Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28.02.2017 w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego obowiązuje od dwóch lat.
Niestety, nie mamy danych na ile nasze środowisko wykorzystuje możliwość samodzielnej pracy z pacjentem.
Co znaczy dla pielęgniarek samodzielność i niezależność w podejmowaniu decyzji?
Szczegółowo określają to przepisy Ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej. W wielkim skrócie, dla przypomnienia pracodawcom i koleżankom/kolegom z zespołu terapeutycznego, co jest niezmiernie istotne podczas wykonywania czynności służbowych:
Zlecenia lekarskie wykonujemy wyłącznie, gdy są zapisane w formularzu/ karcie zleceń, natomiast w przypadku „stanu nagłego” pielęgniarka ma prawo wykonać wszelkie czynności ratujące życie wraz z podaniem leków bez zlecenia lekarskiego.
Lekarz, jak i cały zespół terapeutyczny ma obowiązek działać na rzecz pacjenta i w związku z tym, pielęgniarki, w razie niejasności, czy wątpliwości dotyczącej zlecenia, powinny zawsze domagać się wszelkich wyjaśnień ze strony lekarza. Jeśli zlecenie wykracza poza kompetencje danej pielęgniarki, ma ona prawo odmówić jego wykonania. Przyczynę odmowy podać na piśmie. Samodzielne ordynowanie leków i wyrobów medycznych oraz wystawianie recept.
Zgodnie z art. 15a ust. 1 „ustawy o zawodach”, w ramach samodzielnego wykonywania świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych pielęgniarka i położna posiadające dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo oraz pielęgniarka i położna posiadające tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa mają prawo samodzielnie:
1) ordynować leki zawierające określone substancje czynne, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym wystawiać na nie recepty,
2) ordynować określone wyroby medyczne, w tym wystawiać na nie zlecenia albo recepty – jeżeli ukończyły kurs specjalistyczny w tym zakresie. W ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji pielęgniarka i położna posiadające dyplom ukończenia studiów co najmniej pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo oraz pielęgniarka i położna posiadające tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa mają prawo wystawiać recepty na leki, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego niezbędne do kontynuacji leczenia, jeżeli ukończyły kurs specjalistyczny w tym zakresie (art. 15a ust. 2 „ustawy o zawodach”).
Pielęgniarka i położna wykonują czynności zawodowe, o których mowa w art. 15a ust. 1, po uprzednim osobistym badaniu fizykalnym pacjenta.” Temat rzeka…
Badanie fizykalne. Porada pielęgniarska. Ciekawy jest fakt, że pielęgniarka mogłaby być swego rodzaju „pierwszym etapem kwalifikacyjnym” chorego do dalszych etapów koordynowanego leczenia. Wszędzie tam, gdzie system jest niewydolny, gdzie kuleje edukacja, gdzie pacjent mógłby skorzystać z usługi profesjonalisty powinna być pielęgniarka, to ogólnospołeczne korzyści.
Kolejną cenną informacją dla wszystkich, którzy tworzą prawo, jak i współpracują z jego opiniowaniem pragniemy przypomnieć, iż pielęgniarki i położne wykonują indywidualną praktykę lub indywidualną specjalistyczną praktykę. Jeśli pielęgniarki, już teraz, świetnie funkcjonują na rynku usług medycznych, to absolutnie należy dopilnować by prawo, jeśli nie pomaga, to niech choć nie utrudnia im pracy z chorym, tu ukłony w kierunku nowych rozporządzeń dotyczących pielęgniarek POZ, czy nadawaniu nowych uprawnień. Pamiętajmy, pielęgniarki również zatrudniają w chwili obecnej pracowników, i jeśli: „Pielęgniarka lub położna może zatrudniać osoby niebędące pielęgniarkami lub położnymi do wykonywania czynności pomocniczych (współpracy).” Należy uwzględnić te przepisy w kolejnych rozporządzeniach. Ponadto, jako kolejny punkt należy zaznaczyć, iż pielęgniarka i położna mogą wykonywać zawód:
w ramach umowy o pracę;
w ramach stosunku służbowego; na podstawie umowy cywilnoprawnej;
w ramach wolontariatu;
w ramach praktyk zawodowych wymienionych w art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.
- Pracodawca nie może podejmować działań dyskryminujących ze względu na formę wykonywania zawodu przez pielęgniarkę lub położną.
- Odmowa zmiany formy wykonywania zawodu przez pielęgniarkę lub położną wykonującą zawód w podmiocie leczniczym w ramach umowy o pracę, nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy lub jego rozwiązanie bez wypowiedzenia. A dzieje się różnie…
Należy zatem, bacznie obserwować kontrole NFZ, które odbywają się w województwie świętokrzyskim. Sprzęt i mury czy nawet same nowoczesne leki i terapie nie pomogą starzejącemu się społeczeństwu, społeczeństwo to my.
Pracodawcy, zarządzający, lekarze, pielęgniarki i inne zwody medyczne to polska Ochrona Zdrowia. Opieka medyczna wymaga zmian, ale nie rewolucji, a wszelkie pomysły powinny być konsultowane z praktykami, czyli czynnie pracującymi w zawodzie pielęgniarkami. Także zmiany wprowadzane winny być stopniowo, ponieważ chaos sprzyja błędom i rodzi frustrację zarówno wśród pracowników jak i wśród pacjentów. Wielokrotnie pisaliśmy na blogu, że poprawa warunków pracy pielęgniarki poprawi jakość opieki. Inwestowanie w dokształcanie pielęgniarek i w ilość ich zatrudnienia przyspieszy powrót do zdrowia pacjenta i zminimalizuje ryzyko powikłań. Zminimalizujemy długość hospitalizacji. Potwierdzają to badania naukowe. Zmiana systemu kształcenia i upowszechnienie dostępu do specjalizacji pielęgniarskich sprawiła, że wiedza, którą zdobywamy dodaje nam pewności siebie i dopinguje do udoskonalania pracy i dążenia do jej pełnego wykorzystania dla dobra pacjenta. Jest to trudne do zaakceptowania.
Rozumiemy to. Jednak…. Nie można zatrzymać intensywnego rozwoju nowoczesnego pielęgniarstwa.
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//516/12273900/12296481/dokument189410.pdf http://nipip.pl/prawo/ogolne/ustawa-o-zawodach-pielegniarki-i-poloznej/ http://nipip.pl/dla-pielegniarek-i-poloznych/informacja-dla-pielegniarek-poloznych-uprawnionych-wystawiania-recept-leki-srodki-spozywcze-specjalnego-przeznaczenia-zywieniowego-oraz-wyroby-medyczne-refundowane/
