Zasadniczym celem nowelizacji ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1412 oraz z 2016 r. poz. 1165), zwanej dalej „ustawą o Państwowej Inspekcji Sanitarnej”, jest ustanowienie organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej organami niezespolonej administracji rządowej. W związku z powyższym, konieczna będzie również zmiana art. 56 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r. poz. 525 i 1960) w zakresie katalogu organów niezespolonej administracji rządowej.
Zmiany mają umożliwić ministrowi zdrowia, w stopniu znacznie wyższym niż obecnie, sprawowanie skutecznego, skoordynowanego nadzoru w zakresie zdrowia publicznego oraz podejmowanie decyzji umożliwiających bezzwłoczne i adekwatne do zagrożenia działanie służb sanitarno-epidemiologicznych w całym kraju.
W projekcie ustawy proponuje się następujące podporządkowanie hierarchiczne:
1) Główny Inspektor Sanitarny;
2) państwowi wojewódzcy inspektorzy sanitarni (PWIS);
3) państwowi powiatowi i państwowi graniczni (portowi) inspektorzy sanitarni (PPIS i PGIS).
W ten sposób nastąpi ustanowienie państwowego wojewódzkiego i państwowego powiatowego inspektora sanitarnego organem niezespolonej administracji rządowej, co przyczyni się do sprawnej realizacji jednolitej strategii i polityki rządu w obszarze ochrony zdrowia publicznego. Takie rozwiązanie organizacyjne zapewni większą sprawność działania organów Inspekcji, ale także jest warunkiem koniecznym do uzyskania przez Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego pełnej koordynacji nad realizacją zadań przez Państwową Inspekcję Sanitarną.
Przywrócenie funkcjonowania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w strukturze pionowej nie będzie wymagało od Głównego Inspektora Sanitarnego informowania właściwego wojewody lub starosty o wydaniu podległym mu organom poleceń dotyczących podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych. Z ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej zostaje zatem wykreślone zdanie drugie z art. 8a ust. 3, który obliguje Głównego Inspektora Sanitarnego do informowania właściwego wojewody lub starosty o wydaniu tego typu polecenia.
W projekcie ustawy wprowadza się zmianę w nazwie organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej sprawujących nadzór sanitarno-epidemiologiczny na przejściach granicznych morskich. Zostanie dokonane rozróżnienie na inspektorów granicznych i inspektorów portowych.
Konieczne są również zmiany w sposobie powoływania organów Inspekcji. Optymalnym rozwiązaniem w systemie pionowego funkcjonowania organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej będzie przywrócenie Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu i państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu kompetencji do powoływania organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, którzy w aktualnym porządku prawnym nie posiadają służbowego przełożenia wobec merytorycznie podległych sobie organów.
