W zabiegach bodźcowych w leczeniu uzdrowiskowym niektóre zakłady lecznicze wykorzystywały zamiast naturalnych surowców leczniczych produkty, które nimi nie były, tzw. zamienniki. Stosowano je w większości skontrolowanych zakładów w co piątym zabiegu bodźcowym. NIK sygnalizuje, że problemem jest przede wszystkim brak standardów stosowania naturalnych surowców leczniczych oraz procedur wykonywania zabiegów z ich wykorzystaniem. Brakuje też badań jakościowych, które potwierdzałyby skład i właściwości stosowanych surowców naturalnych w zabiegach bodźcowych. W tej sytuacji pacjent nie może mieć pewności, że podejmowane przez niego leczenie uzdrowiskowe przyniesie spodziewane efekty.
Zgodnie z zapisami ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, aby otrzymać status uzdrowiska, dana gmina musi spełnić łącznie pięć warunków, w tym przede wszystkim posiadać złoża naturalnych surowców leczniczych oraz klimat o właściwościach leczniczych.
Jak pokazały wyniki kontroli - powietrze w uzdrowiskach nie było wolne od zanieczyszczeń i hałasu. Żadna ze skontrolowanych wówczas miejscowości nie spełniała wszystkich warunków określonych dla uzdrowisk. NIK podkreśla, że brak dbałości o środowisko naturalne może oznaczać dla gminy utratę statusu uzdrowiska, a tym samym ograniczenie dostępu do lecznictwa uzdrowiskowego dla pacjentów.
W ramach finansowanego przez NFZ leczenia uzdrowiskowego, mimo określonego prawnie wymogu, tylko 78% zabiegów bodźcowych wykonano z wykorzystaniem naturalnych surowców leczniczych (takich jak borowina, woda lecznicza czy gazy lecznicze). Natomiast ich zamienniki (np. żel borowinowy, plastry borowinowe, pasta borowinowa, płyn siarczkowy czy techniczny dwutlenek węgla) stosowano w 12 (na 16) skontrolowanych zakładach lecznictwa uzdrowiskowego w co piątym zabiegu bodźcowym.
Występowanie naturalnych surowców leczniczych na obszarze uzdrowisk nie decydowało o ich znaczącym wykorzystywaniu w leczeniu prowadzonym w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego.
Większość zakładów korzystała z możliwości stosowania naturalnych surowców leczniczych spoza własnego uzdrowiska. Aż 13 zakładów lecznictwa uzdrowiskowego sprowadzało surowce lecznicze z terenów innych uzdrowisk.
W aż 11 skontrolowanych zakładach leczniczych, co czwartemu pacjentowi udzielono świadczeń zdrowotnych niezgodnie z warunkami określonymi przez Ministra Zdrowia i Prezesa NFZ. Co dziesiąty pacjent nie otrzymał wymaganej ilości zasadniczych zabiegów bodźcowych z wykorzystaniem naturalnych surowców leczniczych, a co trzeciemu leczonemu w szpitalu - nie wykonano wymaganych badań lekarskich. Połowa skontrolowanych zakładów nieprawidłowo prowadziła dokumentację medyczną.
Mając na uwadze wyniki kontroli, Najwyższa Izba Kontroli sformułowała do ministra zdrowia wnioski o:
- wprowadzenie regulacji prawnych określających standardy prowadzenia leczenia uzdrowiskowego, aby zapewnić odpowiednią jakość zabiegów wykonywanych w leczeniu uzdrowiskowym oraz warunków przechowywania naturalnych surowców leczniczych,
- stworzenie systemu badań parametrów mikrobiologicznych i fizykochemicznych (jakościowych) naturalnych surowców leczniczych, także na etapie udzielania świadczeń zdrowotnych.
Źródło: NIK
