Co pominięto w dokumencie "Polityka Lekowa Państwa"

Ewa Borek, prezes Fundacji My pacjenci pozytywnie ocenia fakt, że dokument powstał w oparciu o założenia Światowej Organizacji Zdrowia dotyczące tworzenia i wdrażania polityki lekowej z roku 2016. Jej zdaniem na uznanie zasługuje uporządkowana struktura dokumentu, obejmująca opis aktualnej sytuacji, diagnozę problemów i charakterystykę kluczowych wyzwań, cele, narzędzia ich osiągnięcia oraz określa sposoby pomiaru efektów; oraz podjęcie działań zmierzających do oceny efektów leczenia i płacenia za efekt po rozwinięciu możliwości jakie daje e-recepta.

- Dokument może stanowić wzór z jakiego powinny korzystać inne strategiczne dokumenty polityk publicznych - chwali projekt prezes fundacji.

Zdaniem Ewy Borek, w dokumencie pominięto jednak kilka istotnych polityk, które dotyczą oczekiwań i potrzeb pacjentów w zakresie dostępu do informacji, leków a także ich bezpieczeństwa.

Pacjentocentryczna procedura wycofania leków z rynku

Doświadczenia afery szczepionkowej i dotyczącej wycofania z rynku walsaratanu ujawniły deficyt mechanizmów informowania, identyfikowania pacjentów i monitorowania procesu wycofania z rynku leków, co do których istnieją wątpliwości dotyczące ich skuteczności lub bezpieczeństwa klinicznego. Należy zbudować de novo procedury identyfikowania pacjentów, powiadamiania oraz wspierania działań pacjentów w takich sytuacjach. System informowania i monitorowania wycofania produktów z rynku dotyczy systemu dystrybucji i nie obejmuje swoim zakresem pacjentów. System powinien minimalizować zaangażowanie i odpowiedzialność pacjentów za procedury wycofywania produktów z rynku, oferując im jednocześnie dostęp do informacji i wsparcie pod postacią dedykowanej infolinii.

Pisaliśmy o tym szerzej w: http://www.medexpress.pl/jak-polscy-pacjenci-wycofuja-z-polskiego-rynku-chinski-walsartan/71071

Polityka taka jest ważnym elementem bezpieczeństwa farmakoterapii i nie powinna zostać pominięta w strategicznym dokumencie. Obecnie odpowiedzialność i koszty wycofania produktów leczniczych z rynku ponoszą pacjenci.

Należy zmierzać w kierunku wprowadzenia w Polsce systemu dystrybucji produktów leczniczych bezpośrednio do domu pacjenta. To światowy trend, który jest nieuchronny pomimo negatywnych opinii środowisk farmaceutów. Rozwój pacjentocentrycznych rozwiązań w ochronie zdrowia, dostarczanie usług zdrowotnych w miejscu i czasie jakie określą pacjenci, rozwój telemedycyny koncepcji health anywhere czy homespital, migrowanie świadczeń zdrowotnych do domu pacjenta wymaga, żeby na końcu procesu diagnostycznego czy terapeutycznego odbywającego się wirtualnie lub w domu pacjenta, dotarł do niego również potrzebny lek. Oczekiwanie takie wyraziło w badaniu opinii pacjentów i obywateli realizowanym w ramach projektu Razem dla Zdrowia 51% respondentów. http://razemdlazdrowia.pl/konsultacje/9-rozwiazania-dotyczace-e-zdrowia

Nowoczesna polityka lekowa nie może pomijać tej potrzeby i trendu który stanie się za sprawą globalnych graczy nieuchronny w okresie obowiązywania dokumentu polityki lekowej państwa.

