Nowotwory złośliwe są drugą, po chorobach układu sercowo-naczyniowego, przyczynę zgonów w Polsce. Z powodu nowotworów umiera rocznie około 95 tys. osób.
Zgodnie z Europejską Kartą Praw Pacjenta Onkologicznego wszystkim obywatelom europejskim przysługuje prawo do optymalnego i niezwłocznego dostępu do stosownej opieki specjalistycznej opartej na badaniach i innowacji. Tymczasem praktyka pokazuje, że w Polsce dostęp pacjentów do innowacyjnych metod leczenia w porównaniu do pozostałych krajów Unii Europejskiej jest bardzo ograniczony.
Onkolodzy, eksperci i przedstawiciele pacjentów domagają wprowadzenia zmian, które poprawią sytuację i stabilność w opiece onkologicznej. Na podstawie rekomendacji opracowanych w ramach międzynarodowego projektu „All.Can” apelują o:
1. Efektywniejszą alokację dostępnych zasobów na opiekę onkologiczną. Za priorytet uważamy weryfikację koszyka świadczeń gwarantowanych przez Ministerstwo Zdrowia oraz wprowadzenie kontroli jakości jako podstawy oceny oddziałów onkologicznych. Równie istotna jest kwesta inwestycji w poprawę jakości i zakresu gromadzonych danych oraz stworzenie mechanizmu systemowego monitorowania kosztów leczenia w stosunku do skuteczności.
2. Zwiększenie roli profilaktyki pierwotnej oraz badań przesiewowych. Wiele nowotworów nie musiałoby być́ śmiertelnym zagrożeniem, gdyby były wcześnie zdiagnozowane i leczone. Ważną rolę powinna odgrywać edukacja społeczeństwa na temat zmniejszania ryzyka zachorowania na nowotwory, powrót do zaproszeń na badania przesiewowe w kierunku raka piersi i raka szyjki macicy, a także kampanie informacyjne z udziałem organizacji pacjenckich. Istotną rolę w zakresie profilaktyki pierwotnej i wtórnej mają do odegrania lekarze POZ.
3. Zapewnienie szybszego i szerszego dostępu do innowacyjnych technologii medycznych. Uważamy, że dostęp do innowacji mógłby zostać przyspieszony poprzez wykorzystanie refundacji warunkowej w odniesieniu do wybranych terapii. Czas od rejestracji do refundacji leku mógłby zostać znacząco skrócony poprzez wykorzystanie analizy klinicznej Europejskiej Agencji Leków, ograniczając tym samym krajową ocenę technologii medycznych do analizy ekonomicznej oraz wpływu na budżet. Dodatkowo rekomendujemy istniejące algorytmy oceny leków zaproponowane przez ekspertów towarzystw naukowych PTOK i PTO. Gorąco popieramy wprowadzenie „compassionate use”, by ułatwić ciężko chorym dostęp do nowych opcji leczenia. Rozwiązania wymaga również kwestia kontynuacji leczenia pacjentów po zakończeniu badania klinicznego oraz przy zmieniających się warunkach programów lekowych. Uważamy ponadto, że należy odejść od konieczności spełnienia kryterium trzykrotności PKB w stosunku do chorób rzadkich, ultrarzadkich i specyficznych oraz precyzyjnie zdefiniować te pojęcia. Niezbędne jest także wypracowanie prostego finansowania wczesnego dostępu w postaci wyodrębnionego budżetu oraz poszerzenie zakresu podmiotów upoważnionych do wnioskowania o stworzenie programu lekowego dla wskazań pozarejestracyjnych. W celu uzyskania niższych cen oraz racjonalizacji wydatków z budżetu państwa zaleca się centralny zakup wysokokosztowych leków onkologicznych.
4. Uwzględnienie perspektywy pacjentów we wszystkich decyzjach związanych z procesem planowania, wdrażania i oceny opieki onkologicznej. Decyzje podejmowane przez resort zdrowia dotyczące tego, które technologie są refundowane, a które nie, powinny być oparte na efektywności definiowanej jako największa korzyść dla pacjenta w ramach dostępnych zasobów. To z kolei wymaga zaangażowania pacjentów i ich przedstawicieli w decyzje związane z procesem planowania, wdrażania i oceny opieki onkologicznej, w tym w proces oceny technologii medycznych. Niezbędne są inwestycje w edukację przedstawicieli pacjentów w zakresie badań klinicznych, procedur rejestracji i refundacji nowych leków oraz analiz farmakoekonomicznych, tak aby mogli oni w sposób w pełni świadomy reprezentować perspektywę pacjentów w tych decyzjach.
5. Poprawę dostępu pacjentów do badań klinicznych. Badania kliniczne stanowią często jedyną szansę dla pacjentów na dostęp do leku mogącego zapewnić poprawę stanu zdrowia. Dlatego też apelujemy o zapewnienie wsparcia instytucjonalnego dla rozwoju badań klinicznych w Polsce i wspieranie działań środowiska lekarzy i pacjentów w tym zakresie.
Ze względu na starzenie się społeczeństwa, zapotrzebowanie na opiekę onkologiczną w kolejnych latach będzie wzrastać. Uważamy, że wdrożenie naszych rekomendacji pozwoli na optymalne wykorzystywanie dostępnych zasobów z korzyścią dla pacjentów i przy jednoczesnym zachowaniu stabilności systemu opieki zdrowotnej.
Petycję w imieniu specjalistów onkologów, ekspertów oraz – przede wszystkim – przedstawicieli pacjentów, zebranych w polskiej Grupie Sterującej powstałej w ramach międzynarodowego projektu „All.Can” podpisał Szymon Chrostowski, Prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych.
Petycja została wysłana do:
Prezydenta RP
Prezesa Rady Ministrów RP
Ministra Zdrowia
Podsekretarzy Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Marszałka Sejmu RP
Marszałka Senatu RP
Komisji Zdrowia Sejmu
Komisji Zdrowia Senatu
źródło: materiały prasowe
