Poniżej zamieszczamy uzasadnienie projektu rozporządzenia.
Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 50 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 295 i 567) i zastępuje dotychczasowe rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami (Dz. U. poz. 896). Projektowane rozporządzenie, podobnie jak dotychczas obowiązujące przepisy, utrzymuje w załączniku do rozporządzenia podział (złożony z 3 tabel) na pracowników: działalności podstawowej, administracyjnych, technicznych i ekonomicznych oraz gospodarczych. Projekt rozporządzenia ma na celu dostosowanie wymagań kwalifikacyjnych na poszczególnych stanowiskach pracy do zarówno zmieniającego się dynamicznie rynku pracy w ochronie zdrowia jak i systemu kształcenia kadr medycznych. Przykładem takiej zmiany jest wprowadzenie do taryfikatora kwalifikacyjnego stanowisk pracy: technika sterylizacji medycznej i starszego technika sterylizacji medycznej w związku z rozpoczęciem kształcenia w tym zawodzie w szkołach policealnych. Jest to zawód wprowadzony do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego w 2012 r.
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik sterylizacji medycznej jest przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: kwalifikowania sprzętu i wyrobów medycznych do procesów mycia, dezynfekcji i sterylizacji oraz przeprowadzania mycia, dezynfekcji i sterylizacji sprzętu i wyrobów medycznych przy użyciu odpowiednich metod i urządzeń; przeprowadzania kontroli procesów dekontaminacji, prowadzenia dokumentacji mycia, dezynfekcji i sterylizacji. Ponadto zastąpiono dotychczasowe stanowisko operatora ciśnieniowych sterylizatorów gazowych i parowych stanowiskiem operator procesu dekontaminacji. W związku z tym dodano przepis przejściowy stanowiący, że pracownik zatrudniony w podmiocie leczniczym niebędącym przedsiębiorcą na stanowisku operatora ciśnieniowych sterylizatorów gazowych i parowych lub na stanowisku preparatora albo dezynfektora przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, może być zatrudniony na stanowisku operatora procesu dekontaminacji albo na dotychczasowym stanowisku pracy. Jednocześnie, w celu zagwarantowania osobom niespełniającym wymogów określonych w projektowanym rozporządzeniu, a zatrudnionym na danych stanowiskach w podmiocie leczniczym niebędącym przedsiębiorcą przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, wprowadzono przepis stanowiący, iż w dalszym ciągu będą mogły być one zatrudnione na dotychczasowych stanowiskach pracy lub równorzędnych, zgodnie z obowiązującymi dotychczas przepisami. Ponadto w projekcie dokonano zmian związanych z dostosowaniem wymagań kwalifikacyjnych na poszczególnych stanowiskach pracy do innych przepisów, np. regulacji prawnej dotyczącej zawodu fizjoterapeuty lub zmian w rozporządzeniach w sprawie świadczeń gwarantowanych w poszczególnych zakresach. W projektowanym rozporządzeniu wprowadzono zmiany obejmujące między innymi:
1) wprowadzenie nowych stanowisk pracy adekwatnych do potrzeb podmiotów leczniczych takich jak: zastępca kierownika centralnej sterylizatorni, asystent zdrowia publicznego, inżynier biomedyczny, specjalista neurologopeda, specjalista surdologopeda, Ratownik Medyczny Koordynujący, psychoterapeuta, psychoterapeuta dzieci młodzieży, terapeuta środowiskowy, technik sterylizacji medycznej, optometrysta, koder medyczny, koordynator do spraw pakietu onkologicznego, operator procesu dekontaminacji, pracownik ochrony w ośrodku psychiatrii sądowej, inspektor ochrony danych i pełnomocnik ochrony informacji niejawnych;
2) wprowadzenie zmian w nazwach stanowisk pracy, np.:
