Przypominam, że w dniu 15.09.2015r. zostało opublikowane pierwsze Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 08.09.2015r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (DzU. Z 2015 poz. 1400). Rozporządzenie to zostało podpisane bez akceptacji i wbrew stanowisku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych.
O przyczynach odmowy akceptacji proponowanych przez Ministerstwo Zdrowia rozwiązań systemowych OZZPiP szeroko i na bieżąco informował w 2015r. grupę zawodową pielęgniarek i położnych. Przypominam również, że we wrześniu 2015r. organizacje zakładowe i międzyzakładowe OZZPiP w większości doprowadziły prowadzone w swoich zakładach pracy spory zbiorowe do etapu umożliwiającego strajk, bądź były na etapie referendum, ewentualnie kończyły mediacje. Wzburzenie jakie wówczas panowało było ogromne. Porównywalne do tego co wydarzyło się w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie w roku bieżącym, z tą różnicą że akcje protestacyjne i strajkowe objęły by pewnie cały kraj. Podstawowe postulaty poprawa warunków pracy i płacy grupy zawodowej spotykały się w negocjacjach ze ścianą. Pracodawcy argumentowali, że zawarte kontrakty z NFZ nie pozwalają na spełnienie postulatów.
Podkreślam, że byliśmy jako OZZPiP pozostawieni sami w rozwiązywaniu zgłoszonych problemów. Pozostałe organizacje związkowe na przełomie 2014/2015, gdy rozpoczynały się w zakładach pracy indywidualne spory zbiorowe nie chciały się do nich włączać. Przypadki wspólnych sporów zbiorowych w Polsce z innymi organizacjami związkowymi były sporadyczne. Mieliśmy również informacje, że część zakładowych organizacji związkowych uznawała, że będą stać z boku, pełnić rolę obserwatora, a jeżeli pielęgniarkom uda się coś wywalczyć to przecież przy okazji oni też dostaną.
To otoczenie w jakim prowadzone były spory zbiorowe w 2015r. jest bardzo ważne, bo nie dość, że przeciwnikiem był pracodawca, za którym stali właściciele tj. samorządy terytorialne i administracja państwowa, a także MZ i NFZ, to jeszcze nasze Koleżanki były pozbawione wsparcia innych organizacji związkowych w swoich zakładach pracy. To było bardzo duże zaskoczenie dla nas, że ani centrale związkowe, ani poszczególne organizacje zakładowe nie podejmowały się obrony lub choćby wsparcia postulatów zgłaszanych przez pracowników. Szczególnie niezrozumiałe było postępowanie innych organizacji związkowych, nie przejawiających wówczas żadnej aktywności w dążeniu do poprawy warunków pracy pracowników służby zdrowia, w tym pielęgniarek i położnych, których zrzeszali.
Jako władze Krajowe OZZPiP we wrześniu 2015r. czuliśmy, że nie będziemy mogli już zapanować nad rozwijającymi się w Polsce protestami, tym bardziej że poszczególne zakładowe i międzyzakładowe organizacje związkowe mają własną osobowość prawną i w tym zakresie formalnie są niezależne od Zarządu Krajowego OZZPiP.
Podjęliśmy jeszcze jedną próbę skoordynowania działań i w konsekwencji w dniu 10 września 2015r. w Warszawie została przeprowadzona jedna z największych manifestacji w historii naszej grupy zawodowej. Okazało się, że był to jednak jakiś przełom. Minister Zdrowia zapowiedział wówczas ponowny powrót do rozmów płacowych z OZZPiP. Jakie było wówczas wyjście? Nie rozmawiać i dopuścić do powstania podobnych wydarzeń jak w CZD w Warszawie? To, że sytuacja była niezmiernie trudna do opanowania, a nastroje pracowników bardzo, ale to bardzo zdeterminowane świadczy choćby przypadek strajku jaki wybuchł na wakacjach 2015r. w Szpitalu Powiatowym w Wyszkowie.
Co udało się osiągnąć dzięki temu Porozumieniu?
Pracodawcy posiadający umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, z wyłączeniem umowy w rodzaju POZ uzyskali dodatkowe środki na wzrost wynagrodzeń pielęgniarek i położnych w przeliczeniu na pełen etat w kwotach brutto brutto wynoszących :
- 400,00 zł miesięcznie od dnia 1 września 2015 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r.
- 800,00 zł miesięcznie od dnia 1 września 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r.,
- 1200,00 zł miesięcznie od dnia 1 września 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2018 r.,
- 1600,00 zł miesięcznie od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r.
Pracodawcy posiadający umowy o udzielanie świadczeń w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna (POZ) uzyskali również dodatkowe środki na wzrost wynagrodzeń pielęgniarek i położnych (choć inaczej liczone) poprzez wzrost stawki kapitacyjnej dla pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, położnej podstawowej opieki zdrowotnej oraz pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania w sposób zapewniający średni wzrost miesięcznego wynagrodzenia w przeliczeniu na etat albo równoważnik etatu tych pielęgniarek i położnych w wysokości:
- 400,00 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r.,
- 800,00 zł od dnia 1 września 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r.,
- 1200,00 zł od dnia 1 września 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2018 r.,
- 1600,00 zł od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r.
Uzgodniono również zabezpieczenie finansowania w/w poziomu kwot tj. 1.600,-zł. brutto brutto na przyszłość tj. od 01.09.2019r.
