Ministerstwo Zdrowia do konsultacji przekazało projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Zmiany mają charakter porządkujący, dostosowują przepisy do aktualnej wiedzy medycznej i współczesnych standardów językowych, a także zwiększają bezpieczeństwo pacjentów i personelu medycznego w sytuacjach stosowania przymusu bezpośredniego.
Nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia psychicznego: mniej stygmatyzacji i doprecyzowanie procedur
Opublikowano 7 października 2025 12:07
Z tego artykułu dowiesz się:
- Nowa definicja osób z zaburzeniami psychicznymi – projekt nowelizacji nazywa „osobę z zaburzeniami psychotycznymi” i „osobę z niepełnosprawnością intelektualną”, co ma na celu eliminację archaicznych i stygmatyzujących terminów.
- Bezpieczeństwo pacjentów i personelu – zmiany w przepisach wprowadzają nowe zasady dotyczące stosowania przymusu bezpośredniego, które mają zwiększyć bezpieczeństwo w szpitalach psychiatrycznych.
- Monitoring w pomieszczeniach obserwacyjnych – nowe regulacje przewidują instalację monitoringu w pomieszczeniach, co ma zapewnić lepszą kontrolę i bezpieczeństwo pacjentów.
- Usprawnienie procedur przyjęć do szpitali – nowelizacja określa jasne zasady przyjmowania osób z zaburzeniami psychicznymi, co ma ułatwić procesy zarówno dla pacjentów, jak i personelu medycznego.
Projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z 19 sierpnia 1994 r. przewiduje szereg zmian, które mają na celu unowocześnienie przepisów i usunięcie z nich archaicznych, stygmatyzujących określeń. Zmieniona zostanie m.in. definicja „osoby chorej psychicznie” czy „upośledzonej umysłowo” – nowe brzmienie ma odnosić się odpowiednio do „osoby z zaburzeniami psychotycznymi” oraz „osoby z niepełnosprawnością intelektualną”.
Nowelizacja doprecyzowuje także kwestie proceduralne, w tym zasady przyjmowania osób z zaburzeniami psychicznymi do szpitali psychiatrycznych – zarówno za zgodą, jak i bez niej – oraz sposób prowadzenia rozpraw sądowych w takich sprawach. W nowych przepisach wprost wskazano, że rozprawy co do zasady mają odbywać się w szpitalu psychiatrycznym, a jego przedstawiciele będą stroną postępowania.
Jednym z kluczowych obszarów zmian są zasady stosowania przymusu bezpośredniego wobec pacjentów. Projekt doprecyzowuje m.in. procedurę przedłużania unieruchomienia lub izolacji – każdorazowo ma to następować po osobistym badaniu pacjenta przez lekarza i zasięgnięciu opinii drugiego lekarza. Nie musi to być psychiatra, co ma usprawnić działanie szpitali, w których nie zawsze jest dostępny specjalista tej dziedziny.
Nowe przepisy przewidują również doposażenie pomieszczeń obserwacyjnych w instalacje monitoringu, a także uregulowanie zasad przeszukania pacjentów. Wprowadzono rozróżnienie między kontrolą osobistą a kontrolą pobieżną, co ma zwiększyć bezpieczeństwo zarówno pacjentów, jak i personelu.
Zmienią się też przepisy dotyczące dokumentacji – możliwe będzie pełne wykorzystanie form elektronicznych przy ewidencjonowaniu przypadków zastosowania przymusu bezpośredniego.
Projekt ustawy zakłada ponadto wydłużenie okresu sprawozdawczego dotyczącego realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego z dwóch do trzech lat, co ma zapewnić bardziej miarodajną ocenę skuteczności działań w obszarze zdrowia psychicznego.
Projekt: TU
Źródło: Dz.U. MZ