a) dotychczasowe stanowisko „kierownika zespołu techników elektroradiologii” i stanowisko „technika koordynującego i nadzorującego pracę innych techników elektroradiologii” zastąpiono stanowiskami - „kierownik zespołu elektroradiologów” i „elektroradiolog koordynujący i nadzorujący pracę innych elektroradiologów”, z uwagi na transformację kształcenia w tym zawodzie i obecność na runku pracy absolwentów studiów na kierunku elektroradiologia,
b) wprowadzenie stanowiska „asystent farmacji szpitalnej lub klinicznej", dla którego określono wymóg posiadania tytułu specjalisty w dziedzinie farmacji szpitalnej lub klinicznej (który dotychczas uwzględniony był w wymaganiach określonych dla stanowiska „asystent farmacji”), przy jednoczesnym określeniu dla stanowiska „asystent farmacji” wymogu posiadania tytułu specjalisty w dziedzinie farmacji (tj. w jednej z 10 dziedzin, w których farmaceuci mogą uzyskać tytuł specjalisty),
c) wprowadzenie stanowiska „specjalista neurologopeda, surdologopeda”, dla którego określono wymóg posiadania tytułu specjalisty w dziedzinie neurologopedii lub surdologopedii (który dotychczas uwzględniony był w wymaganiach określonych dla stanowiska „starszy asystent logopedii”), przy jednoczesnym wykreśleniu wymogu posiadania tytułu specjalisty w ww. dziedzinach z wymagań określonych dla stanowiska „starszy asystent logopedii”, d) zastąpienie stanowisk „psycholog kliniczny” i „asystent psychologii klinicznej” stanowiskiem: „specjalista psycholog kliniczny” przy utrzymaniu doczasowych wymogów kwalifikacyjnych (tj. wymogu posiadania tytułu zawodowego psychologa oraz specjalizacji I lub II stopnia w dziedzinie psychologia kliniczna lub tytułu specjalisty w dziedzinie psychologia kliniczna);
3) wprowadzenie zmian w wymaganiach kwalifikacyjnych na dotychczasowych stanowiskach:
a) fizjoterapeuta – przez odniesienie się do kwalifikacji określonych w ustawie z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty (Dz. U. z 2019 r. oraz z 2020 r. poz. 567),
b) ratownik medyczny – przez odniesienie się do kwalifikacji określonych w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2020 r. poz. 882),
c) diagnosta laboratoryjny - przez odniesienie się do kwalifikacji określonych w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (Dz. U z 2019 r. poz. 849 oraz z 2020 r. poz. 567),
d) farmaceuta - przez odniesienie się do kwalifikacji określonych w ustawie z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 2019 r. poz. 1419),
e) główny księgowy - przez odniesienie się do kwalifikacji określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869, z późn. zm.),
f) pracownik ochrony - przez odniesienie się do kwalifikacji określonych w ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2020 r. poz. 838),
g) asystenci lekarze lub lekarze dentyści i stażyści lekarze lub lekarze dentyści - rozróżnienie ww. stanowisk przez dookreślenie w wymogach dla asystentów lekarzy lub lekarzy dentystów posiadania prawa wykonywania zawodu, a stażystów lekarzy lub lekarzy dentystów - prawa wykonywania zawodu w miejscu i czasie odbywania stażu podyplomowego,
h) dostosowanie brzmienia wymogów ujętych w tabeli I - Pracownicy działalności podstawowej, w kolumnie 3 - Wymagane kwalifikacje do obowiązujących przepisów regulujących kształcenie;
4) wykreślenie stanowisk pracy, np. fasowaczki – zadania wykonywane na tym stanowisku mieszczą się w zadaniach technika farmaceutycznego lub stanowiska dezynfektora – zadania wykonywane na tym stanowisku pracy mieszczą się w zadaniach wykonywanych na stanowisku operatora procesu dekontaminacji. W projektowanym rozporządzeniu dokonano również zmian w zakresie stanowisk pracy zajmowanych przez osoby wykonujące zawód pielęgniarki lub położnej. Mając na uwadze problemy występujące w polskim pielęgniarstwie i położnictwie, w tym m.in. zmniejszającą się liczbę pielęgniarek i położnych w