Nie rozumiemy, dlaczego partnerzy społeczni postulują obecnie o wyeliminowanie z obrotu prawnego w/w Rozporządzenia MZ. Przecież OZZPiP nie sprzeciwia się dążeniu do poprawy warunków pracy i płacy innych grup zawodowych zatrudnionych w służbie zdrowia. Deklarowaliśmy i deklarujemy wsparcie dla takich działań. Warunkiem jednak jest to, że nie odbędzie się to kosztem środków finansowych zagwarantowanych już w/w Rozporządzeniami MZ dla naszej grupy zawodowej w okresie czterech lat i na przyszłość. Nie ma zgody OZZPiP na ograniczenie wysokości środków kierowanych do pielęgniarek i położnych i przekazanie ich - nawet w niewielkiej ułamkowej części - do podziału na inne grupy zawodowe.
Nie zapominajmy co było powodem uznania przez stronę rządową ratalnego wzrostu wynagrodzeń.
W Polsce od lat narasta problem stopniowego pogarszania się warunków pracy pielęgniarek i położnych. Taka debata jest ważna dla nas bo jest to kolejny kanał informacyjny dzięki któremu możemy dotrzeć do społeczeństwa z informacjami jak wygląda w praktyce świadczenie opieki pielęgniarskiej i położniczej, jakie są główne bolączki i problemy wykonywania naszego zawodu, jakie są zagrożenia dla przyszłości tego zawodu oraz jak wygląda faktyczny poziom i sposób finansowania wynagrodzeń naszej grupy zawodowej.
O skali problemów naszego zawodu świadczą informacje statystyczne o liczbie pielęgniarek i położnych przypadających na 1000 pacjentów, informacje o średniej wieku grupy zawodowej pielęgniarek i położnych oraz informacje o liczbie emigracji zarobkowej pielęgniarek i położnych (szczególnie absolwentek, które ukończyły kształcenie) do pracy za granicą lub emigracje wewnętrzne do innych regionów w Polsce.
Wobec braku stworzenia mechanizmów zachęcających do podejmowania wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej średnia wieku pielęgniarek i położnych wzrasta i obecnie kształtuje się na poziomie ok. 49 lat. Jednocześnie społeczeństwo się starzeje. Zatem coraz większe potrzeby w zakresie opieki są realizowane z roku na rok przez coraz bardziej starzejącą się grupę zawodową. Wszelkie wskaźniki statystyczne, które próbują zdiagnozować problem są dramatyczne. Według WHO już niebawem z systemu ochrony zdrowia w Europie odejdzie 40 proc. pielęgniarek i położnych. W 2020 r. w Europie będzie brakowało aż milion pielęgniarek i położnych. Jednocześnie w 2030 r. co czwarty człowiek będzie w wieku 65 lat, więc zapotrzebowanie na opiekę stanie się ogromne.
Funkcjonujące Rozporządzenie MZ z 2015r. jest jednym z elementów mających przeciwdziałać pogarszającej się sytuacji wykonywania zawodu pielęgniarek i położnych w Polsce. Pewnie przepisem niedoskonałym, bo musimy czekać na stopniowy wzrost wynagrodzeń rozłożony na 4 lata, bo kwota wzrostu jest także niesatysfakcjonująca dla wszystkich naszych Koleżanek i Kolegów, bo są problemy z interpretacją części przepisów (jak zapewnić wzrosty wynagrodzeń dla pielęgniarek w POZ nie mających własnych list pacjentów, jak zapewnić wzrost wynagrodzeń w POZ w opiece nocnej i świątecznej, jak przekazać środki na wzrosty wynagrodzeń pielęgniarek w PRM w trzech województwach realizujących program pilotażowy centralizacji PRM). To są problemy, które chcemy rozwiązać w dialogu z MZ i liczymy na takie spotkanie.
W pewien sposób z satysfakcją przyjęliśmy informację o postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16.03.2016r. sygn. akt Tw 26/15 o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi KK NSZZ SOLIDARNOŚĆ, który zaskarżył do TK przepisy w/w Rozporządzenia MZ (http://otkzu.trybunal.gov.pl/2016/B/253). TK stwierdził, że ochrona praw pracowniczych pielęgniarek i położnych u określonego świadczeniodawcy usług medycznych w zakresie podziału środków na wzrost wynagrodzeń jest realizowana albo przy udziale związku zawodowego zrzeszającego wyłącznie pielęgniarki i położne albo za pomocą pozytywnej opinii podziału przeprowadzanych z przedstawicielami samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych, jeśli u tego świadczeniodawcy nie działają wskazane związki zawodowe. Wziąwszy pod uwagę powyższe Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że interesy pracownicze pielęgniarek i położnych są chronione, a tym samym zarzuty wniosku należy ocenić jako oczywiście bezzasadne.
Oczywiście będziemy monitorować również deklaracje Rządu RP o zamiarze docelowego zlikwidowania w przyszłości płatnika świadczeń NFZ i przeniesienie obowiązków płatnika do budżetu państwa. Jeżeli te deklaracje będą realizowane to oczywiście będziemy żądać wydania przepisów, które zabezpieczą wykonanie porozumienia z dnia 23.09.2015r. także w nowej formule płatnika.