Rozwój narzędzi e-zdrowia zawierających funkcjonalności jakich oczekują pacjenci

Warto w rozwoju systemów informacyjnych uwzględnić oczekiwania jakie mają od nich pacjenci. Doświadczenie wdrażania e-recepty pokazuje, że pominięto w projektowaniu e-recepty praktyczne i użyteczne pacjentom funkcjonalności, które mogłyby korzystnie wpłynąć na powszechność korzystania z tego narzędzia. E recepta nie wskazuje niebezpiecznych interakcji czy alergii, nie wspiera zmniejszania wydatków prywatnych na leki, nie pomaga w dotarciu do informacji gdzie można kupić trudno dostępny lek, nie przypomina o kończącym się zapasie leku, nie wspiera przestrzegania przez pacjentów zaleceń dotyczących stosowania leków. Strategia rozwoju systemów informacyjnych powinna koncentrować się na określeniu i wdrożeniu z udziałem końcowych użytkowników oraz w oparciu o wyniki badania rozwiązań które są potrzebne pacjentom i obywatelom. Oczekiwania pacjentów i obywateli dotyczące użyteczności e-recepty przedstawiono w raporcie dotyczącym e-zdrowia dostępnym pod linkiem http://razemdlazdrowia.pl/konsultacje/9-rozwiazania-dotyczace-e-zdrowia

W strategii dotyczącej polityki lekowej państwa należy ująć plany dotyczące rozwoju e-recepty obejmujące funkcjonalności na których zależy pacjentom. Szczególnie ważny jest system informacji wskazujący w jakiej aptece w okolicy można kupić trudno dostępny lek wobec problemów na jakie napotykają pacjenci w uzyskaniu tych informacji w aptekach.

Rozwiązanie takie cieszy się poparciem 52% obywateli w świetle badań prowadzonych w ramach projektu Razem dla Zdrowia.

http://razemdlazdrowia.pl/konsultacje/12-wspolplacenie-za-swiadczenia-medyczne

Wprowadzenie rocznego limitu wydatków na leki, po przekroczeniu którego leki byłyby w danym roku wydawane pacjentom nieodpłatnie jest rozwiązaniem chroniącym przed wysoką skalą wydatków prywatnych na leki pacjentów z chorobami przewlekłymi, niezależnie od ich wieku. Warto rozważać wdrożenie takiego rozwiązania jako kolejnego narzędzia ograniczającego wydatki prywatne na leki.

Ustabilizowanie odpłatności pacjentów przyczyniłoby się do redukcji ryzyka nieprzestrzegania przez pacjentów zaleceń lekarskich przy wdrażaniu zmian na listach leków refundowanych wymuszających zmiany w ordynacji leków. Propozycję zmian w tym obszarze przedłożyliśmy do Ministra Zdrowia w formie projektu nowelizacji ustawy refundacyjnej oraz omawialiśmy podczas spotkań z pracownikami resortu. Przesyłam link do dokumentu zawierającego szczegóły tej propozycji opublikowanego na stronie Fundacji: http://www.mypacjenci.org/images/stanowiska/ustawa_projekt

Udział pacjentów w procesie podejmowania decyzji zapewni uwzględnienie wiedzy o potrzebach i oczekiwaniach pacjentów. Pacjenci pokrywają blisko 40% efektywnych kosztów leków refundowanych. Z tego tytułu powinni móc kontrybuować w decyzjach, które dotyczą skali dopłat do leków i powinni mieć wpływa na ograniczenie skali dopłat do kosztów leków refundowanych oraz kształtowanie polityki lekowej państwa. Przedstawiciele pacjentów powinni zasiadać w Radzie Przejrzystości, Radzie Taryfikacji, Komisji Ekonomicznej oraz innych ciałach decydujących o wydatkach publicznych na leki. Wprowadzenie przedstawicieli pacjentów do tych ciał decyzyjnych będzie jednym z mechanizmów ograniczających wydatki prywatne na leki i budujących pacjentocentryczną politykę lekową. Pozyskanie kompetentnych przedstawicieli pacjentów do ciał decyzyjnych dotyczących polityki lekowej nie będzie trudnym zadaniem z uwagi na zainteresowanie licznych organizacji pacjentów tematem dostępu do innowacyjnych leków i lepszą orientacją środowisk pacjentów w tematach dotyczących leków niż świadczeń pozalekowych. Więcej na ten temat zawarliśmy w ww. projekcie nowelizacji ustawy refundacyjnej: http://www.mypacjenci.org/images/stanowiska/ustawa_projekt

