W związku ze zmianami w organizacji ochrony zdrowia, polegającymi m.in. na tworzeniu przez szpitale poradni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce zgłasza sprzeciw wobec tych działań i zwraca się do ministra zdrowia z apelem o podjęcie zdecydowanych kroków, zmierzających do wprowadzenia odpowiednich regulacji uniemożliwiających szpitalom przejmowanie opieki podstawowej. Podstawowa opieka zdrowotna w szpitalu jest absolutnym zaprzeczeniem idei medycyny
rodzinnej i lekarza rodzinnego, którą Kolegium Lekarzy Rodzinnych buduje od 25 lat. Idea ta zakłada ciągłą opiekę nad pacjentem i jego rodziną w pobliżu miejsca zamieszkania realizowaną przez lekarza rodzinnego, który jest w stanie zaspokoić większość potrzeb zdrowotnych populacji znajdującej się pod jego opieką.
Zakres udzielanych świadczeń w POZ, organizowanie POZ w poradniach szpitalnych lub szpitalach prowadzi do wypaczenia realizacji zadań nałożonych na ten poziom systemu ochrony zdrowia. Część z tych jednostek realizuje wybiórczo zadania opieki podstawowej i przejmuje deklaracje wyboru od wybranych grup pacjentów,
np. tylko dorosłych lub tylko dzieci. Najczęściej podstawową opiekę zdrowotną w zakresie obejmującym promocję, profilaktykę, diagnostykę i leczenie realizują doświadczeni lekarze specjaliści w różnych dziedzinach, zobowiązani do udzielania świadczeń zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.
Kwalifikacje te są przydatne w oddziałach szpitalnych lub poradniach specjalistycznych. Ciągłość, kompleksowość i wszechstronność opieki, włączając rozbudowane orzecznictwo lekarskie w takich sytuacjach może nie być możliwa do zrealizowania. Sytuacja taka powoduje niezasadne zróżnicowanie zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych w ramach POZ. Dodatkowo, nie ma możliwości objęcia opieką całych rodzin, których członkowie są w różnym wieku.
Koszty i wydłużanie kolejek
Obecnie wiele świadczeń zdrowotnych jest realizowanych bez uzasadnienia na poziomie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub w szpitalach. Sytuacja taka zwiększa koszty i wydłuża kolejki. Przyczyną tego stanu są wadliwe mechanizmy wynagradzania świadczeniodawców, brak czynników motywujących do realizacji świadczeń na najniższym, możliwym szczeblu systemu, brak bezpośredniego dostępu do szerszego panelu badań diagnostycznych z poziomu POZ, a przede wszystkim niewypełnianie funkcji konsultacyjnej przez poradnie specjalistyczne. Często monitorują one przez wiele lat leczenie przewlekłe w stabilnych stanach chorobowych, tworząc w ten sposób nieformalny POZ-bis.
Podstawowa opieka zdrowotna realizowana w poradniach przyszpitalnych lub wprost w szpitalu sprzyja utrwalaniu patologicznych zjawisk polegających na przerzucaniu i generowaniu kosztów, kierowaniu do poradni specjalistycznych lub szpitala pacjentów, którzy mogą i powinni być diagnozowani oraz leczeni na poziomie POZ.
Względy epidemiologiczne i wizerunkowe
Nie ma powodu, aby do szpitala (poradni podstawowej opieki zdrowotnej w szpitalu) trafiały osoby zdrowe (np. dzieci w celu szczepienia lub badania bilansowego). Opieka nad populacją zdrową jest integralną częścią pracy lekarza rodzinnego. Zgłaszanie się osób zdrowych do szpitala jest niekorzystne ze względu na utrwalanie w społeczeństwie polskim wadliwych przyzwyczajeń do nadużywania opieki stacjonarnej, ale również ze względów epidemiologicznych, zwłaszcza w aspekcie wzrostu liczby zakażeń w szpitalach wieloopornymi bakteriami (przykładem są zakażenia bakteriami Klebsiella pneumoniae NDM).
Edukacja studentów i lekarzy w trakcie specjalizacji
Plan zwiększenia liczby specjalistów medycyny rodzinnej w Polsce nie może się udać, jeżeli niemal cała edukacja w ramach studiów na wydziałach lekarskich odbywa się w klinikach/oddziałach szpitalnych.
W sytuacji, gdy szpitale, w tym uniwersyteckie, będą tworzyć poradnie POZ, to właśnie tam będą przesuwane zajęcia dydaktyczne z medycyny rodzinnej i kształcenie specjalizacyjne. W ten sposób utrwalony zostanie błędny pogląd, że jedynym właściwym miejscem udzielania świadczeń zdrowotnych i edukacji medycznej jest szpital. Studenci decydują się często na rezydentury z medycyny rodzinnej pod wpływem pozytywnych doświadczeń z zajęć lub stażu w Poradni Medycyny Rodzinnej. Trudno sobie wyobrazić, aby poradnie podstawowej opieki zdrowotnej w szpitalach kształtowały właściwy wizerunek medycyny rodzinnej w Polsce. W niniejszym stanowisku zaprezentowano jedynie niektóre argumenty przemawiające przeciw powstawaniu poradni POZ w szpitalach.
Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce stoi na stanowisku, że planowane i promowane wzmocnienie medycyny rodzinnej w Polsce wymaga zdecydowanego przeciwdziałania wszelkim sytuacjom narażającym pacjentów na zróżnicowaną podstawową opiekę zdrowotną oraz brak jej kompleksowości i wszechstronności. Dlatego KLRwP postuluje wprowadzenie przepisów prawa uniemożliwiających szpitalom zawieranie umów i sprawowanie podstawowej opieki zdrowotnej.
Źródło: KLRwP
