Zjedzenie banana zajmuje chwilę i nie wymaga żadnej specjalnej oprawy. Jest idealną przekąską w wymagających pośpiechu sytuacjach. Natychmiast dodaje sił i zaspokaja uczucie głodu. Banan to jednak owoc nieoczywisty, dlatego niektórzy muszą go konsumować z rozwagą. Zawiera dużą dawkę potasu (ok 360 mg w 100 gr), który ma wielkie znaczenie dla mięśni i układu nerwowego a także dla gospodarki elektrolitowej, reguluje ciśnienie krwi. Jest źródłem magnezu, wapnia, fosforu i jodu. Zawiera dużo witamin, w tym znaczącą ilość witaminy C, B6, A i E oraz zwalczające wolne rodniki i karotenoidy. Obecna w jego miąższu pektyna wpływa na obniżenie złego cholesterolu LDL i poprawia tolerancję na glukozę. Zawiera tez białko 1gr w 100 gr owocu.
Banany należą do owoców wysokokalorycznych. Średniej wielkości banan, który waży około 120 gram ma ok. 100 kal. a w 100 gramach ok. 87. kal. Na ogół nikt nie waży owocu przed zjedzeniem, więc warto o tym pamiętać. Większym problemem jest indeks glikemiczny, który rośnie wraz z dojrzewaniem. Dla średnio dojrzałego banana, który ma jeszcze jasną, jednolitą w kolorze skórkę wynosi 52iG. Wraz z pojawieniem się na niej brązowych plam świadczących o dojrzałości i zmianie konsystencji – rośnie do 70iG . Banan zawiera też sporo cukru, w stu gramach ok 12 gr. Ze względu na szybkie skoki poziomu cukru, jakie powoduje zjedzenie go, następuje szybki przypływ energii i lepszego nastroju. Nawet cukierki czy lody nie działają tak szybko.. Z tych właśnie względów banany nie są wskazane dla osób chorych na cukrzycę, choć osoby z uregulowaną glikemią nie muszą całkowicie ich unikać, a jedynie rzadziej po nie sięgać i wybierać te mało dojrzałe.
W niektórych schorzeniach banany są wręcz zalecane ze względu na właściwości lecznicze. Do takich dolegliwości należą wrzody żołądka, albowiem banany mają wysoką zdolność neutralizowania kwasów. Łagodzą również podrażnienia błony śluzowej i są lekkostrawne. Również zaleca się je osobom zmagającym się z wysokim ciśnieniem krwi. Czynnikiem, który pomaga je obniżyć jest zawarty w bananach potas. Podobnie zaleca się je w kłopotach wywołanych przez niestrawność, ponieważ zagęszczają treść w żołądku i jelitach. Z kolei na przeziębienia i gorączkę, kiedy brak apetytu odbiera siły, warto polecany jest kompot z banana (mało dojrzałego), cytryny, miodu i cynamonu. Taka mikstura pozwala odzyskać siły, nie obciążając układu pokarmowego. Z kolei ze względu na wysoką zawartość cynku banany są doceniane przez dermatologów w diecie osób borykających się z trądzikiem.
Banany są uznanym przez dietetyków składnikiem diety lekkostrawnej dla dzieci i osób starszych ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne i łagodzące podrażnienia przewodu pokarmowego. Są także stosowane w niektórych dietach odchudzających. W Japonii popularna jest odchudzająca dieta bananowa. Niemałą popularność zyskała też w Stanach Zjednoczonych. Jej atutem jest prostota i niskie koszty. Na początku jej twórczyni – farmaceutka Sumiko Watanabe zaproponowała banany, w ilości nie przekraczającej zdrowego rozsądku, zamiast śniadania przez 3 – 7 dni. Znacznie bardziej restrykcyjne reguły zaproponował jej mąż, lekarz tradycyjnej medycyny chińskiej. Polegają one na jedzeniu bananów w miejsce wszystkich posiłków w ciągu dnia i popijaniu ich mlekiem oraz wodą przez dwa do trzech tygodni. O ile akceptowalne są reguły proponowane przez farmaceutkę o tyle mono dieta w wydaniu jej męża nie zgadza się z zasadami zdrowego żywienia, choć gwarantuje znaczącą utratę wagi. Oczywiście po czternastu dniach jedzenie bananów, picia wody i mleka można liczyć – jak w każdej mono diecie – na spektakularne rezultaty. Tyle tylko, że są one bardzo chwilowe, niezdrowe i w stu procentach powodują szybki efekt jo-jo. O ile eksperci w dziedzinie dietetyki oceniają pozytywnie kilkudniowe spożywanie bananów na śniadanie, jako sposób na zastąpienie tłustych produktów czy kalorycznych słodkich płatków śniadaniowych w celu detoksykacji organizmu o tyle dłuższa dieta oparta na jedzeniu wyłącznie bananów może wywołać wiele nieprzyjemnych skutków ubocznych. Po pierwsze zwiększa ryzyko gwałtownego przybrania na wadze tuż po jej zakończeniu, po drugie wiąże się z ryzykiem wystąpienia hipoglikemii albo hiperglikemii i zaburzeń tranzytowych w przewodzie pokarmowym, nawet jeśli stosuje się w niej owoce mało dojrzałe. Dietetycy są do niej z oczywistych względów nastawieni sceptycznie i nie zalecają jej stosowania.
Jeszcze jedną wielką zaletą bananów jest obecność w nich dużej ilości prebiotyków. To pozytywnie wpływa na utrzymanie w dobrej kondycji układu pokarmowego. Dodatkową korzyścią jest to, że ulegają one fermentacji dopiero w jelicie grubym, stymulując tym samym rozwój pożytecznych bakterii probiotycznych, co reguluje szkodliwe procesy gnilne sprzyjające rozwojowi nowotworu jelita grubego.
