W pierwszym półroczu 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odzyskał 150,5 mln zł dzięki kontrolom zwolnień lekarskich i obniżeniu świadczeń po ustaniu zatrudnienia. Okazuje się, że część ubezpieczonych traktuje chorobowe jak dodatkowy urlop lub okazję do dorabiania.
Zwolnienie lekarskie to nie praca na boku. ZUS ujawnia nadużycia
Opublikowano 26 sierpnia 2025 07:29
Fot. Getty Images/iStockphoto
Z tego artykułu dowiesz się:
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych odzyskał 150,5 mln zł w pierwszym półroczu 2025 roku dzięki skutecznym kontrolom zwolnień lekarskich, co pokazuje rosnącą efektywność instytucji w walce z nadużyciami.
- Wstrzymano wypłatę 14,8 tys. zasiłków o wartości ponad 22,2 mln zł, a całkowite obniżenie świadczeń po ustaniu zatrudnienia wyniosło 128,3 mln zł, co oznacza powrót dodatkowych funduszy do systemu.
- ZUS przypomina, że zwolnienie lekarskie to nie czas na urlop, a jedynie okres na regenerację, a nieprzestrzeganie tego może skutkować utratą prawa do zasiłku.
- W trakcie kontroli ujawniono 8,1 tys. nadużyć, w tym przypadki osób, które podczas zwolnienia prowadziły działalność gospodarczą lub wyjeżdżały na wakacje, co grozi poważnymi konsekwencjami.
- Kontrole będą kontynuowane, a ZUS ostrzega, że niewłaściwe wykorzystywanie zwolnień lekarskich skutkuje koniecznością zwrotu świadczeń.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych coraz skuteczniej kontroluje sposób wykorzystywania zwolnień lekarskich. W pierwszym półroczu 2025 r. przeprowadzono 227 tys. kontroli, które pozwoliły odzyskać łącznie 150,5 mln zł.
W tym okresie ZUS wstrzymał wypłatę 14,8 tys. zasiłków o wartości ponad 22,2 mln zł. Dodatkowo obniżono świadczenia po ustaniu zatrudnienia o 128,3 mln zł. To oznacza, że do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wróciło o ponad 33 mln zł więcej niż rok wcześniej, mimo że liczba kontroli była niższa niż w pierwszym półroczu 2024 r.
Zwolnienie to nie urlop
ZUS przypomina, że zwolnienie lekarskie nie jest czasem, którym można dowolnie dysponować, lecz okresem przeznaczonym na regenerację i powrót do zdrowia. Chory może podejmować wyłącznie zwykłe czynności dnia codziennego, takie jak wizyta u lekarza, zakupy czy wykupienie leków. Jeśli w trakcie kontroli stwierdzone zostaną nieprawidłowości, ZUS ma prawo odmówić prawa do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego – i to za cały okres wskazany w zwolnieniu.
Jak wyglądają kontrole?
ZUS prowadzi dwa rodzaje kontroli. Pierwszy dotyczy prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik sprawdza, czy wystawione zwolnienie ma podstawy medyczne – może wezwać pacjenta na badanie, skierować do specjalisty lub zażądać dokumentacji. W pierwszym półroczu 2025 r. takich kontroli było 157,9 tys., a w 6,7 tys. przypadków wystawiono zaświadczenia korygujące. Pozwoliło to zaoszczędzić 5,6 mln zł.
Drugi rodzaj to kontrole wykorzystywania zwolnień lekarskich. Sprawdza się, czy ubezpieczony rzeczywiście odpoczywa i stosuje się do zaleceń, czy też podejmuje aktywności, które mogą przedłużać chorobę – np. pracuje lub wyjeżdża na wakacje. Takich kontroli w pierwszym półroczu było 69,1 tys. i wykazały one 8,1 tys. nadużyć. W efekcie wstrzymano wypłatę świadczeń o wartości 16,6 mln zł.
Chorzy w pracy i na urlopie
Przykłady nadużyć pokazują, że niektórzy chorzy traktują zwolnienie jak okazję do dorobienia. ZUS ujawnił przypadki osób, które podczas zwolnienia wykonywały usługi fryzjerskie i kosmetyczne, prowadziły sprzedaż internetową, pracowały jako kierowcy czy nawet wyjeżdżały na zagraniczne wakacje. Zasiłki stracili m.in. mężczyzna pracujący jako taksówkarz, kosmetyczka obsługująca klientów w salonie oraz osoba sprzedająca w sieci meble i ubrania.
ZUS podkreśla, że tego rodzaju kontrole będą kontynuowane. – Zwolnienie lekarskie to czas leczenia i odpoczynku. Niewłaściwe wykorzystywanie chorobowego oznacza cofnięcie prawa do świadczeń i konieczność ich zwrotu – przypomina ZUS.
Źródło: ZUS
