Thinkstock / Getty Images[/caption]
Jak wyglądają obecnie możliwości leczenia czerniaka skóry w Polsce i jak wygląda ich dostępność dla polskich pacjentów? O odpowiedź poprosiliśmy prof. dr. hab. med. Piotra Rutkowskiego, kierownika Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, prezesa Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej.
Co aktualnie można zaoferować pacjentom z czerniakiem złośliwym, którzy z różnych względów nie odpowiedzą na leczenie w badaniu klinicznym? Czy istnieje specjalny program, do którego takie osoby są kierowane? Jak Pan ocenia funkcjonowanie i efekty działającego od marca 2013 roku Programu Leczenia Czerniaka Złośliwego w Polsce?
Generalnie polskie wytyczne dotyczące leczenia czerniaka są zgodne z rekomendacjami międzynarodowymi. Mamy dostępne obecnie dwa programy lekowe. Jeden dotyczy przerzutowych czerniaków ze zmutowanym genem BRAF (u tych chorych można zastosować inhibitor białka BRAF - wemurafenib), drugi immunoterapii za pomocą przeciwciał anty CTLA-4 (ipilimumabu). Od 2013 roku chorzy mają dostęp do leczenia wemurafenibem – lekiem ukierunkowanym molekularnie stosowanym tylko w przypadku obecności mutacji BRAF w komórkach czerniaka. Lek ten działa (i to w krótkim czasie) u większości chorych na czerniaki z obecnością tej mutacji. Niezadowalające w tej terapii jest to, że pomimo dobrej reakcji na leczenie u bardzo dużej liczby chorych niestety po ok. 7-8 miesiącach u połowy z nich dochodzi do oporności na leczenie. Niemniej doświadczenia naszej Kliniki potwierdzają u już u około 100 chorych leczonych tym lekiem jego skuteczne działanie poza badaniami klinicznymi w rutynowej praktyce lekarskiej. Od 1 marca 2014 roku obowiązuje nowa lista leków refundowanych, na której zamieszczona została immunoterapia lekiem ipilimumab dla chorych na zaawansowanego czerniaka, w drugiej linii leczenia po niepowodzeniu wcześniejszej terapii. Dostęp do leczenia terapią z wykorzystaniem ipilimumabu, która może znacznie wydłużać życie chorych, to kolejny ważny krok w leczeniu czerniaków. Leczenie ipilimumabem zapewnia korzyść u co czwartego chorego w dobrym stanie ogólnym. Tacy chorzy żyją kilkanaście lat. Leczenie to jest realnie stosowane w Polsce od czerwca 2014 roku i mamy już pierwszych chorych, u których przyniosło ono sukces. W kolejnej linii leczenia stosowane są również inhibitory BRAF (obecnie wemurafenib). Obydwa programy pozwalają więc na skuteczne leczenie chorych, u których zawiodła pierwsza terapia.
Czy dzisiaj można uznać, że dzięki finansowaniu nowych leków poprzez funkcjonujące z sukcesem programy lekowe chory na zaawansowanego czerniaka ma dostęp do skutecznej terapii?
Tak. Jak już wspomniałem obecnie finansowane są dwa nowe leki: ipilimumab i wemurafenib, które przynoszą korzyści kliniczne pacjentom z czerniakiem skóry. Chce dodać, że sukces w leczeniu czerniaka w Polsce to nie tylko zapewnienie dostępu do nowoczesnych terapii dla chorych z zaawansowanym, rozsianym stadium tego nowotworu, ale również konieczność zmiany świadomości społecznej w zakresie profilaktyki oraz działania na rzecz wczesnej diagnostyki. W przypadku czerniaka niezwykle prawdziwe pozostaje stwierdzenie, że wczesne wykrycie zapewnia wyleczenie. Naszym zadaniem jest więc zgłaszanie się do lekarza z podejrzanymi zmianami skóry jak najszybciej po to, aby nie trzeba było stosować kosztownych leków w zaawansowanych stadiach choroby. Centrum Onkologii-Instytut w Warszawie dysponuje Poradnią Profilaktyki Nowotworów Skóry, gdzie każdego tygodnia zgłasza się kilkudziesięciu nowych chorych na profilaktyczne badania.
Pełny wywiad ukaże się w lutowym numerze czasopisma „Służba Zdrowia”
