Poniżej zamieszczamy uzasadnienie rozporządzenia.
Projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie nagród ministra właściwego do spraw zdrowia stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 458 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668,
z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”.
Dotychczas zagadnienia związane z przyznawaniem nagród, których dotyczy projektowane rozporządzenie, były uregulowane w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.), w ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule naukowym w zakresie sztuki (Dz. U. z 2017 r. poz. 1789) oraz w ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2018 r. poz. 87 i 1669). Na podstawie wymienionych ustaw były wydawane następujące akty wykonawcze:
1) rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 6 września 2016 r.
w sprawie nagród ministra dla nauczycieli akademickich (Dz. U. poz. 1462);
2) rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 15 stycznia 2013 r.
w sprawie nagród za wybitne osiągnięcia naukowe oraz za osiągnięcia w opiece naukowej i dydaktycznej (Dz. U. z 2017 r. poz. 56);
3) rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 września 2015 r.
w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu oceny wniosków o przyznanie nagrody za wybitne osiągniecia naukowe lub naukowo-techniczne (Dz. U. poz. 1517).
Wymienione wyżej ustawy i wydane na ich podstawie rozporządzenia utraciły moc z dniem 1 października 2018 r. na podstawie art. 169 pkt 2–4 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r.
- Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669), zwanej dalej „ustawą wprowadzającą”.
W obowiązującym stanie prawnym projektowane rozporządzenie nie jest jedynym aktem normatywnym regulującym zagadnienia przyznawania nagród za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej, organizacyjnej i za całokształt dorobku, ponieważ również zgodnie z art. 458 ust. 2 ustawy – minister obrony narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych, minister sprawiedliwości, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, minister właściwy do spraw gospodarki morskiej oraz zgodnie z art. 363 pkt 2 ustawy – minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, każdy w zakresie swojej właściwości, określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe kryteria i tryb przyznawania oraz sposób wypłacania tego rodzaju nagród, w stosunku do nadzorowanych przez siebie odpowiednio – uczelni lub uczelni i innych nadzorowanych podmiotów.
Projektowane rozporządzenie przewiduje, że nagrody będą mogły zostać przyznane nauczycielom akademickim uczelni medycznych oraz Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, zwanego dalej „CMKP”. Uwzględnienie w niniejszym projekcie nauczycieli akademickich CMKP wynika z art. 5 ustawy z dnia 13 września 2018 r. o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego (Dz. U. poz. 2024), który określa przepisy ustawy mające zastosowanie do CMKP. Z ww. przepisu wynika, że do CMKP mają zastosowanie przepisy ustawy dotyczące zarówno nauczycieli akademickich, jak i przyznawania im nagród ministra. Powyższe rozwiązanie pozwoli na jednoznaczne uregulowanie możliwości przyznawania nagród dla nauczycieli akademickich CMKP, co pozwoli na uniknięcie rozbieżności interpretacyjnych w tym zakresie w przyszłości.
W projektowanym rozporządzeniu:
1) określono rodzaje znaczących osiągnięć dla poszczególnych rodzajów działalności, za które może zostać przyznana nagroda;
2) określono szczegółowy tryb przyznawania nagród, przesądzając, że:
a) nagroda będzie mogła być przyznana z inicjatywy własnej ministra właściwego do spraw zdrowia, zwanego dalej "ministrem", albo na wniosek rektora uczelni medycznej lub dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, w związku z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 2018 r. o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego (Dz. U. poz. 2024), w których nauczyciel akademicki jest zatrudniony,
b) wniosek o przyznanie nagrody będzie składany w roku następującym po roku, w którym zostało uzyskane znaczące osiągnięcie w następujących terminach:
– do dnia 31 maja – w przypadku nagród za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej oraz nagrody za całokształt dorobku,
– do dnia 15 lipca – w przypadku nagród za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności organizacyjnej; Wprowadzenie odrębnego terminu składania wniosków o przyznanie nagród za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności organizacyjnej wynika z konieczności:
spełnienia przesłanki określonej w § 7 ust. 6 projektowanego rozporządzenia, to jest uzyskanie przez kierowany przez kandydata do nagrody podmiot, zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok objęty nagrodą (z reguły następuje to do dnia 30 czerwca roku następującego po danym roku obrotowym),
c) wnioskodawca w danym roku będzie mógł zgłosić po jednej osobie lub grupie osób (do nagrody zespołowej), w każdym z zakresów rodzajów znaczących osiągnięć w zakresie działalności organizacyjnej lub za całokształt dorobku,
d) wniosek będzie sporządzony zgodnie ze wzorem określonym w załączniku do rozporządzenia, przy czym wskazano również, że wraz z wnioskiem należy złożyć dokumenty, które potwierdzają uzyskane znaczące osiągnięcie uzasadniające przyznanie nagrody (wzorem dotychczasowej praktyki projekt przewiduje takie elementy, jak opis osiągniecia, uzasadnienie wniosku oraz rekomendacje sporządzone przez bezstronnych ekspertów),
e) wniosek będzie składany, za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej ministra, w postaci elektronicznej opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym,
