Zespół do spraw Suplementów Diety stworzony w ramach Rady Sanitarno-Epidemiologicznej jest organem opiniotwórczym. Jednym z jego zadań jest m.in.: określanie największych dawek witamin, a także składników mineralnych w suplementach diety, które są zalecane w dziennym spożyciu.
Zgodnie z normami żywienia dla populacji Polski wystarczające spożycie (AI) witaminy D we wszystkich grupach populacyjnych wynosi 15 µg cholekacyferolu/osobę/dobę, za wyjątkiem noworodków, dla których AI = 10 µg.
Głównym źródłem witaminy D w organizmie człowieka jest synteza skórna. Uważa się, że codzienna 15 minutowa ekspozycja na światło słoneczne może zapewnić wystarczającą syntezę skórną. Jednak w okresie od października do marca synteza prawie całkowicie jest zahamowana. Wskazana jest wówczas suplementacja witaną D.
Przed rozpoczęciem suplementacji należy dokonać oceny zaopatrzenia organizmy w witaminę D. Najlepszym wyznacznikiem w tym wypadku jest stężenie metabolitu wątrobowego 25(OH)D w surowicy krwi.
Zgodnie z wytycznymi dla Europy Środkowej, przyjęto, iż suboptymalne zaopatrzenie organizmu występuje przy stężeniu 25(OH)D w surowicy krwi wynoszącym 20-30 ng/ml (50-75 nmol/l). Natomiast dla zapewnienia plejotropowego efektu witaminy D uznano utrzymanie stężenia 30-50 ng/ml (75-125 nmol/l). Stwierdzenie wyższych stężeń w surowicy krwi (powyżej 100 ng/ml, czyli powyżej 250 nmol/l) świadczyć może o nieprawidłowo prowadzonej suplementacji i jest wskazaniem do bezwzględnego przerwania kuracji.
Niektóre badania wykazują, że suplementacja witaminy D w dawkach powyżej 10 µg/dobę u osób bez niedoborów, u których stężenie 25(OH)D wynosiło powyżej 20 ng/ml (50 nmol/l), może powodować generalnie zwiększenie umieralności, w tym również z powodu raka.
W najnowszym badaniu VITAL (witamina D i Omega-3 Trial) trwającym ponad 5 lat, nie wykryto wpływu stosowania witaminy D w dawce 2000 IU/dobę na zmniejszenie częstości występowania chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów wśród 25 817 uczestników.
W grupie najbardziej narażonych na niedobór witaminy D są osoby otyłe oraz seniorzy, w szczególności w czasie braku ekspozycji na działanie słońca. Suplementacja w przypadku tych osób sięga 4000 IU/dobę [100 µg/dobę]. W świetle najnowszych badań, dawki witaminy D w suplementach powyżej 10 µg/dobę u osób pozbawionych niedoborów witaminy D może wiązać się ze wzrostem umieralność na choroby nowotworowe.
Biorąc pod uwagę coraz większą popularność fortyfikacji produktów spożywczych oraz biofortyfikacji witaminą D, zwiększa się spożycie tej witaminy z dietą. Dane ze Szwecji, uwzględniając ww. źródła witaminy D w diecie, wykazały przekroczenie poziomu UL dla tej witaminy (103,9 µg/dzień) na poziomie 95 percentyla.
Wobec powyższych danych Zespół stwierdził, że bezpieczną dawką jest 2 000 IU (50 µg)/dobę. Przed zastosowaniem wskazane jest jednak wykonanie badania 25-(OH)D we krwi oraz konsultacja wyniku badania z lekarzem lub farmaceutą. Stanowisko Zespołu poparła jednogłośnie również Rada Sanitarno-Epidemiologiczna.
Źródło: GIS
