Wskaźniki przeżycia pacjentów z rakiem wzrosły, śmiertelność zmniejszyła się o 12 proc. to na przestrzeni ostatnich lat liczba zachorowań na nowotwory wzrosła o 24 proc. Ponad połowa przypadków nowotworów dotyczy czterech głównych typów: raka jelita grubego, płuc, prostaty i piersi, z których rak piersi jest najczęstszy wśród kobiet, a rak prostaty - wśród mężczyzn. Podsumowując wnioski z raportów krajowych, autorzy opracowania zwracają uwagę na nierówności, zwłaszcza w krajach o niższych dochodach – Polska jest jednym z przykładów, bo w naszym profilu temat zróżnicowanych szans na szybki dostęp do diagnostyki i leczenia a także na dostęp do świadczeń o takiej samej jakości jest podnoszony kilka razy, w różnych kontekstach. Silnym czynnikiem różnicującym jest płeć (najwyższe wskaźniki umieralności występują u mężczyzn), a pogłębia różnice poziom wykształcenia – mężczyźni z niższym wykształceniem są grupą szczególnie defaworyzowaną (nie tylko w Polsce).
Autorzy raportu zwracają uwagę, że w Unii Europejskiej poprawił się stan zdrowia związany z paleniem papierosów i spożyciem alkoholu, rosnącym zagrożeniem w kontekście nowotworów jest nadwaga i otyłość: problem dotyczy już ponad połowy dorosłych obywateli UE. W wielu krajach UE w ostatnich latach odnotowano spadek liczby badań przesiewowych w kierunku raka piersi oraz raka szyjki macicy. To sygnał, że konieczne są większe inwestycje w edukację społeczną i organizację badań profilaktycznych.
A jakie informacje płyną z polskiego profilu? Na tle średniej unijnej wypadamy mało korzystnie. Mamy ciągle lepsze wskaźniki zapadalności, ale wyższą niż średnia śmiertelność z powodu nowotworów, gorszą pięcioletnią przeżywalność. Z drugiej strony, raport zauważa, że śmiertelność z powodu nowotworów w Polsce spadła w stopniu porównywalnym ze średnią unijną i wyższym niż w grupie krajów o podobnym poziomie rozwoju gospodarczego.
Niekorzystnie wypadamy, jeśli chodzi o czynniki ryzyka. Bardzo źle pod względem poziomu zanieczyszczenia powietrza i narażeń zawodowych, nie byliśmy oceniani pod kątem szczepień przeciw HPV (raport odnotowuje jedynie, że wystartowały w 2023 roku). Źle prezentują się wskaźniki dotyczące konsumpcji używek, nadwagi i otyłości oraz aktywności fizycznej. Najlepiej (co nie znaczy, że dobrze) – konsumpcji owoców i warzyw.
Niepokojące są również informacje dotyczące sięgania po używki, zarówno alkohol jak i papierosy – młodzi Polacy robią to częściej niż przeciętni obywatele UE. Po papierosy elektroniczne sięga, jak czytamy w raporcie, 30 proc. polskich nastolatków.