Krzysztof Boczek: 25 lat walczyliście o wprowadzanie ustawy o zawodzie fizjoterapeuty. Czemu tak długo?
Maciej Krawczyk: Bo część środowiska lekarskiego była temu całkowicie nieprzychylna. Działania Naczelnej Izby Lekarskiej były skierowane przeciwko tej ustawie. Trudno nam było to przełamać.
K.B.: A teraz jak jest?
M.K.: Bardzo niewielka część lekarzy nadal jest przeciw zapisom ustawy. Deprecjonują umiejętności fizjoterapeutów do kwalifikowania pacjentów do fizjoterapii i jej planowania. Ale to efekt zaszłości historycznych. Myślę, że wszyscy przyzwyczają się do zmian, jakie niesie ta ustawa i zaakceptują je. Bo tak naprawdę my nie chcemy rewolucji, tylko usankcjonowania tego, co było praktykowane w fizjoterapii w sektorze prywatnym. Teraz będzie już tylko lepiej. Bo fizjoterapeuta jest zmuszony do prowadzenia dokumentacji medycznej i będzie kontrolowany. Pacjent, który prywatnie trafi do fizjoterapeuty, wreszcie będzie miał pewność, że specjalista ma do tego kompetencje. Dotychczas nie musiał ich mieć.
K.B.: Udało się wprowadzić tę ustawę, bo zmalała liczba jej przeciwników czy państwa determinacja była na tyle duża?
M.K.: Bardziej to drugie, ale też trzeba przyznać, że pomogło poparcie wielu polityków. Prezydent Duda podpisał ustawę, która została uchwalona przez poprzedni Sejm, bo kierował się wyższym interesem społecznym. 7 lat temu kolega, prezes Amerykańskiego Stowarzyszenia Fizjoterapii powiedział mi: „Przy wprowadzaniu takiej ustawy u nas, wszyscy lekarze byli przeciwni samodzielności fizjoterapeutów. Ale my przeszliśmy to 45 lat temu. Wy też będziecie mieli taką ustawę, bo zdecydują o niej politycy, nie lekarze”.
K.B.: Co w pracy lekarzy zmienia utworzenie Krajowej Izby Fizjoterapeutów i ustawa regulująca ten zawód?
M.K.: Dla wielu nie zmieni się nic, bo dotychczas bardzo słabo wchodzili w interakcje z zawodem fizjoterapeuty. Ale na pewno bardzo dużo ustawa zmienia pracującym w tradycyjnych specjalnościach: ortopedia, neurologia, pediatria. Bo teraz już, w większości przypadków, fizjoterapeuta może podejmować i planować fizjoterapie na podstawie rozpoznania lekarskiego.
K.B.: Czyli lekarz będzie miał mniej pracy i odpowiedzialności?
M.K.: Tak. Ale dla pracujących w ramach kontraktów z NFZ na razie niewiele się zmieniło. Chociaż ważne są zmiany związane z rozporządzeniem ministra zdrowia w sprawie usług koszykowych w zakresie opieki domowej i ambulatoryjnej. Fizjoterapeuta z tytułem magistra ma już prawo planowania fizjoterapii w opiece domowej – to wcześniej mógł robić lekarz bądź fizjoterapeuta ze specjalizacją. To bardzo ważna zmiana, bo przyśpieszy dostęp do fizjoterapii domowej. Znacznie.
K.B.: Dlaczego?
M.K.: Fizjoterapeutów specjalistów jest w Polsce ok. 1300, zaś podmiotów podpisujących umowę na fizjoterapię domową mamy jakieś... 4,5 tys. Bez tej zmiany system zatkałby się, tak jak w przypadku lekarzy rehabilitacji – w opiece laboratoryjnej po wizycie np. u ortopedy pacjent musi trafić do tychże po dodatkowe konsultacje. To powoduje, że dostęp do rehabilitacji jest bardzo trudny. W przyszłości i to się zmieni, jak to już się stało w wielu krajach na świecie. My jako środowisko uważamy za potrzebną specjalizację lekarzy rehabilitacji – ich praca na oddziałach rehabilitacji dziennej jest konieczna. Natomiast jest zupełnie zbędna w opiece ambulatoryjnej. Po rozpoznaniu lekarskim, czy też w przyszłości nawet bez tegoż, pacjent będzie mógł być tam objęty fizjoterapią. Dotychczas to lekarz zapisywał konkretne zabiegi, bo – jak argumentowano – fizjoterapeuta w tym zakresie nie ponosił odpowiedzialności. To zmieniła ustawa. Wystarczy więc skierowanie ortopedy z rozpoznaniem, np. „wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego” i rodzaj zabiegu, jaki wykonano, a cały plan fizjoterapii ustali fizjoterapeuta. Dlatego że to on kształcił się, by umieć dostosować aktywność ruchową pacjenta do jednostki chorobowej.
K.B.: Czy fizjoterapeuta może teraz podważyć zalecenia lekarza, jeśli ten zapisze jakieś konkretne zabiegi rehabilitacyjne?
M.K.: Ma do tego prawo, natomiast musi to uzasadnić na piśmie.
K.B.: W przypadku refundacji z NFZ nadal potrzebne jest pacjentowi skierowanie od lekarza na fizjoterapię. Na konferencji deklarował pan, że w przyszłości i to się zmieni. Kiedy?
M.K.: Realnie? Dopiero za 3–4 lata. W 12 krajach w EU, a w 70 na świecie, państwo już umożliwia obywatelowi zgłoszenie się bezpośrednio do fizjoterapeuty, by ten, w ramach ubezpieczeń społecznych, kwalifikował pacjentów do zabiegów. To się też zdarzy w Polsce. Jest nieuniknione. Natomiast, niestety, musi się zmienić świadomość społeczna, nie tylko w służbie zdrowia i środowisku lekarskim, ale także wśród urzędników i osób, które tworzą to prawo. (...) Naszym zadaniem jest też przekonanie środowiska lekarskiego, by pacjent np. z udarem mózgu czy chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa nie musiał za każdym razem przychodzić do lekarza POZ po skierowanie na fizjoterapię. Powinien być uprawniony do zrealizowania tych zabiegów raz czy dwa razy w roku i od tego momentu opiekowałby się nim fizjoterapeuta. To znacznie zmniejszyłoby obciążenia pracy lekarzy rodzinnych. W Szkocji, Wlk. Brytanii i Holandii, gdzie wprowadzono bezpośredni dostęp pacjentów do fizjoterapeutów, obciążenie pracą lekarzy rodzinnych spadło do 15 procent.
K.B.: Czy KIF nie powinna poprowadzić na ten temat jakiejś kampanii edukacyjnej dla lekarzy POZ?
M.K.: Oczywiście. Już to robimy – fizjoterapeuci prowadzą szkolenia lekarzy rodzinnych w zakresie badania narządów ruchu. Rozpoznawania, czy dany pacjent powinien być natychmiast skierowany do fizjoterapeuty, czy powinno się mu tylko dać jakieś zalecenia.
Źródło: „Służba Zdrowia” 5/2017