systemie opieki zdrowotnej, Minister Zdrowia dnia 21 kwietnia 2017 r. powołał Zespół, który w grudniu 2017 r. opracował dokument pn. Strategia na rzecz rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa w Polsce, zwany dalej „Strategią”. Dokument ten określa ustalone wspólnie ze środowiskiem pielęgniarek i położnych kierunki działań i zmian jakie należy podjąć, aby zapewnić wysoką jakość, bezpieczeństwo i dostęp do opieki pielęgniarskiej dla pacjentów. Minister Zdrowia podejmując decyzje dotyczące organizacji i funkcjonowania systemu ochrony zdrowia – w szczególności w obszarze pielęgniarstwa i położnictwa - będzie uwzględniał propozycje działań Zespołu określone w Strategii. Jednym z działań przewidzianych w Strategii jest ustalenie ścieżki awansu zawodowego pielęgniarek i położnych. Ścieżka awansu zawodowego pielęgniarki i położnej jest ustalana obecnie przez pracodawcę m.in. na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. W ocenie Zespołu jedną z możliwości uregulowania kwestii awansu zawodowego pielęgniarek i położnych jest wprowadzenie zmian w ww. rozporządzeniu. W ramach prac nad Strategią wypracowano propozycje tych zmian, które zakładają dwie grupy stanowisk:
1) dla asystentów pielęgniarek lub położnych i asystentów specjalistów pielęgniarek lub położnych. Stanowiska te określają ścieżkę awansu zawodowego pielęgniarek i położnych posiadających tytuł magistra pielęgniarstwa lub położnictwa w zależności od stażu pracy i posiadania tytułu specjalisty. Jest to również realizacja wniosku przedstawicieli związków zawodowych pielęgniarek i położnych oraz samorządu zawodowego pielęgniarskiego, umożliwiająca pielęgniarkom i położnym posiadającym tytuł magistra pielęgniarstwa lub położnictwa, zdobycia awansu na stanowisko: 1) asystent pielęgniarka lub położna - (staż 3 lata);
2) młodszy asystent pielęgniarka lub położna - (bez wymaganego stażu);
3) starsza pielęgniarka i starsza położna - (bez wymaganego stażu). W zakresie stanowisk pracy przeznaczonych dla pielęgniarek i położnych proponuje się wprowadzenie przepisów o charakterze doprecyzowującym i porządkującym, tj.:
1) usunięcie stanowiska stażystka pielęgniarka i stażystka położna - ponieważ nie ma już wymogu odbywania stażu;
2) uzupełnienie w części dotyczącej wymagań kwalifikacji, prawidłowego określenia uzyskanego wykształcenia - dla osób posiadających specjalizację i licencjat - przez dodanie sformułowania „tytuł specjalisty” i „tytuł licencjata” (w zakresie specjalizacji i licencjatu). Przepis w zakresie wymagań kwalifikacyjnych, gdzie wskazywano tytuł specjalisty w dziedzinie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej lub organizacji i zarządzania lub w innej dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, zastąpiono ogólnym przepisem „tytuł specjalisty w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia”. Dla stanowisk pielęgniarki lub położnej oddziałowej, zastępcy pielęgniarki lub położnej oddziałowej, pielęgniark lub położnej koordynującej i nadzorującej pracę innych pielęgniarek i położnych umożliwiono pełnienie tych funkcji nie tylko osobom legitymującym się stażem pracy w szpitalu, ale we wszystkich podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami udzielających całodobowo świadczeń zdrowotnych. W związku z tym, że przepisy dotyczące stanowisk pracy, które łącznie były zamieszczone na jednakowych rodzajach stanowisk dla pielęgniarek i położnych w pionie kadry kierowniczej sprawiały w praktyce duże problemy interpretacyjne (np. lp. 2 i 8 obowiązującego taryfikatora kwalifikacyjnego) - rozdzielono te rodzaje stanowisk. W związku z coraz liczniejszą grupą pacjentów z przetokami jelitowymi i moczowymi niezbędnym staje się utworzenie nowego stanowiska edukatora ds. stomii.