f) wniosek będzie oceniany w pierwszej kolejności pod względem formalnym, a następnie zostanie poddany ocenie pod katem spełnienia kryteriów przyznania nagrody, określonych w § 6 projektowanego rozporządzenia. W tym miejscu należy zauważyć, że rozporządzenie dopuszcza powołanie przez ministra Zespołu Ekspertów do Spraw Nagród Ministra dla Nauczycieli Akademickich, jako organu opiniodawczo-doradczego, w celu dokonania oceny wniosków,
g) minister będzie podejmował decyzję co do przyznania nagrody oraz jej wysokości
w terminie do 31 października;
3) określono, odrębnie dla każdego rodzaju znaczących osiągnięć, kryteria merytoryczne, którymi będzie kierował się minister przy podejmowaniu rozstrzygnięć dotyczących przyznania nagrody;
4) określono szczegółowe kryteria podmiotowe przyznawania nagród, przesądzając, że będą one przyznawane osobom, które uzyskały znaczące osiągnięcia w okresie zatrudnienia w podmiocie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, w zagranicznej uczelni lub instytucji naukowej, będącym zarówno obywatelami polskimi, jak i cudzoziemcami, którzy w okresie zatrudnienia w podmiocie wymienionym w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy uzyskali znaczące osiągnięcia (określone w § 2 projektu rozporządzenia), albo spełnili przesłanki przyznania nagrody za całokształt dorobku - rozszerzając tym samym katalog kandydatów uprawnionych do otrzymania nagrody. W przypadku natomiast nagrody za całokształt dorobku wskazano, że kandydat do nagrody winien posiadać okres zatrudnienia w podmiotach, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, zagranicznej uczelni lub instytucji naukowej łącznie nie krótszy niż 20 lat. Przyjęto ten okres jako zwieńczenie drogi zawodowej w ramach działalności, której poświęciła się osoba zgłoszona do nagrody, gdyż jest to minimalny okres do otrzymania świadczenia emerytalnego;
5) określono maksymalną liczbę nagród za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej lub organizacyjnej oraz liczbę nagród za całokształt dorobku, ustalając ich ogólną liczbę w danym roku na nie więcej niż 30, na którą składa się:
a) 25 nagród za znaczące osiągniecia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej lub organizacyjnej,
b) 5 nagród za całokształt dorobku;
Przyjęty model zapewnia ministrowi elastyczne i skuteczne narzędzie wyznaczania głównych kierunków zachęt do aktywizacji środowiska naukowego i akademickiego w poszczególnych obszarach działalności;
6) ustalono maksymalną wysokość nagród za poszczególne rodzaje znaczących osiągnięć oraz za całokształt dorobku, jednocześnie proponując ujednolicenie wysokości nagród za osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej i wdrożeniowej oraz za całokształt dorobku. W tym zakresie projektowane rozporządzenie przesądza, że maksymalna wysokość nagrody nie może przekroczyć piętnastokrotności wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej, tj. kwoty 6.410,00 zł, określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 137 ust. 2 ustawy – w przypadku nagrody za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej albo za całokształt dorobku, a w przypadku nagrody za znaczące osiągnięcia w działalności organizacyjnej – dziesięciokrotności tej wysokości;
7) uregulowano sposób podziału i wypłacania nagród zespołowych, przy czym oparto się na modelu, w którym osoby nagrodzone określą swój stopień zaangażowania w powstanie nagrodzonego osiągnięcia;
8) uregulowano sposób wypłacania nagród, przesądzając, że nagroda przyznana osobie zatrudnionej w podmiocie, o którym mowa w art. 7 pkt 1 ustawy, będzie wypłacana przez ten podmiot, ze środków finansowych przekazanych na ten cel przez ministra, przy czym wypłata nagrody nastąpi jednorazowo, na rachunek bankowy wskazany przez nagrodzoną osobę albo w gotówce, w terminie 14 dni od daty zaksięgowania środków na rachunku bankowym tego podmiotu. W przypadku natomiast osoby nagrodzonej, która w dniu przyznania nagrody nie była zatrudniona w podmiocie, o którym mowa w art. 7
pkt 1 ustawy, wypłata tej nagrody zostanie dokonana przez ministra na rachunek bankowy wskazany przez osobę nagrodzoną, w terminie 14 dni od dnia wskazania ministrowi numeru rachunku bankowego.
Proponuje się, aby projektowane rozporządzenie weszło w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1523 oraz
z 2018 r. poz. 2243) w uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. Wejście w życie rozporządzenia z dniem następującym po dniu jego ogłoszenia jest podyktowane koniecznością określenia precyzyjnych kryteriów
i wymogów formalnych w zakresie przyznawania nagród ministra, tak aby wnioskodawcy mieli wystarczającą ilość czasu na wyłonienie najlepszych kandydatów do nagród oraz na sporządzenie wniosków i skompletowanie dokumentacji składanej wraz z wnioskiem. Szybkie wejście w życie projektowanej regulacji działa zatem na korzyść podmiotów, których dotyczy, a jej wprowadzenie z dniem następującym po dniu ogłoszenia nie stanowi naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego.
Należy wskazać, że nie ma możliwości podjęcia alternatywnych w stosunku do projektowanego rozporządzenia środków umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu.
Projektowane rozporządzenie nie dotyczy majątkowych praw i obowiązków przedsiębiorców lub praw i obowiązków przedsiębiorców wobec organów administracji publicznej.
Projektowane rozporządzenie nie wpływa na działalność mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców.
Projektowane rozporządzenie nie wymaga przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji lub uzgodnienia.
Projektowane rozporządzenie nie podlega notyfikacji zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039 oraz z 2004 r. poz. 597).
Projektowane rozporządzenie nie jest sprzeczne z prawem Unii Europejskiej.
Źródło: RCL
