Projektowana ustawa ma na celu ograniczenie skali nieprawidłowości w placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, a tym samym zwiększenie poczucia bezpieczeństwa osób starszych i niepełnosprawnych przebywających w takich placówkach, poprawę skuteczności stosowania sankcji nakładanych na podmioty prowadzące placówki bez zezwolenia oraz poprawę warunków pobytu osób przebywających w legalnie działających placówkach całodobowej opieki.
Ustawa ma również na celu uregulowanie zasad opuszczania terenu placówki przez mieszkańców domów pomocy społecznej, analogicznie jak w placówkach zapewniających całodobową opiekę. Na konieczność uregulowania tej kwestii w przepisach rangi ustawy zwraca uwagę raport Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur „Prawa mieszkańców domów pomocy społecznej” z lipca tego roku, opublikowanego przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Jednym z postulatów RPO, zawartych w raportach z kontroli, jest uporządkowanie kwestii opuszczania placówki. Niedopuszczalne jest, zdaniem rzecznika, arbitralne ograniczenie możliwości opuszczania placówki przez pracowników domu, w sytuacji, gdy brak jest wyraźnych zaleceń lekarskich. Kwestia ta bowiem dotyczy podstawowego prawa jednostki jakim jest wolność. Zdecydowano więc o przyjęciu, jako wyłącznej podstawy ograniczenia wyjść z placówki, opinii lekarza psychiatry. Wprowadzenie ograniczenia ustawowego w tym zakresie uzasadnione jest stanem zdrowia mieszkańców domów pomocy społecznej (np. możliwość zgubienia się, brak rozeznania swojej sytuacji).
Projekt ustawy wprowadza również zamiany w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego, które zmierzają do uzależnienia przyjmowania do placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku osób, które wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie są zdolne do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie mają możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebują stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymagają leczenia szpitalnego, a także osób ubezwłasnowolnionych całkowicie jedynie za zezwoleniem sądu. Osoba taka będzie w okresie pobytu w placówce podlegała okresowym badaniom stanu zdrowia psychicznego w zakresie uzasadniającym jej pobyt w placówce.
Zmiana ma również na celu poddanie placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku kontroli sądów w zakresie legalności przyjęcia i przebywania w placówce osób z zaburzeniami psychicznymi, przestrzegania ich praw oraz kontroli warunków, w jakich one tam przebywają.
Źródło: RCL