Sprawowanie profesjonalnej opieki nad pacjentem oraz wykorzystanie w racjonalny sposób kompetencji pielęgniarek uzyskanych w ramach kształcenia podyplomowego rozpoczyna się jeszcze przed zabiegiem operacyjnym. Prowadzenie edukacji pomoże pacjentom w uniknięciu powikłań pooperacyjnych i skróci czas hospitalizacji oraz powrotu do aktywności zawodowej i społecznej. Dokonanie aktualizacji stanowisk pracy ujętych w obowiązującym rozporządzeniu związane jest również z nowelizacją przepisów ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. z 2020 r. poz. 830). Przedmiotowa ustawa reguluje sposób ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w ramach stosunku pracy w podmiotach leczniczych. Przez osobę wykonującą zawód medyczny zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, należy rozumieć osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Ustawa z dnia 13 września 2018 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1942), m.in. rozszerzyła zakres podmiotowy ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1473 - akt archiwalny) o pracowników działalności podstawowej innych niż pracownicy wykonujący zawody medyczne. Jest to grupa osób, która nie wykonuje zawodu medycznego, a zatrudnieni w charakterze pracowników działalności podstawowej wykonują pracę w komórkach organizacyjnych zakładu leczniczego, których działalność jest związana z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i jako pracownicy są obsadzani na stanowiskach działalności podstawowej określonych przepisami ww. rozporządzenia. Wobec powyższego, biorąc pod uwagę wytyczne zawarte w delegacji ustawowej do wydania przedmiotowego rozporządzenia czyli bezpieczeństwo pacjentów i efektywność zatrudnienia, zasadnym jest dokonanie przeglądu stanowisk pracy określonych w obecnie obowiązującym rozporządzeniu i zastąpienie dotychczasowego rozporządzenia przedłożonym projektem w celu dostosowania przepisów prawa do zmieniającego się dynamicznie rynku pracy w ochronie zdrowia, jak i systemu kształcenia kadr medycznych oraz nowelizacji przepisów ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Ponadto wymogi określone dla poszczególnych stanowisk pracy zostały, co do zasady ujednolicone, w kontekście zarówno poziomu wykształcenia, jak i stażu pracy przez ustalenie np. dla stanowisk starszych asystentów wymogu uzyskania tytułu magistra lub równorzędnego oraz 7- letniego stażu pracy, a dla stanowisk takich jak np. starszy technik farmaceutyczny, czy starszy dietetyk - wymogu uzyskania kwalifikacji zawodowych (bez względu na poziom wykształcenia) i 3-letniego doświadczenia zawodowego. Dodatkowo w projektowanym rozporządzeniu umożliwiono uzyskanie awansu zawodowego dla pracowników zatrudnionych na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy, dla których dotychczasowe regulacje nie przewidywały takiej możliwości, np. fizykom medycznym, inżynierom medycznym, higienistkom szpitalnym, pracownikom socjalnym, statystykom medycznym, czy sanitariuszom szpitalnym.
Proponowane zmiany powinny stworzyć warunki do większego zainteresowania pracą przez stworzenie ścieżki awansu zawodowego i umożliwienie szerszego dostępu do poszczególnych stanowisk pracy. Ponadto podjęte działania powinny przyczynić się do zwiększenia zatrudniania w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami profesjonalnej kadry medycznej, i tym samym skutkować wyższym poziomem bezpieczeństwa zdrowotnego przez poprawę jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych. Przewiduje się, że rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Projekt rozporządzenia nie ma wpływu na działalność mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców. Jednocześnie należy wskazać, że nie ma możliwości podjęcia alternatywnych w stosunku do projektowanego rozporządzenia środków umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu.
Projektowane rozporządzenie nie zawiera przepisów technicznych i w związku z tym nie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. z 2002 r. poz. 2039 oraz z 2004 r. poz. 597). Projekt rozporządzenia nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Projekt rozporządzenia nie wymaga przedłożenia właściwym instytucjom i organom Unii Europejskiej lub Europejskiemu Bankowi Centralnemu w celu uzyskania opinii, dokonania konsultacji lub uzgodnienia.
Źródło: RCL