Monitorowanie wydatków powinno obejmować nie tylko publiczne ale także prywatne wydatki na leki refundowane, obejmujące także kategorię leków refundowanych wydawanych pacjentom w aptekach ze 100% odpłatnością. Opinia publiczna powinna mieć dostęp do informacji o wydatkach i oszczędnościach budżetu refundacyjnego, a pacjenci powinni współuczestniczyć w podejmowaniu decyzji dotyczących zagospodarowania oszczędności w budżecie refundacyjnym. Ten element został także ujęty w złożonym przez nas projekcie nowelizacji ustawy refundacyjnej: http://www.mypacjenci.org/images/stanowiska/ustawa_projekt

Model pacjentocentrycznej opieki farmaceutycznej przekazaliśmy do resortu zdrowia podczas prac w ramach zespołu ds. wdrożenia pilotażu opieki farmaceutycznej. Jest on opublikowany na stronie fundacji pod linkiem: http://www.mypacjenci.org/images/stanowiska/potrzeby_pacjenta.pdf

Zakłada on włączenie zawodu farmaceuty w opiekę nad pacjentem nie tylko w aptece ale

w placówkach opieki zdrowotnej, w ramach portalu i infolinii dotyczącej rozwiązywania prostych problemów zdrowotnych bez pomocy lekarza. Opieka farmaceutyczna na jakiej zależy pacjentom zakłada dostęp farmaceuty do dokumentacji medycznej i buduje współpracę farmaceutów z innymi zawodami medycznymi na rzecz pacjentów. Opieka ta może obejmować katalog następujących usług oferowanych pacjentom:

• Poradnictwo z zakresu rozwiązywania prostych problemów zdrowotnych bez pomocy lekarza – ból głowy, brzucha, kręgosłupa, biegunka, gorączka, przeziębienie, kaszel, katar, zaparcie, zapalenie skóry, niestrawność, migrena, trądzik, drobne skaleczenia, urazy etc.

• Poradnictwo z zakresu kontroli nałogów – palenia i alkoholu

• Poradnictwo z zakresu zdrowego stylu życia i diety, kontroli wagi

• Poradnictwo z zakresu kontroli urodzin, testy ciążowe

• Poradnictwo z zakresu szczepień ochronnych

• Szczepienie przeciwko grypie

• Odnawianie recept

• Przeglądy lekowe

• Badanie ciśnienia krwi, poziomu glukozy, cholesterolu, test Chlamydia, HIV, inne

• Dostawa leków do domów dla pacjentów leżących, po hospitalizacji

• Informacja gdzie kupić trudnodostępny lek

• Informacja dotycząca nowych leków

• Poradnictwo z zakresu kontroli choroby dla pacjentów z chorobami przewlekłymi

• Poradnictwo z zakresu poruszania się po systemie opieki zdrowotnej

Tak rozumiana opieka farmaceutyczna realizowana w aptekach, zakładach opieki zdrowotnej oraz poprzez ogólnopolską infolinie jest w stanie pomóc w rozwiązaniu kryzysu kadr i środków w ochronie zdrowia. Polityka lekowa państwa jako perspektywiczny dokument strategiczny powinna uwzględniać docelową wizję opieki farmaceutycznej wychodzącą naprzeciw potrzebom pacjentów.

Dokument polityki lekowej państwa powinien uwzględniać powyższe istotne z perspektywy pacjentów pozycje, ujęte w odrębnym rozdziale dotyczącym pacjentów, na wzór rozdziałów poświęconych przemysłowi farmaceutycznemu i zawodom medycznym. Model prac nad dokumentem strategicznym, który pominął udział w pracach nad nim przedstawicieli pacjentów jako współautorów ujawnia przyczynę, dla której tak wiele i tak istotnych dla pacjentów aspektów polityki lekowej zostało w nim pominiętych. Mamy nadzieję, że dokument finalny zostanie uzupełniony o te elementy w wyniku konsultacji społecznych. W Polsce blisko 40% efektywnych kosztów leków refundowanych ponoszą pacjenci. Przy tak wysokiej kontrybucji wydatków prywatnych nie można pomijać współudziału przedstawicieli pacjentów w tworzeniu publicznych polityk dotyczących polityki lekowej. Pozostajemy do dyspozycji, gdyby autorzy dokumentu uznali że warto nadać mu bardziej pacjentocentryczny charakter.

Źródło: My Pacjenci