Projekt, przygotowany przez zespół kierowany przez prof. Piotra Rutkowskiego, powinien zostać przyjęty – jak zakłada resort zdrowia – do końca grudnia, choć jeśli będą istotne uwagi, które Ministerstwo Zdrowia będzie musiało nanieść po zakończeniu uzgodnień, ten termin może być trudny do dotrzymania.
Już wiadomo, że sama Narodowa Strategia Onkologiczna została dobrze oceniona przez zagranicznych ekspertów z MD Anderson Cancer Center (USA) oraz francuski Narodowy Instytut Raka.
Co, między innymi, przewiduje NSO? To, co w tej chwili jest raczej wyjątkiem, niż regułą – czyli koordynowana opieka onkologiczna – od 2025 roku ma być standardem. Koordynacja i kompleksowość w pierwszym etapie ma dotyczyć diagnostyki i leczenia, ale potem również rehabilitacji, opieki paliatywnej oraz psychoonkologicznej.
Projekt strategii zakłada również wzrost inwestycji w badania i innowacje, dzięki czemu poprawi się dostęp pacjentów do najskuteczniejszych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Odsetek pacjentów onkologicznych biorących udział w badaniach klinicznych ma wzrosnąć do końca 2024 roku z poziomu 4 proc. do co najmniej 6 proc, zaś do końca 2029 roku – do 8 proc. Jednocześnie liczba niekomercyjnych badań klinicznych powinna wzrastać w stosunku do badań komercyjnych z dzisiejszego poziomu 2 proc. do co najmniej 10 proc. na koniec 2024 roku i co najmniej 15 proc. na koniec 2029 roku. W pierwszym konkursie Agencji Badań Medycznych ponad 40 proc. projektów, zgłoszonych do Agencji, dotyczy właśnie onkologii – jest więc szansa, że rzeczywiście dostępność do badań klinicznych (niekomercyjnych, ale również komercyjnych, gdy zmieni się otoczenie prawne dotyczące badań klinicznych) wyraźnie wzrośnie.
Strategia kładzie również bardzo mocny akcent na profilaktykę i poprawienie wskaźników zdrowotnych, które mają wpływ na zachorowania na nowotwory. NSO zakłada m.in., że do 2030 roku odsetek dzieci i młodzieży z otyłością zmniejszy się z 10,4 proc. do 8 proc. wśród dziewcząt oraz z 19,2 proc. do 17 proc. wśród chłopców. Zakłada też w ogóle zmniejszenie odsetka osób z nadwagą i otyłością z 45,7 proc. do 43 proc. wśród kobiet oraz z 62,1 proc. do 60 proc. mężczyzn. W tym samym horyzoncie czasowym odsetek palących ma się zmniejszyć z 20 proc. do 15 proc. kobiet oraz z 30 proc. do 25 proc. mężczyzn, a już do końca 2028 roku 60 proc. osób niepełnoletnich powinno być zaszczepionych przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV).
Jeśli chodzi o prewencję wtórną, NSO zakłada znaczące podnoszenie poziomu uczestnictwa w badaniach przesiewowych. Obecnie na badania w kierunku raka piersi zgłasza się 40 proc. kobiet z grupy wiekowej, która powinna poddawać się badaniu, w ciągu pięciu lat odsetek ten ma zwiększyć się do 60 proc., a w ciągu ośmiu lat (do końca 2027 roku) – do 75 proc. Uczestnictwo w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego powinno dojść do poziomu 30 proc. na koniec 2024 roku i poziomu 45 proc. na koniec roku 2027. Podobnie zasięg badań wykrywających raka szyjki macicy powinien z 19 proc. wzrosnąć do 60 proc., a następnie do 80 proc.
Strategia zakłada też, że do 2028 roku o 10 proc. wzrośnie liczba specjalistów obszarze onkologii i dziedzin pokrewnych (m.in. patomorfologia, genetyka kliniczna, rehabilitacja onkologiczna, medycyna paliatywna). Do 2024 roku liczba miejsc rezydenckich powinna być w 100 proc. wykorzystywana i zapełniana zgodnie z potrzebami ośrodków. NSO mówi też o konieczności poprawy poziomu edukacji podyplomowej dla lekarzy ze specjalnościami onkologicznymi, a także edukacji onkologicznej dla lekarzy rodzinnych i medycyny pracy oraz pielęgniarek i położnych.
