RCL opublikowało nowelizację projektu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Poniżej zamieszczamy uzasadnienie rozporządzenia.
Projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. poz. 716 oraz z 2008 r. poz. 288), zwane dalej „rozporządzeniem”, wydane na podstawie art. 2221 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320) wdraża:
1) dyrektywę Komisji (UE) 2019/1833 z dnia 24 października 2019 r. zmieniającą załączniki I, III, V i VI do dyrektywy 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dostosowań wyłącznie technicznych (Dz. Urz. UE L 279 z 31.10.2019, s. 54 z późn. zm.), zwaną dalej „dyrektywą 2019/1833”;
2) dyrektywę Komisji (UE) 2020/739 z dnia 3 czerwca 2020 r. zmieniającą załącznik III do dyrektywy 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do włączenia SARS-CoV-2 do wykazu czynników biologicznych o znanej zakaźności dla ludzi oraz zmieniającą dyrektywę Komisji (UE) 2019/1833 (Dz. Urz. UE L 175 z 04.06.2020, str. 11), zwaną dalej „dyrektywą 2020/739”.
Zmiana zawarta w § 1 w pkt 1, 3 i 4 projektu rozporządzenia polega na nadaniu nowego brzmienia załącznikom nr 1, 4 i 5 rozporządzenia zgodnie z dyrektywą 2019/1833. Ponadto zgodnie z art. 2 ust. 1 dyrektywy 2019/1833 Państwa członkowskie zostały zobligowane do jej wprowadzenia do krajowego sytemu prawa najpóźniej do dnia 20 listopada 2021 r.
Niemniej jednak zmiana zawarta w nowym brzmieniu załącznika nr 1 do projektowanego rozporządzenia dotycząca tabeli „WIRUSY” (rząd „Nidowirusy”, rodzina „Coronaviridae”, rodzaj „Betakoronawirus”) pomiędzy wpisem „Zespół ostrej niewydolności oddechowej (wirus SARS) związany z koronawirusem” a „Koronawirus MERS-CoV” polega na dodaniu wpisu w brzmieniu: „Koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2 (SARS-CoV-2) (10).
Odnośnik nr 10 stanowi, że diagnostyczne prace laboratoryjne nie powodujące namnażania wirusa SARS-CoV-2 powinny być prowadzone w obiektach stosujących procedury równoważne przynajmniej poziomowi hermetyczności 2. Prace obejmujące namnażanie SARS-CoV-2 powinny być przeprowadzane w laboratorium o poziomie hermetyczności 3 z ciśnieniem powietrza utrzymywanym na poziomie niższym od ciśnienia atmosferycznego.
Wykaz „prac niepowodujących namnażania wirusa SARS-CoV-2” jest publikowany w formie zaleceń przez WHO.
Do projektu rozporządzenia w załączniku nr 1 dodano także do wykazu szkodliwych czynników biologicznych 9 gatunków bakterii: Brevibacterium lines, Cytophaga allerginae, Pantoea agglomerans, Saccharomonospora viridis, Saccharopolyspora rectivirgula, Streptomyces albus, Streptomyces spp., Thermoactinomyces thalpophilus, Thermoactinomyces vulgaris. Gatunki te nie się objęte dyrektywą 2000/54/WE, niemniej jednak czynniki te mogą stwarzać pewne zagrożenie zdrowotne dla narażonych na nie pracowników, dlatego też zdecydowano się o ich włączeniu do wykazu szkodliwych czynników biologicznych.
Powyższa zmiana zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy 2020/739 z dnia 3 czerwca 2020 r. powinna zostać wprowadzono do krajowego sytemu prawa najpóźniej do dnia 24 listopada 2020 r.
Zmiana zawarta w § 1 w pkt 2 projektu rozporządzenia polega na zmianie załącznika nr 2 do rozporządzenia w zakresie nowego brzmienia lp. 4 i 8. Nowe brzmienie lp. 4 polega na doprecyzowaniu, że praca w jednostkach ochrony zdrowia jest wykonywana w pomieszczeniach izolacyjnych i zakładach, gdzie są wykonywane badania pośmiertne.
