Martyna Chmielewska: 8 lipca Główny Inspektor Pracy spotkał się z delegacją samorządu pielęgniarek i położnych reprezentowaną przez prezes NIPiP Zofię Małas. Jakie główne problemy zostały omówione podczas spotkania? Co udało się ustalić?
Danuta Rutkowska: W spotkaniu brał udział Wiesław Łyszczek, Główny Inspektor Pracy oraz Zastępcy Głównego Inspektora Pracy: Bogdan Drzastwa i Dariusz Mińkowski. Spotkanie poświęcone było problemom związanym ze świadczeniem pracy i wynagradzaniem personelu medycznego. Reprezentacja pielęgniarek i położnych zwracała uwagę na niewłaściwe wykonywanie przez dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej dyspozycji przepisu § 4a rozporządzenia ministra zdrowia z 14 października 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Przedstawiciele Głównego Inspektoratu Pracy zapoznali gości ze stanowiskiem Komisji Prawnej Głównego Inspektoratu Pracy i ewentualnych możliwościach działań kontrolnych podejmowanych przez Państwową Inspekcję Pracy w tym zakresie.
M.Ch.: Wiemy, że pielęgniarki są przepracowane, zmęczone i sfrustrowane. Co GIP zamierza zrobić w tej sprawie?
D.R.: W 2010 r. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła kontrole placówek ochrony zdrowia ukierunkowane na ocenę przestrzegania przepisów o czasie pracy oraz o wypłacie wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy. Wyniki przeprowadzonych wówczas, według jednolitych zasad, pilotażowych kontroli nie tylko wskazywały na konieczność objęcia tych zagadnień stałym monitoringiem, ale także ujawniły szereg innych problemów, których skala wymagała zbadania. Dlatego też w kolejnych latach za jeden z priorytetów w działaniach kontrolno-nadzorczych Państwowej Inspekcji Pracy uznano kontrole przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy w podmiotach leczniczych. Jednym z głównych ujawnianych podczas kontroli problemów są naruszenia przepisów o czasie pracy. W latach 2016-2018 uznano, iż obszary nieprzestrzegania przepisów występujące w służbie zdrowia zostały zidentyfikowane i w miejsce prowadzenia kompleksowych kontroli z zachowaniem jednakowej metodyki u losowo wybranych pracodawców przyjęto inny model prowadzenia kontroli, oparty na rozwiązywaniu konkretnych problemów w poszczególnych podmiotach leczniczych, zgłaszanych do Inspekcji przez pracowników i partnerów społecznych. Zważywszy, że wraz z wydłużeniem czasu pracy rośnie ryzyko zagrożenia wypadkami przy pracy, zaś praca ponad zalecane dla danego stanowiska normy powoduje zmęczenie i spowolnienie prawidłowych reakcji, co stwarza poważne i realne zagrożenie dla zdrowia pracowników, ale także dla osób, którym udzielane są świadczenia medyczne, Państwowa Inspekcja Pracy od lat zgłasza potrzebę dokonania zmian w sferze legislacyjnej polegających na stworzeniu prawnego mechanizmu eliminującego możliwość wykonywania pracy w tym samym podmiocie leczniczym na podstawie różnych stosunków prawnych, bez zachowania prawa do wypoczynku. Postulat ten zawarto w informacji Państwowej Inspekcji Pracy o wynikach kontroli w zakresie przestrzegania przepisów o czasie pracy i wynagrodzeniach oraz innych świadczeniach ze stosunku pracy w zakładach opieki zdrowotnej, rozpatrzonej na posiedzeniu Komisji do Spraw Kontroli Państwowej 26 maja 2011 r., w kolejnych sprawozdaniach z działalności PIP począwszy od 2012 r. oraz informacji Państwowej Inspekcji Pracy o wynikach kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy w podmiotach leczniczych w 2013 r. przedstawionej na posiedzeniu Komisji do Spraw Kontroli Państwowej w dniu 8 października 2014 r. Problem ten sygnalizowano także na posiedzeniu Rady Ochrony Pracy we wrześniu 2012 r. poświęconemu przestrzeganiu przepisów prawa pracy w placówkach ochrony zdrowia. Kwestię tę podniesiono również w informacji o wynikach kontroli Zapewnienie medycznych działań ratowniczych w województwie małopolskim przeprowadzonej w 2014 r. przez Delegaturę Najwyższej Izby Kontroli w Krakowie.
M.Ch.: Jakie kontrole zamierza przeprowadzić GIP w najbliższym czasie?
D.R.: W 2019 r. Państwowa Inspekcja Pracy kontynuuje kontrole przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym bhp, w podmiotach leczniczych. Doboru podmiotów do kontroli dokonano w oparciu o analizę dotychczasowych wyników nadzoru, a także na podstawie skarg i wniosków wpływających do okręgowych inspektoratów pracy. W toku kontroli badane są kwestie:
• przestrzegania przepisów prawnej ochrony pracy, w szczególności dotyczących stosunku pracy, czasu pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, urlopów wypoczynkowych;
• przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
w szczególności dotyczących: przygotowania do pracy, narażenia na działanie czynników szkodliwych i uciążliwych, środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, nadzoru i kontroli stanu bhp, wypadków przy pracy (w tym związanych ze zranieniem ostrym narzędziem medycznym) oraz chorób zawodowych.
Inspektorzy pracy prowadzący kontrolę mogą podjąć decyzję o rozszerzeniu jej zakresu oraz pogłębieniu wybranej, istotnej w ich ocenie problematyki, w tym zagadnień dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy przy przygotowaniu oraz podawaniu leków cytotoksycznych.
