Osteoporoza: kręta ścieżka do diagnozy

Obecnie lekarz, chcąc przeprowadzić badania diagnostyczne w przypadku podejrzenia osteoporozy w ramach umowy z NFZ musi przyjąć pacjenta dwa lub trzy razy. W przeciwnym razie Fundusz nie pokryje kosztów diagnostyki. W efekcie opóźnia się podjęcie terapii, a kolejki do specjalistów wydłużają się.

Zapobiegać złamaniom

W przypadku osteoporozy najczęściej dochodzi do złamań bliższego końca kości udowej i bliższego końca kości ramiennej, dalszego końca kości promieniowej i kręgów kręgosłupa. Większość pacjentów zaczynających leczenie jest już po złamaniu. Tymczasem wcześnie wykonane badanie densytometryczne, suplementacja witaminy D i wapnia, a w razie konieczności włączenie leków na osteoporozę, zapobiega złamaniom kości. W przypadku osób starszych to groźba niepełnosprawności, powikłań zakrzepowo-zatorowych, np. związanych ze złamaniem szyjki kości udowej, które mogą się kończyć tragicznie – ostrzega dr Zofia Skałuba-Filipow, zajmująca się od lat leczeniem osteoporozy.

Pakiet diagnostyczny

Najlepszym dla pacjenta rozwiązaniem byłoby przeprowadzenie koniecznej diagnostyki już na pierwszej wizycie. W tym celu należałoby wprowadzić pakiet specjalistyczny dedykowany diagnostyce osteoporozy taki, jak funkcjonujący w endokrynologii pakiet diagnostyczny dla chorób tarczycy. - Gdybyśmy mogli analogicznie, w ramach pakietu, zlecić zalecany panel badań, tj. densytometrię dwóch odcinków i szereg badań włącznie z poziomem witaminy D na jednej wizycie, pacjent od razu dostałby informację, że trzeba wdrożyć leczenie. Tymczasem, w ramach obecnie funkcjonującego systemu rozliczeń, najczęściej musimy rozkładać to na dwie, trzy wizyty – ubolewa dr Zofia Skałuba-Filipow. Dodaje, że jest to najbardziej uciążliwe dla starszych pacjentów z zaburzeniami ruchu, którym ciężko się poruszać i którzy cierpią z powodu bólu.

Monitoring leczenia

Odrębnym problemem, który sygnalizują eksperci, jest monitorowanie leczenia. - Nie wyobrażam sobie skutecznego leczenia osteoporozy bez informacji o stanie metabolizmu kośćca. Podobnie jak w leczeniu cukrzycy stosujemy bardzo pomocny pomiar hemoglobiny glikowanej (HbA1c), tak w leczeniu osteoporozy potrzebna jest informacja, czy przeważa proces kościotworzenia, czy kościogubienia - mówi dr Skubała-Filipow. Taką informację możemy uzyskać, oznaczając wybrane dwa markery obrotu kostnego tj. P1NP i CTX. Dzięki tej informacji lekarz może podjąć adekwatną decyzję terapeutyczną i właściwie dobrać leki. Ponadto kontrolując okresowo te dwie wielkości, poprawiamy efektywność leczenia. - Niestety nie są to badania refundowane przez NFZ - zaznacza dr Skałuba-Filipow.

Korzyści systemowe z pakietu diagnostycznego

Wprowadzenie pakietu diagnostycznego przyniosłoby także korzyści płatnikowi. Dodatkowo można by było wprowadzić teleporadę do monitoringu leczenia pacjentów. Ograniczałoby to liczbę wizyt i skracałoby kolejki do specjalistów. Zapobieganie złamaniom pozwoliłoby uniknąć kosztów ich leczenia. A zważywszy na sytuację epidemiczną SARS-CoV-2 zmniejszenie liczby wizyt w placówkach ochrony zdrowia redukowałoby ryzyko zakażeń wśród pacjentów, którzy z uwagi na wiek z reguły są w grupie ryzyka o ciężkim przebiegu COVID-19.

Choroba cywilizacyjna

Osteoporoza charakteryzuje się postępującym osłabianiem kości, co w efekcie prowadzi do złamań nawet przy okazji wykonywania codziennych czynności, stała się już chorobą cywilizacyjną. - Co trzecia kobieta po 50 roku życia i co piąty mężczyzna mają osteoporozę. Grupy ryzyka osteoporozy to chorzy ze schorzeniami endokrynologicznymi, np. cukrzycą lub nadczynnością tarczycy. - Duża jest też grupa chorych cierpiących na schorzenia reumatoidalne, przewlekle leczonych sterydami. Jej przyczyną mogą to być też zaburzenia odżywiania, czy przedwczesna menopauza u kobiet – informuje dr Zofia Skałuba- Filipow.