Pkt 4 załącznika nr 2 do rozporządzenia nie został zmieniony przez wdrażane dyrektywy, jednak dotychczasowe brzmienie nie oddawało pełnej treści, która jest istotna w kontekście izolatoriów tworzonych w związku z pandemią COVID-19.
Brzmienie lp. 8 budziło wątpliwości pod kątem interpretacji pojęcia „potwierdzone narażenie”, które błędnie kojarzy się z koniecznością wykonania badań środowiska pracy, które są kosztowne dla pracodawcy, a nie są konieczne. Dlatego też zaproponowano jego nowe brzmienie: „Praca w innych okolicznościach niż wymienione w lp. 1-7, podczas której jest potwierdzone narażenie na działanie czynników biologicznych”.
W § 2 projektu rozporządzenia zaproponowano regulację dostosowująca zgodnie z którą pracodawcy dokonają aktualizacji:
1) oceny ryzyka zawodowego, na jakie jest lub może być narażony pracownik, sporządzonej przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, z uwzględnieniem klasyfikacji i wykazu szkodliwych czynników biologicznych określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem:
a) w zakresie dotyczącym koronawirusa zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2 (SARS-CoV-2) – w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia,
b) w pozostałym zakresie – do dnia 20 listopada 2021 r.;
2) środków i stopni hermetyczności ustalonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia na podstawie § 12 i § 13 rozporządzenia zmienianego w § 1, z uwzględnieniem szkodliwych czynników biologicznych określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem:
a) w zakresie dotyczącym koronawirusa zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2 (SARS-CoV-2) – w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia,
b) w pozostałym zakresie – do dnia 20 listopada 2021 r.
Wprowadzenie powyższych przepisów przejściowych (§ 2 projektu rozporządzenia) uzasadnia fakt, że na projektodawcy ciąży obowiązek starannego uwzględnienia za pomocą powszechnie przyjętych technik stanowienia prawa, ze szczególnym uwzględnieniem technik przepisów przejściowych, ochrony praw słusznie nabytych i ochrony interesów będących w toku (orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 marca 1993 r., K 9/92, wyrok z dnia 25 listopada 1997 r., K 26/97). Projektodawca chcąc pozostawać w zgodzie z klauzulą demokratycznego państwa prawnego i wynikających z niego zasad: bezpieczeństwa prawnego i pewności prawa, stanowiących istotne elementy zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i do stanowionego przez niego prawa, musi uwzględniać przy kolejnych modyfikacjach stanu prawnego konsekwencje faktyczne i prawne, jakie powoduje wejście w życie nowych uregulowań. Ponieważ w demokratycznym państwie prawnym chroni się zaufanie obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, projektodawca, dokonując kolejnych zmian stanu prawnego, nie może tracić z pola widzenia interesów podmiotów, jakie ukształtowały się przed dokonaniem zmiany stanu prawnego (wyroki z dnia: 8 kwietnia 1998 r., K 10/97, 5 stycznia 1999 r., K 27/98, 30 marca 2005 r., K 19/02, 27 czerwca 2006 r., K 16/05, 18 lipca 2006 r., P 6/05 i 18 września 2006 r., SK 15/05).
Projektowane rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (§ 3 projektu rozporządzenia).
Projektowane rozporządzenie jest zgodne z prawem Unii Europejskiej.
Projektowane rozporządzenie nie podlega obowiązkowi przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia.
Projektowane rozporządzenie nie będzie miało wpływu na działalność mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców.
Projektowane rozporządzenie nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039 oraz z 2004 r. poz. 597), i w związku z tym nie podlega notyfikacji.
Jednocześnie należy wskazać, że nie ma możliwości podjęcia alternatywnych w stosunku do projektowanego rozporządzenia środków umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu.
Źródło: RCL
