Rozpoznanie astmy opiera się na stwierdzeniu między innymi typowych objawów, czyli: duszności, kaszlu, ściskania w klatce piersiowej, świszczącego oddechu.
Objawy występują parami i mają charakter napadowy i zmienny.
Występują po: wysiłku, zmianie pogody, kontakcie z czynnikiem drażniącym, silnym zapachu, zakażeniu dróg oddechowych.
Czynniki zwiększające prawdopodobieństwo astmy to m.in.: przewlekłe odkrztuszanie plwociny, ból w klatce, badania zmiennego stopnia obturacji oskrzeli - istotna poprawa w próbie rozkurczowej.
W rozpoznaniu różnicowym astmy i jej zaostrzeń należy wykluczyć: przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (u chorych w wieku >40 lat), indukowalną obturację krtani, kaszel związany z przewlekłym nieżytem nosa i zatok przynosowych, rozstrzenie oskrzeli, mukowiscydozę (szczególnie u młodszych chorych), choroby serca (wady serca, niewydolność serca), hiperwentylację, oddychanie dysfunkcyjne, śródmiąższowe choroby płuc, ciało obce w drogach oddechowych, zatorowość płucną, kaszel spowodowany przez leki np.: inhibitory konwertazy angiotensyny=prile=ACE / kobiety kaszlą silniej/, krztusiec.
Mamy 5 stopni zaostrzenia astmy:
Stopień 1 i 2 astma lekka.
Stopień 3 astma umiarkowana.
Stopień 4 i 5 astma ciężka.
Oznaczenia produktów leczniczych:
- Glikokortykosteryd wziewny / beklometazon, budezonid, flutykazon i cyklezonid= Solu- Medrol, Metypred, Pulmicort/.
- SABA /short-acting beta-agonists/ krótko działające betamimetyki /fenoterol , salbutamol
- LABA/ long-acting beta-agonists/ długo działające betamimetyki / salmeterol lub formoterol
- LAMA/ long acting anti-muscarinics/ długo działający lek przeciwcholinergiczny / tiotropium – Spiriva, Srivasso, Braltus; glikopyronium-Seebri; umeklidyna- Incruse
- LTHR antagonista receptora leukotrienowego / montelukast-Milukante, Astmodil
Leczenie różnych stopni zaostrzenia astmy:
1 stopień : glikokortykosteroid Pulmicort w małej dawce + formoterol,
lub Glkokortykosteryd Pulmicort wziewny w małej dawce + SEBA salbutamol doraźnie lub ciągle.
2 stopień : Glikokortykosteryd Pulmicort wziewny w małej dawce + SEBA salbutamol doraźnie lub ciągle,
lub glikokortykosteryd Pulmicort w małej dawce, maksymalnie 6 dawek dziennie.
lub LTR montelukast + Glikokortykosteryd Pulmicort wziewny w małej dawce + SEBA salbutamol doraźnie + można rozważyć immunoterapie alergenowi podjęzykową.
3 stopień : glikokortykosteroid Pulmicort w małej dawce + formoterol,
lub glikokortykosteroid Pulmicort w małej dawce + LABA salmeterol
lub glikokortykosteroid w średniej dawce + LTRA montelukast
4 stopień : glikokortykosteroid Pulmicort w średniej dawce + formoterol,
lub glikokortykosteroid Pulmicort w średniej lub dużej dawce + LABA salmeterol , formeterol
lub glikokortykosteroid Pulmicort w średniej lub dużej dawce + LABA salmeterol, formeterol+ LAMA tiotropium lub LTRA montelukast
lub glikokortykosteroid Pulmicort w dużej dawce + LABA salmeterol, formoterol+ LAMA tiotropium lub LTRAmontelukast + immunoterapie alergenowi podjęzykową.
5 stopień : glikokortykosteroid Pulmicort w dużej dawce + LAMA tiotropium
lub glikokortykosteroid Pulmicort w dużej dawce + LAMA tiotropium+ azytromycyna lub LTRA montelukast.
Leczenie najciężej chorych może obejmować, poza lekami wziewnymi, stosowanie:
przeciwciał monoklonalnych przeciwko:
- immunoglobulinie E omalizumab,
- interleukinie 5 lub jej receptorowi: mepolizumab, benralizumab,
- α dla interleukiny 4 dupilumabu.
Wymienione leki biologiczne są dostępne w Polsce w ramach programów lekowych.
Przyjmowanie azytromycyny długotrwale, czyli powyżej 6 mies., trudne bo należy brać pod uwagę ryzyko rozwoju oporności na makrolidy, wydłużenia odstępu QT i zaburzeń słuchu.
Dr nauk farm Leszek Borkowski
