Nakłady na opiekę psychiatryczną i leczenie uzależnień spadną w przyszłym roku o 1,2 mld złotych. Specjaliści ostrzegają, że ucierpi cała psychiatria, również dziecięca. Konsekwencje poniosą pacjenci, bo pogorszy się dostępność do świadczeń.
Psychiatria traci miliard złotych
Opublikowano 17 września 2025 08:53
Fot. Thinkstock / Getty Images
O zagrożeniach związanych z redukcja nakładów na psychiatrię dyskutowane 16 września podczas konferencji prasowej w Warszawie „Stop miliardowi mniej na system ochrony zdrowia psychicznego w przyszłym roku. Stop likwidacji Centrów Zdrowia Psychicznego”.
W 2025 r. planowany budżet na psychiatrę wynosi 9,1 mld zł, na co składa się 6,6 mld zł na opiekę psychiatryczną i leczenie uzależnień oraz koszty pilotażu centów zdrowia psychicznego w wysokości 2,5 mld zł. W 2025 r. nakłady na świadczenia z zakresu psychiatrii wynoszą 4,16 proc. budżetu NFZ (łącznie z CZP). Fundusz na świadczenia w tym zakresie w przyszłym roku ma przeznaczyć 3,67 proc.
Według dr Izabeli Ciuńczyk, przewodniczącej Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Centrów Zdrowia Psychicznego, projekt budżetu na 2026 r. zakłada zwiększenie wydatków na ochronę zdrowia o 25 mld zł. – Dlaczego niedofinansowana ma zostać psychiatria? Tego nie wiemy – przyznała psychiatra, dodając, że taka decyzja oznaczałaby spadek finansowania o 12,5 proc. (przy czym porównanie dotyczy obecnego poziomu wydatków z planem finansowym na 2026 rok, nie zaś pierwotnych planów na 2025 i 2026 rok).
Plany Ministerstwa Zdrowia dotyczące zmniejszenia finansowania psychiatrii w 2026 r. zostały wskazane w dwóch oficjalnych pismach. Jednym była odpowiedź na interpelację poselską z 5 sierpnia, którą udzielił ówczesny wiceminister zdrowia Wojciech Konieczny. We wrześniu OSCZP otrzymało informację z resortu, że na finansowanie psychiatrii w przyszłym roku przewidziana jest kwota na poziomie 7,9 mld zł. W odpowiedzi Koniecznego pojawiło się uzasadnienie – koniec pilotażu CZP oznacza brak osobnego źródła finansowania. Podobnie sprawę wyjaśnia NFZ: nie ma środków na CZP, bo brak jest ku temu podstawy prawnej.
Problemem jest jednak to, że w tej chwili przyszłość centrów jest niewiadomą: nie ma, o czym również mówiono podczas konferencji, raportu ministerialnego zespołu (powołanego w grudniu zeszłego roku), który miał przygotować sposób przejścia z pilotażu do rozwiązań systemowych. A nawet jeśli taki raport jest, nie został przekazany specjalistom zaangażowanym w budowę modelu opieki środowiskowej dla dorosłych.
Co oznaczałoby zmniejszenie finansowania o 1,2 mld zł? To równowartość rocznego budżetu piętnastu 300-łóżkowych szpitali psychiatrycznych albo - o 32 tysiące mniej porad psychologicznych dziennie, przez rok. Rocznie to o 8 milionów porad mniej na terenie całego kraju (w 2024 r. udzielonych zostało 14 milionów porad). Tysiące osób w kryzysie psychicznym mogą zostać bez wsparcia. – Byliśmy w czołówce, jeżeli chodzi o reformę psychiatrii. Światowa Organizacja Zdrowia naszą reformę oceniła bardzo pozytywnie – podkreśliła dr Ciuńczyk.
Specjalistka przypomniała, że Polska od lat przeznacza na psychiatrię mniej niż większość krajów Europy. Podczas gdy średnia europejska to 6–7 proc. całego budżetu na zdrowie, w Polsce wydatki w najlepszym okresie sięgały jedynie 4,5 proc. – Obniżanie finansowania w momencie, gdy reforma przynosi dobre efekty, jest krokiem wstecz - stwierdziła dr Ciuńczyk. – Nie możemy się zgodzić na cofnięcie osiągniętego postępu. Osoby w kryzysach psychicznych zasługują na szybki, realny dostęp do pomocy – a nie na wielomiesięczne oczekiwanie w kolejkach – podkreśliła.
