Zgodnie z expose premier Beaty Szydło jednym z działań zapowiedzianych do realizacji w obecnej kadencji rządu jest upublicznienie ratownictwa medycznego. Biorąc pod uwagę zmiany, jakie zaszły w systemie ochrony zdrowia od roku 1999 na obecnym etapie nie ma możliwości przeprowadzenia zgodnego z prawem przejęcia przez jakąkolwiek instytucję państwową infrastruktury należącej do podmiotów leczniczych – niezależnie od ich statusu prawnego.
W związku z powyższym, dla osiągnięcia celu, jakim jest realizacja zadań z zakresu ratownictwa medycznego wyłącznie przez podmioty publiczne, w projekcie ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw zawarto rozwiązanie polegające na powierzeniu realizacji umów na świadczenia zdrowotne w rodzaju ratownictwo medyczne wyłącznie:
- samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej;
- spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkom cywilnym z większościowym udziałem kapitału skarbu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.
Kompleks rozwiązań mających na celu upublicznienie ratownictwa medycznego przewiduje następujące działania:
Dysponentem zespołów ratownictwa medycznego będzie wyłącznie podmiot leczniczy o statusie:
- publicznego zakładu opieki zdrowotnej lub
- spółki, w której co najmniej 51% własności należy do jednostek samorządu terytorialnego tj. marszałków województw, starostów lub prezydentów miast.
W celu wyeliminowania zjawiska podwykonawstwa planuje się odejście od modelu zawierania umów na rejony operacyjne na rzecz zawierania umów bezpośrednio z każdym dysponentem ZRM, z możliwością tworzenia konsorcjów podmiotów leczniczych.
Umowy będą zawierane przez Oddziały Wojewódzkie Narodowego Funduszu Zdrowia (OW NFZ) bez postępowania konkursowego z podmiotami, o których mowa wyżej, ujętymi w wojewódzkim planie działania systemu (WPDS).
WPDS będzie podlegał zaopiniowaniu przez właściwe jednostki samorządu terytorialnego, będące podmiotami tworzącymi lub udziałowcami podmiotów tworzących dla poszczególnych dysponentów, a następnie akceptacji przez Ministra Zdrowia.
Dotychczasowe rejony operacyjne działania zespołów ratownictwa medycznego będą zamienione na rejony operacyjne dyspozytorni medycznej. W WPDS określone będą granice rejonów operacyjnych DM. Dysponent ZRM posiadający dyspozytornię medyczną będzie zobowiązany w umowie z OW NFZ do zapewnienia obsługi rejonu operacyjnego DM zgodnie z WPDS. Z kolei dysponent ZRM nieposiadający dyspozytorni medycznej będzie zobligowany do zawarcia porozumienia w tym zakresie z innym dysponentem, zgodnie z WPDS.
Finansowanie świadczeń z zakresu ratownictwa medycznego będzie się odbywało w formie dotacji celowej przekazywanej z budżetu państwa do Narodowego Funduszu Zdrowi na realizacją zadania zleconego w postaci zakupu świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie ratownictwa medycznego.
Zadania NFZ co do zawierania umów i kontroli ich realizacji pozostaną bez zmian, z zastrzeżeniem zniesienia procedury konkursowej i rokowań.
W rozporządzeniach wykonawczych określone zostaną:
Kryteria, jakie muszą spełniać dysponenci zespołów ratownictwa medycznego, w tym kryteria w zakresie dyspozytorni medycznej;
Celem zmian jest realizacja zadania państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli w sytuacji nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. Realizacja tego zadania nie może być związana z ryzykiem braku zabezpieczenia świadczeń, jakie niesie ze sobą mechanizm ich kontraktowania w warunkach wolnej konkurencji. Niekorzystnym zjawiskiem jest też zmienność realizatorów tych świadczeń, co w sytuacji zapewnienia dostępu do infrastruktury związanej z powiadamianiem ratunkowym nie może mieć miejsca.
Odnosząc się do ew. roszczeń podmiotów niepublicznych, z którymi nie będą zawierane umowy na ratownictwo medyczne finansowane ze środków publicznych, należy wskazać, że w obecnie stosowanej procedurze postępowania w sprawie zawarcia umów na świadczenia zdrowotne z Narodowym Funduszem Zdrowia, żaden z podmiotów leczniczych (bez względu na jego status) nie ma gwarancji co do zawarcia umowy z NFZ na kolejny okres. Nie skutkuje to jednak żadnymi odszkodowaniami w stosunku do Funduszu. Zaskarżeniu może podlegać jedynie sam sposób przeprowadzenia konkursu ofert.
Powierzenie realizacji zadań z zakresu ratownictwa medycznego podmiotom z większościowym udziałem kapitału publicznego sprawia, że można uniknąć sytuacji, w której jakikolwiek podmiot leczniczy realizujący te świadczenia odmówi zawarcia umowy z płatnikiem. Gwarantem tego stanu rzeczy jest fakt, że samorządy terytorialne będące w większości organami założycielskimi dla publicznych dysponentów zespołów ratownictwa medycznego są jednocześnie odpowiedzialne za bezpieczeństwo zdrowotne osób zamieszkujących podległy im teren. Rezygnacja podmiotu leczniczego z udzielania jakichkolwiek świadczeń wymaga zgody jego organu założycielskiego.
Natomiast podmioty niepubliczne nie są związane żadnym zobowiązaniem do realizacji świadczeń finansowanych ze środków publicznych – oczywiście poza umową z NFZ – i w każdej chwili mogą zrezygnować z działalności na danym obszarze, bez uzyskiwania czyjejkolwiek zgody.
Obecnie większość spośród 245 dysponentów działa jako samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej. W przypadku wejścia w życie projektowanej zmiany (po upływie okresu przejściowego) 20 podmiotów utraciłoby status dysponenta zespołów ratownictwa medycznego. Podmioty te posiadają obecnie w swoich strukturach 85 ZRM podstawowych i 53 ZRM specjalistyczne – razem 138 ZRM (9,2 % ogółu ZRM w kraju). Udział firmy Falck w rynku prywatnych dysponentów zespołów ratownictwa medycznego obejmuje około 54 % zakontraktowanych zespołów.
Przewiduje się, że osoby zatrudnione obecnie w podmiotach niepublicznych, po wejściu w życie proponowanych zmian znajdą zatrudnienie w podmiotach z większościowym udziałem kapitału publicznego. Utrzyma się bowiem zapotrzebowanie na wykwalifikowany personel medyczny, który mógłby zasilić nowo powstałe zespoły ratownictwa medycznego. Nie przewiduje się natomiast wypłaty z budżetu państwa jakichkolwiek rekompensat z tytułu utraty zatrudnienia w podmiocie niepublicznym.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw znajduje się na etapie uzgodnień i konsultacji publicznych.
Pracownicy zespołów ratownictwa medycznego zatrudnieni w FALCK Medycyna złożyli list protestacyjny na ręce premier Beaty Szydło. Pismo złożono przeciwko projektowi ustawy proponowanej przez Ministerstwo Zdrowia, której skutkiem będzie wykluczenie kilkunastu podmiotów prywatnych z branży ratownictwa medycznego. W przypadku FALCK Medycyna, pomysł resortu zdrowia może spowodować pozbawienie 3500 osób miejsc pracy. To daje łącznie wykluczenie z obiegu 200 ambulansów w 66 lokalizacjach w Polsce, spieszących codziennie z ratunkiem Polkom i Polakom.
Źródło: MZ/materiały prasowe
