Śmiercionośne tworzywa sztuczne nie są tematem nowym i chyba każdy już o nich słyszał. W mediach pojawiają się informacje o zaśmieconych wybrzeżach, o zwierzętach mylących odpady plastikowe z pokarmem, a także fotografie morskich zwierząt, zaplątanych w sieci rybackie.
Od pewnego czasu do przestrzeni publicznej zaczęły napływać informacje o nowym zagrożeniu, które wiąże się z tworzywami sztucznymi – mikroplastiku. Te niewielkie (średnica mniejsza niż 5 mm) granulaty z tworzyw sztucznych oraz drobne fragmenty pochodzące z rozpadu plastików są przyczyną powstawania nowych zagrożeń środowiskowych. Zaliczane do antropogenicznych zanieczyszczeń środowiska mikroplastiki, są sukcesywnie identyfikowane na całym świecie, zwłaszcza w środowisku mórz i oceanów.
I choć problematyka konsekwencji wynikających z obecności w środowisku mikroplastików stanowi stosunkowo nowy obszar badań, ich negatywny wpływ na środowisko oraz potencjalne zagrożenia dla zwierząt i ludzi stały się przedmiotem zainteresowań wielu ekspertów.Narażenie ludzi na mikroplastik odbywa się przede wszystkim drogą pokarmową, zatem głównym źródłem narażenia człowieka jest dieta.
Dlatego też naukowcy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach zdecydowali się zbadać wiedzę i świadomość konsumentów na temat obecności mikroplastików w wodzie i żywności, a także wynikających z tego konsekwencji. W badaniu skupiono się na osobach młodych (studentach), od których często oczekuje się większej świadomości konsumenckiej i zdrowotnej.
- Celem pracy było zbadanie aktualnej wiedzy i świadomości młodych konsumentów na temat źródeł pochodzenia, skali ekspozycji oraz potencjalnych skutków zdrowotnych wynikających z obecności w wodzie i środkach spożywczych mikroplastiku, w szczególności jego toksycznego oddziaływania na narządy wewnętrzne, procesy metaboliczne oraz funkcje reprodukcyjne – wyjaśnia dr n. med. Klaudia Oleksiuk z Zakładu Epidemiologii Katedry Epidemiologii i Biostatystyki Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM.
Przeprowadzone badanie kwestionariuszowe dowiodło, że młodzi ludzie (410 respondentów) poprawnie charakteryzują pojęcie mikroplastiku oraz znają źródła pochodzenia mikroplastiku. Zdecydowana większość badanych była świadoma potencjalnej obecności mikrodrobin plastiku w wodzie, jednak świadomość zanieczyszczenia mikroplastikiem pozostałych elementów środowiska, tj. gleby, powietrza oraz żywych organizmów była już zdecydowanie mniejsza.
Spora część młodych konsumentów wiedziała, iż mikroplastik może znajdować się w artykułach spożywczych, jednak jako produkty spożywcze zanieczyszczone mikroplastikiem wskazywano przeważnie ryby morskie, owoce morza oraz ryby słodkowodne. Tymczasem w dotychczas przeprowadzonych badaniach wykazano obecność cząstek mikroplastiku w wielu różnych produktach spożywczych, nie tylko w żywności pochodzenia morskiego. Jest soli, cukrze, warzywach, a nawet wodzie.
Respondenci wiedzieli, iż mikroplastik po dostaniu się do organizmu człowieka może ulec akumulacji w narządach wewnętrznych, jednak wśród potencjalnych skutków zdrowotnych wynikających z ekspozycji na mikroplastik, wskazywali najczęściej nowotwory, choroby układu pokarmowego, stan zapalny i choroby tarczycy. Zaburzenia pracy układu rozrodczego, jako potencjalny skutek zdrowotny wynikający z ekspozycji na mikroplastik, wskazywane były bardzo rzadko. Tymczasem mikroplastik ma negatywny wpływ na naszą płodność, a odkryto go już nie tylko na naszych włosach, ale również we krwi.
Wyniki badań potwierdziły, że wiedza konsumentów na temat źródeł narażenia drogą pokarmową oraz wynikających z tego negatywnych konsekwencji zdrowotnych prezentowała się lepiej w grupie osób kształcących się w obszarze nauk ścisłych i przyrodniczych oraz nauk medycznych i o zdrowiu. Ponadto, wiedza konsumentów na temat źródeł narażenia drogą pokarmową oraz wynikających z tego negatywnych konsekwencji zdrowotnych prezentował się lepiej w grupie kobiet oraz w grupie osób zamieszkujących duże miasta.
Zdaniem ekspertów SUM konieczne jest podjęcie dalszych badań dotyczących pogłębienia wiedzy i świadomości konsumentów, obejmujących szersze grupy ludności, a z uwagi na niejednoznaczne wyniki badań nad toksycznością mikroplastiku, niezbędne są dalsze pogłębione badania i analizy również w tym zakresie.
https://www.mdpi.com/2072-6643/14/22/4857
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36432543/
Źródło: SUM
