Ministerstwo Zdrowia przekazało do konsultacji publicznych projekt rozporządzenia zmieniającego przepisy w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Dokument zakłada m.in. włączenie do katalogu szczepień obowiązkowych szczepień przeciw HPV i meningokokom, modyfikację kalendarza szczepień przeciw krztuścowi oraz uporządkowanie przepisów dotyczących kwalifikacji personelu medycznego i dokumentacji szczepień.
Nowy kalendarz szczepień obowiązkowych. Jakie zmiany?
Opublikowano 21 października 2025 07:59
Fot. Getty Images/iStockphoto
Z tego artykułu dowiesz się:
- Nowe obowiązkowe szczepienia przeciw HPV – dzieci od 9. do 15. roku życia będą musiały być szczepione przeciwko wirusowi brodawczaka, co ma znacząco wpłynąć na profilaktykę raka szyjki macicy.
- Rozszerzenie ochrony przed meningokokami – projekt przewiduje, że osoby do 19. roku życia z grup ryzyka oraz dzieci urodzone przez matki zakażone HIV będą objęte obowiązkowym szczepieniem przeciw meningokokom, co ma na celu zapobieganie groźnym zakażeniom.
- Zmiany w kalendarzu szczepień przeciw krztuścowi – druga dawka przypominająca zostanie podana wcześniej, a po 17. roku życia wprowadzono nowe szczepienie, co ma na celu utrzymanie odporności wśród nastolatków.
- Uproszczenie przepisów dotyczących szczepień – projekt wprowadza zmiany w dokumentacji, rozszerza wskazania do szczepień, a także doprecyzowuje kwalifikacje personelu medycznego odpowiedzialnego za szczepienia.
Do konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Jak podkreśla resort, celem nowelizacji jest zarówno zwiększenie ochrony przed chorobami zakaźnymi, jak i uporządkowanie oraz dostosowanie przepisów do aktualnej sytuacji epidemiologicznej i organizacyjnej systemu szczepień.
HPV – szczepienie obowiązkowe od 9. roku życia
Najważniejsza zmiana dotyczy poszerzenia katalogu obowiązkowych szczepień o zakażenia ludzkim wirusem brodawczaka (HPV). Obowiązek szczepienia ma dotyczyć dzieci od ukończenia 9. do ukończenia 15. roku życia. Resort zdrowia wskazuje, że decyzja ma kluczowe znaczenie dla profilaktyki nowotworów związanych z zakażeniem HPV, w tym raka szyjki macicy – jednego z najczęściej występujących nowotworów u kobiet w Polsce.
Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia zakażenia HPV odpowiadają na świecie za około 690 tys. zachorowań na nowotwory rocznie, a w Polsce – za ponad 3 tys. przypadków. Objęcie szczepienia nadzorem w ramach systemu obowiązkowych szczepień ma pozwolić na osiągnięcie wyższego poziomu wyszczepienia i skuteczniejszą profilaktykę onkologiczną.
Szczepienia przeciw meningokokom w grupach ryzyka
Projekt przewiduje również rozszerzenie obowiązkowych szczepień ochronnych o inwazyjne zakażenia Neisseria meningitidis (meningokoki). Obowiązkiem szczepienia przeciw typom B i ACWY mają zostać objęte osoby do ukończenia 19. roku życia z grup ryzyka – analogicznie jak w przypadku szczepień przeciw pneumokokom – oraz dzieci urodzone przez matki zakażone wirusem HIV.
Ministerstwo podkreśla, że inwazyjna choroba meningokokowa, obejmująca m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub sepsę, rozwija się bardzo szybko i obarczona jest wysoką śmiertelnością oraz ryzykiem trwałych powikłań. Rozszerzenie szczepień ma zapobiec tragicznym skutkom zakażeń wśród dzieci i młodzieży z grup szczególnego ryzyka.
Zmiany w szczepieniach przeciw krztuścowi
Projekt zakłada także przesunięcie wieku podania drugiej dawki przypominającej szczepienia przeciw krztuścowi – z 14. na 12. rok życia. Jednocześnie wprowadzone zostanie szczepienie przypominające po ukończeniu 17. roku życia, które zastąpi dotychczasową dawkę przeciw tężcowi i błonicy.
Jak uzasadnia resort, zmiana jest odpowiedzią na aktualną sytuację epidemiologiczną w kraju i na świecie. Krztusiec, mimo wieloletnich szczepień, pozostaje chorobą, której trwała eliminacja nie jest możliwa, a liczba zachorowań okresowo wzrasta. Kluczowe znaczenie ma więc utrzymanie odporności w populacji nastolatków i dorosłych.
Uporządkowanie wskazań i dokumentacji szczepień
Projekt wprowadza również szereg zmian porządkujących. Doprecyzowano m.in. wskazania do szczepień przeciw WZW typu B – oprócz kobiet planujących ciążę, szczepieniami mają być objęte także kobiety w ciąży.
Zmodyfikowano przepisy dotyczące szczepień przeciw ospie wietrznej – obowiązek szczepienia obejmie dzieci do ukończenia 4. roku życia przebywające lub zakwalifikowane do żłobków, klubów dziecięcych i przedszkoli.
Doprecyzowano także przepisy dotyczące kwalifikacji osób uprawnionych do przeprowadzania szczepień – mają one umożliwiać uzyskanie kwalifikacji również w ramach kształcenia przed dyplomowego.
Ponadto uporządkowano wzory dokumentacji – Kartę uodpornienia oraz Książeczkę szczepień – i usunięto przepisy odnoszące się do szczepień realizowanych w szkołach, które obecnie nie są już praktykowane.
Źródło: RCL
