Debata „Personalised Medicine in Healthcare system. Challenges and multidimensional implications” z udziałem przedstawicieli resortu zdrowia, najwyższej klasy klinicystów, gości z Włoch i Bułgarii, a także przedstawicieli organizacji pacjentów oraz przemysłu farmaceutycznego, pozwoliła przyjrzeć się wielu aspektom wymagającym nowego podejścia do zarządzania chorobą w celu zwiększenia dostępności do osiągnięć medycyny personalizowanej. Debata zainaugurowała III Międzynarodową Letnią Szkołę Medycyny Personalizowanej „New Horizons in Personalised Medicine”.
Jakie są wspólne cele Polskiej i Europejskiej Koalicji Medycyny Personalizowanej? Jak wygląda współpraca pomiędzy tymi organizacjami, jakie są jej efekty?
Denis Horgan, dyrektor zarządzający Europejskiej Koalicji Medycyny Personalizowanej: Polska Koalicja Medycyny Personalizowanej (PKMP) i European Alliance for Personalised Medicine (EAPM) to organizacje siostrzane. Polska koalicja jest najbardziej aktywną spośród swoich odpowiedników w Europie Środkowej i Wschodniej. Nauka dostarcza współcześnie wiele innowacji, wobec których pojawia się pytanie – jak w najszybszy sposób wdrożyć je do ochrony zdrowia. Polska Koalicja Medycyny Personalizowanej stała się wspólną platformą dla wszystkich interesariuszy z tej części Europy. Dzięki niej mogą się dowiedzieć, jakich narzędzi i środków potrzeba, aby przełożyć innowacje na praktyczne rozwiązania. Głównym celem współpracy PKMP z EAPM jest dążenie, aby innowacyjne rozwiązania trafiły do systemu ochrony zdrowia w Polsce. Przykładem takiej aktywności jest Międzynarodowa Letnia Szkoła Medycyny Personalizowanej, adresowana głównie do profesjonalistów medycznych w wieku 28-40 lat, bo to oni są przyszłością ochrony zdrowia. Udział w Szkole daje im możliwość z jednej strony - zapoznania się z innowacjami, które pojawią się w najbliższych latach, a z drugiej - zdobycia wiedzy od międzynarodowego grona ekspertów, jak w najefektywniejszy sposób wdrażać innowacje do systemu opieki medycznej.
Jak z punktu widzenia Ministerstwa Zdrowia wyglądają perspektywy rozwoju medycyny personalizowanej w Polsce?
Marcin Czech, wiceminister zdrowia: Badania ludzkiego genomu, szukanie terapii, luk w ekspresji genów u człowieka i próby naprawiania go – to coś, co w rozwoju naszej cywilizacji i tak nastąpi. Pozostanie poza tym głównym nurtem byłoby dużą stratą. Myślę, że te perspektywy są jak najbardziej w naszym zasięgu, ponieważ mamy w Polsce osoby przygotowane do wykorzystania w praktyce informacji pochodzących z genomu ludzkiego, do analizy big data.
W jakim celu i dlaczego właśnie w Polsce zorganizowana zostanie Międzynarodowa Letnia Szkoła Medycyny Personalizowanej?
Dr Beata Jagielska, prezes Polskiej Koalicji Medycyny Personalizowanej: To już jest trzecia edycja Letniej Szkoły. Pierwsza odbyła się dwa lata temu w Portugalii, a w zeszłym roku w Rumunii. Polska Koalicja Medycyny Personalizowanej wygrała konkurs i otrzymała możliwość organizacji Międzynarodowej Szkoły Medycyny Personalizowanej w Warszawie, w Centrum Onkologii. To istotne wydarzenie dla uczestników – młodych lekarzy i nas - wykładowców. Przybliża ważny, ale i trudny obszar medycyny personalizowanej – diagnostykę molekularną, nowe terapie i obecne możliwości ich zastosowania oraz aktualne spojrzenie na medycynę. Chcemy również pokazać, jak medycyna personalizowana zmienia postrzeganie systemu ochrony zdrowia. Szkoła dedykowana jest młodym lekarzom, bo to właśnie w nich powinniśmy inwestować. W tegorocznej edycji szkoły biorą udział specjaliści z Polski a także lekarze z Niemiec, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji. Towarzystwo będzie więc międzynarodowe.
Jak postępy w medycynie personalizowanej przekładają się na jej dostępność dla polskiego pacjenta? Jakie zmiany muszą zajść w naszym systemie ochrony zdrowia, by idea medycyny personalizowanej znalazła praktyczne przełożenie na leczenie chorych w Polsce?
Prof. Piotr Czauderna, Narodowa Rada Rozwoju: Obawiam się, że ze względu na barierę kosztową, jeszcze daleka droga przed nami. Co nie znaczy, że nie powinniśmy w tym kierunku podążać. Uważam, że aby zmienić podejście do dostępności leczenia, musimy przeformułować nasze myślenie o ochronie zdrowia i iść w kierunku opieki opartej na koncepcji wartości. Dopiero wtedy zobaczymy, że nowe technologie mogą przynosić korzyść pomimo tego, że w bezpośrednim porównaniu są droższe od standardowych.
Jakie znaczenie ma medycyna personalizowana we współczesnej opiece nad chorymi? Jak osiągnięcia tej dziedziny przekładają się na opiekę nad polskimi pacjentami?
Prof. Jan Walewski, dyrektor Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie: Medycyna zawsze była personalizowana, tylko teraz nadajemy temu pojęciu nowe znaczenie. Medycyna personalizowana oznacza, że poszukujemy optymalnego leczenia dla konkretnego pacjenta. Wcześniej opieraliśmy się na podejściu empirycznym. Obecnie mamy narzędzia pozwalające zidentyfikować niewielkie grupy , które mają pewne cechy wspólne pozwalające zastosować leczenie o większej efektywności i mniejszej toksyczności. Personalizacja medycyny, czyli zastosowanie metod precyzyjnej diagnostyki i leczenia (o ile jest możliwe i skuteczne), pozwala na, że stosowanie leku dla wybranej grupy pacjentów. Lek trafia w chorobę, a nie powoduje poważnych objawów ubocznych. Aby medycyna personalizowana mogła stać się rzeczywistością na większą skalę, potrzebne są duże inwestycje w obszarze cyfryzacji, w infrastrukturę, a przede wszystkim w finansowanie nowych leków. Szereg środowisk naukowych, lekarskich i rządowych jest świadomych tego wyzwania, więc jesteśmy dobrej myśli.
Czy już teraz pacjenci leczeniu w Polsce w jakimś stopniu korzystają z osiągnięć medycyny personalizowanej?
Tak. Przede wszystkim w programach lekowych, których jest obecnie kilkadziesiąt finansowanych przez NFZ. Są stosowane w sytuacjach, gdzie w konkretnych wskazaniach umożliwione jest zastosowanie innowacyjnych terapii. Ponadto medycynę precyzyjną stosuje się w diagnostyce. W Polsce zrobiono już wiele w kierunku upowszechnienia dobrej jakości diagnostyki patomorfologicznej, w tym także molekularnej i genetycznej.
