Do konsultacji publicznych przekazano projekt rozporządzenia przedłużającego obowiązywanie Narodowego Programu Zdrowia (NPZ) na lata 2021–2025 o kolejny rok – do końca 2026 r. Jak podkreślono w uzasadnieniu, zapewnienie ciągłości działań w obszarze zdrowia publicznego jest kluczowe, zwłaszcza w okresie zmian legislacyjnych oraz narastających wyzwań zdrowotnych i demograficznych.
Narodowy Program Zdrowia przedłużony. Co zmieni nowelizacja i dlaczego jest konieczna?
Opublikowano 3 listopada 2025 07:18
Thinkstock/GettyImages
Z tego artykułu dowiesz się:
- Dlaczego przedłużenie Narodowego Programu Zdrowia do końca 2026 roku jest kluczowe dla zdrowia publicznego w Polsce? W obliczu narastających wyzwań zdrowotnych i demograficznych, ciągłość działań w tym obszarze staje się priorytetem.
- Jakie problemy zdrowotne wciąż dotykają Polaków? Od długofalowych skutków pandemii COVID-19 po rosnące nierówności zdrowotne – lista wyzwań jest długa i wymaga natychmiastowej reakcji.
- Co zmieni się w nowelizowanej wersji NPZ? Projekt przewiduje zarówno aktualizację zadań, jak i wprowadzenie nowych interwencji, które mają odpowiedzieć na bieżące problemy zdrowia publicznego.
- Jak Polska plasuje się w kontekście działań zdrowotnych w Europie? Choć modele zdrowia publicznego w krajach OECD są zróżnicowane, Polska stara się dostosować do globalnych celów rozwojowych, takich jak Agenda ONZ 2030.
Obowiązujący NPZ wygasa z końcem 2025 r., równolegle trwają prace nad nowelizacją ustawy o zdrowiu publicznym. Nowe przepisy będą wymagały przygotowania kolejnego, zupełnie nowego NPZ – ale dopiero po ich uchwaleniu.
W tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest wydłużenie obecnego programu o jeden rok, zamiast tworzenia nowego dokumentu przejściowego.
Wyzwania: od pandemii po demografię
Choć sytuacja zdrowotna Polaków stopniowo poprawia się dzięki lepszym warunkom życia, wzrostowi kompetencji zdrowotnych i reformom systemowym, lista aktualnych problemów jest długa. Wśród nich:
- długofalowe skutki pandemii COVID-19,
- spadek liczby urodzeń,
- dynamiczny wzrost populacji osób w wieku poprodukcyjnym,
- wielochorobowość i niepełnosprawność,
- rosnące nierówności zdrowotne,
- wysoka zachorowalność i umieralność z powodu chorób cywilizacyjnych.
W uzasadnieniu projektu zwrócono uwagę, że koszty leczenia chorób cywilizacyjnych są wielokrotnie większe niż nakłady na ich profilaktykę. Dlatego tak ważne jest wzmacnianie kompetencji zdrowotnych społeczeństwa i promowanie prozdrowotnego stylu życia.
Jakie zmiany przewidziano w NPZ?
Projektowana nowelizacja przewiduje zarówno aktualizację zadań, jak i dostosowanie instytucjonalne wynikające z reform i reorganizacji w administracji publicznej.
Najważniejsze założenia:
- utrzymanie większości dotychczasowych zadań,
- aktualizacja katalogu realizatorów,
- zmiany porządkowe wynikające z reorganizacji instytucji,
- wprowadzenie nowych interwencji odpowiadających na aktualne wyzwania zdrowia publicznego.
NPZ nadal będzie opierał się na współpracy administracji rządowej, samorządów i instytucji wskazanych w ustawie o zdrowiu publicznym. Przedłużenie programu jest zgodne z art. 9 tej ustawy, który określa minimalny pięcioletni okres obowiązywania NPZ.
Jak robią to inne kraje?
W projekcie podkreślono, że kraje OECD i państwa UE prowadzą szeroko zakrojone działania w zdrowiu publicznym, jednak ich modele są zróżnicowane i nie mogą być bezpośrednio przeniesione na polski grunt.
Podstawowym punktem odniesienia dla wszystkich członków WHO pozostają dokumenty strategiczne tej organizacji – m.in. „Zdrowie 2020” oraz nowsze strategie dotyczące chorób przewlekłych i zasobów kadrowych w ochronie zdrowia.
NPZ jest zgodny również z unijnymi i globalnymi celami rozwojowymi, w tym z Agendą ONZ 2030 i jej „pięcioma P”: Ludzie, Planeta, Dobrobyt, Pokój i Partnerstwo. W obszar zdrowia publicznego wpisuje się wiele jej celów, w tym działania na rzecz równości w zdrowiu, zdrowego środowiska oraz profilaktyki chorób przewlekłych.
