System unit dose najczęściej składa się z maszyny pakującej leki, wózka z szufladami - do którego wkładane są leki dla pacjentów w specjalnych indywidualnych opakowaniach, deblistrownicy, systemu kodów kreskowych służącego do identyfikacji pacjenta oraz konkretnego zestawu leków oraz systemu informatycznego umożliwiającego elektroniczne zlecanie leków przez lekarzy.
W systemach unit dose leki wydawane są na oddziały szpitalne w specjalnych opakowaniach przeznaczonych dla konkretnego pacjenta. Każde opakowanie oznaczone jest za pomocą kodu kreskowego, zawierającego informacje o leku (nazwę, postać, dawkę datę ważności, numer serii), dane pacjenta oraz informację o czasie podania leku, dzięki czemu ryzyko pomyłki przy podawaniu leku pacjentowi przez pielęgniarkę ograniczone jest do minimum.
Wydawanie leków w dawkach indywidualnych z poziomu apteki szpitalnej, wiążące się z koniecznością dokładnej dokumentacji zleceń, umożliwia farmaceutom kontrolę prawidłowości zlecanej przez lekarzy farmakoterapii. Dostęp farmaceutów do szczegółowej dokumentacji pozwala więc zarówno na wykrywanie błędów lekowych jeszcze przed przygotowaniem leku dla pacjenta, jak i szybką reakcję w przypadku wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych. Niewątpliwie największą zaletą systemu jest więc zwiększenie bezpieczeństwa pacjenta i jakości sprawowanej nad nim opieki.
Dodatkowo, skrócenie czasu pracy pielęgniarek związanego z rutynowym przygotowywaniem leków, ich inwentaryzacją w apteczkach oddziałowych, kontrolą numerów serii i dat ważności, a także zmiany w organizacji pracy całego personelu, pozwalają na optymalizację procesów związanych ze zlecaniem, przygotowywaniem, wydaniem i podaniem leku pacjentowi, zarówno na oddziałach szpitalnych, jak i w aptece.
Systemy automatycznej dystrybucji leków umożliwiają zakup największych dostępnych na rynku opakowań produktów. Co więcej, minimalizują straty leków wynikające z niewykorzystywania całych opakowań leków na oddziałach, dzięki czemu generują znaczne oszczędności finansowe. Zmniejszenie liczby leków w apteczkach oddziałowych, a tym samym „odmrożenie” zapasów ułatwia też procesy logistyczne, monitorowanie obiegu produktów, zmniejsza też ilość prowadzonej dokumentacji oraz redukuje liczbę odpadów. Ponadto, połączenie systemu z programami informatycznymi pozwala też na prowadzenie dokładnych rozliczeń zużycia i kosztów leków, zarówno na poszczególnych pacjentów, jak i analizując całe oddziały.
Pomimo bardzo dużej popularności systemów unit dose w aptekach zagranicznych (m. in. Stany Zjednoczone, Kanada, Australia, ale też Europa Zachodnia), w Polsce systemy automatycznej dystrybucji leków działają tylko w nielicznych placówkach. Do głównych barier we wprowadzaniu systemów unit dose w polskich aptekach szpitalnych zaliczyć należy przede wszystkim możliwości finansowe placówek, niepełną informatyzację szpitali czy opór personelu przed reorganizacją pracy (m.in. koniecznością zlecania leków w określonych godzinach).
