Pani Prezes, obawiają się Państwo ekspansji firm zakładających w Polsce sieci laboratoryjne. Ile jest w Polsce laboratoriów diagnostycznych? Ile z nich to tzw. sieciówki?
W Polsce mamy obecnie zarejestrowanych 2699 laboratoriów medycznych. Nieco ponad 300 laboratoriów należy do „sieciówek”, z czego niemal połowa ma tego samego właściciela (razem z 11 laboratoriami przejętymi od mniejszej sieci i działających pod niezmienioną nazwą). Niewielka stosunkowo liczba laboratoriów sieciowych opleciona jest znacznie liczniejszą siatką punktów pobrań, z których bez żadnej kontroli warunków transportu materiał do badania przewożony jest bez wiedzy pacjenta do odległych, także zagranicznych laboratoriów. W tej sytuacji nie ma możliwości sprawdzenia, czy materiał został użyty wyłącznie do badania określonego w skierowaniu i prawidłowo zutylizowany. Niepokój KRDL budzi także kwestia autoryzacji badania. Jeśli wierzyć ostatnim oświadczeniom Pracodawców RP lobbujących za niekontrolowanym rozwojem sieci, wynik badania w laboratoriach sieciowych jest autoryzowany zdalnie, czyli bez obecności i osobistego nadzoru diagnosty laboratoryjnego nad przebiegiem wykonywania badania, co jest niezgodne z polskim prawem.
Jakie są konsekwencje takiego stanu rzeczy?
Od kilku lat obserwujemy znaczący, niekontrolowany rozrost sieci, co doprowadzi do monopolizacji rynku usług diagnostycznych. Zamykane lub wykupywane są laboratoria, które nie są w stanie konkurować cenowo z wielkimi sieciami. Nie ma obecnie żadnych prawnych rozwiązań, które przeciwdziałałyby takiej hegemonii, a przede wszystkim stały na straży prawidłowego i bezpiecznego dla pacjentów dostępu do badań oraz umożliwiały kontrolę ich wykonywania na każdym etapie diagnostyki.
Jakich zatem rozwiązań prawnych oczekuje KRDL?
Zawód diagnosty jest zawodem zaufania publicznego, jego wykonywanie wiąże się z wieloma obostrzeniami, które nakłada Kodeks Etyki. Samorząd zawodowy został powołany do tego, by z jednej strony reprezentować wszystkich diagnostów, zatrudnionych zarówno w placówkach prowadzonych przez osoby z wykształceniem diagnostycznym, jak i bez wykształcenia medycznego, a z drugiej „nadzorować” ich pracę, czyli stać na straży należytego wykonywania badań laboratoryjnych. To obliguje KRDL do domagania się od ustawodawcy nowelizacji ustawy o diagnostyce laboratoryjnej umożliwiającej prowadzenie rzeczywistego nadzoru nad diagnostyką laboratoryjną w Polsce, a także wprowadzenie przepisów gwarantujących autoryzację wyników badań przez diagnostę laboratoryjnego wyłącznie w miejscu ich wykonywania.
Badanie laboratoryjne jest integralną częścią świadczenia medycznego realizowanego w ramach opieki szpitalnej, a współczesna diagnostyka laboratoryjna ze względu na swoją złożoność wymaga coraz ściślejszej współpracy lekarza z diagnostą laboratoryjnym w doborze i interpretacji wyników badań. W związku z tym staramy się przekonać Pana Ministra Radziwiłła o konieczności wprowadzenia następujących przepisów:
• określających wycenę badań
• kontraktowanie bezpośrednie badań z NFZ
• umiejscowienie medycznych laboratoriów diagnostycznych jako integralnej części szpitala
• wprowadzenie kryterium geograficznego uwzględniającego odległość ambulatorium podmiotu leczniczego od laboratorium
• wprowadzenie nadzoru publicznego w postaci Głównego Inspektoratu Medycyny Laboratoryjnej wydającego zezwolenia na prowadzenie medycznego laboratorium diagnostycznego po spełnieniu wymogów prawnych, kadrowych i jakościowych.
Jeśli minister zdrowia Konstanty Radziwiłł rzeczywiście będzie wypełniał składane obietnice dotyczące zatrzymania prywatyzacji i komercjalizacji służby zdrowia oraz przywrócenia jej misyjności dla dobra pacjenta, to powinien pomóc nam zrealizować te postulaty.
Rok 2017 ma być czasem reformy systemu ochrony zdrowia, stąd środowiska medyczne liczą, że diagnostyka laboratoryjna nie zostanie w niej pominięta, a diagności laboratoryjni będą mogli realizować misyjność służby zdrowia.
