Moglibyśmy o tym mówić długo, bo komunikacja to porozumiewanie się w placówce na różnych szczeblach, dialog zarządczy, dialog publiczny, ale skupmy się na tym co najniżej i najczęściej – dialogu z pacjentem. Czyli przychodzi baba do lekarza. Lekarz pyta babę czy pomogły lekarstwa na hemoroidy, a baba, że tak średnio, bo te długie tabletki w końcu połknęła, ale ten krem, co doktor przepisał to nawet z chlebem się zjeść nie dał.
To, co dla doktora jest oczywiste, dla pacjenta jest nowe, niezrozumiałe, a nawet przerażające. Niewiedza jest matką strachu, a strach jest ojcem niezrozumienia i awantury. Polska rzeczywistość. Przychodzi doktor do poradni. Przed nim jakieś 20 osób, ma max kilkanaście minut na pacjenta, żeby skończyć przed nocą. Brak jakiegokolwiek powiązania z jakością leczenia, a wynagrodzeniem (nie tylko finansowym), więc wypalenie już puka do drzwi. Na korytarzu słychać rozmowy. „Co tak długo?” albo „co tak szybko, chyba wcale nie zbadał”. Wchodzi pacjent. Przestraszony. W swojej głowie pisze już testament, a z drugiej strony liczy, że doktor powie, że to tylko pryszcz i zniknie sam za tydzień. Pacjent zaczyna od najmniej istotnych rzeczy, trochę się mota, trochę nie umie opowiedzieć. Ostry czy tępy ból? Ledwie opanował kaszel suchy czy mokry. Klepie, co mu głowa podpowie w stresie. Lekarz, nie patrząc na pacjenta też klepie, tyle że w klawiaturę, bo czasu mało, a obserwacje trzeba opisać. Jak zbadali naukowcy z University of Florida w Gainesville i Mayo Clinic w 18 sekundzie przerywa. Potem coś dalej pisze i pisze, aż wreszcie słychać odgłos drukarki. „Zapisałem panu xelorpuchonin i rtapokstraktonin”, bo tak mniej więcej pacjent rozumie to co zapisał lekarz.
„Proszę brać ten rano, ten wieczorem. Zrozumiał pan?”. Pacjent odważył się zadać dodatkowe pytanie. Lekarz odpowiada językiem, który przypomina szyfr albo intencjonalną złośliwość manifestującą wyższość studiów medycznych nad każdymi innymi. Pacjent wychodzi. Raz na jakiś czas zdarzy się pacjent trudny i padnie tekst o milionach podwyżek dla lekarzy i jego wydatkach na służbę zdrowia. Lekarz wkurzony, pacjent wkurzony. Czy poczuł się zaopiekowany swoją chorobą? Nie. Czy jest przekonany, że trzeba wykupić lek i go przyjmować? Nie. Czy opowie tę historię dookoła? Tak. Kwadratura koła.
Studenci poznają biochemię, anatomię, farmakologię i wiele innych wymagających poznania setek nowych słów przedmiotów. Męczą się z egzaminami, pracami naukowymi. Tylko nikt, ucząc szyfru, nie mówi, że potem trzeba go będzie znów odszyfrowywać. Komunikacja między ludźmi to albo most, przez który można przejść, by się spotkać i budować coś wspólnie albo bariera nie do pokonania, która utrudnia, a nawet niweczy efektywne działanie. Nawet dobre prezenty bez instrukcji obsługi nie mają wartości. Arystoteles mówił: „myśl jak mędrzec, mów jak prosty człowiek”. Komunikacja, szacunek, przestrzeń i rozumienie wzajemnych słabości to taka niezbędna errata na system ochrony zdrowia i ze strony medyka i pacjenta. Nie wystarczy wiedzieć – trzeba używać.
