Ekstremalne temperatury obciążają system ochrony zdrowia. Będą zmiany w przepisach BHP?

W czwartek tą kwestią, czyli wpływem upałów na zdrowie publiczne zajęła się sejmowa Podkomisja ds. Zdrowia Publicznego. Podczas posiedzenia z udziałem przedstawicieli resortów zdrowia oraz klimatu dyskutowano, jak ten wpływ redukować, bo już w tej chwili wiadomo, że fale upałów przynoszą wzrost liczby zgonów nawet o jedną trzecią, co więcej – ten wpływ w ciągu kolejnych piętnastu lat się zwiększy sześciokrotnie.

Wzrost liczby upalnych dni zawsze obciąża też system ochrony zdrowia – skokowo rośnie liczba hospitalizacji, interwencji ratownictwa medycznego czy wizyt w opiece ambulatoryjnej. Szczególnie narażeni są mieszkańcy miast – przedstawiciel resortu klimatu przypominał o „miejskich wyspach ciepła”, które nie mają szans się schłodzić nawet nocami.

Przewodnicząca podkomisji Joanna Wicha podkreślała, że widomym znakiem braku przygotowania do tego zjawiska jest konstrukcja przepisów: w tej chwili prawo wskazuje minimalną temperaturę, jaką musi zapewnić pracodawca, nic nie mówi jednak o temperaturze maksymalnej. Wicha dodała, że Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej pracuje nad zmianą przepisów BHP, w tym wprowadzeniem obowiązków technicznego i organizacyjnego reagowania pracodawców na wysokie temperatury. Podczas posiedzenia wielokrotnie podkreślano, że zmiany klimatu są jednym z podstawowych wyzwań dla zdrowia publicznego, rozumianego jako wszystko to, co oddziałuje na zdrowie populacji, choć pozostaje poza samym systemem ochrony zdrowia.

Nie ma wątpliwości, że potrzebne są pilne i trafne interwencje. Przedstawiciel resortu klimatu mówił o szczególnie dużej roli samorządów województw oraz miast, które mają do dyspozycji konkretne instrumenty – w tym wsparcie funduszy europejskich na adaptację miast do zmian klimatu. Priorytetem jest zwiększenie powierzchni zieleni miejskiej, budowa nawierzchni przepuszczalnych i inwestycje w błękitno-zieloną infrastrukturę.

Ministerstwo Zdrowia przypomina o kampaniach edukacyjnych prowadzonych przed każdą falą upałów. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia powinno się ograniczać aktywność fizyczną w godzinach szczytu ciepła, zasłaniać okna w ciągu dnia i chłodzić pomieszczenia nocą, korzystać z klimatyzacji w sposób oszczędny i odpowiedzialny, pić dużo wody i unikać alkoholu. W sposób naturalny ze strony posłów pojawiły się jednak pytania, w jaki sposób kampanie są prowadzone i nie tylko, czy są skuteczne, ale przede wszystkim – widoczne. Pojawiła się również kwestia programu edukacji zdrowotnej, w której – jak wskazywano – brakuje treści związanych z ekstremalnymi temperaturami.

Jedną z grup, dla których upały stanowią oczywiste zagrożenie zdrowotne, są seniorzy. Apelowano z jednej strony o większą uważność i empatię wobec takich osób, z drugiej – o rozwiązania, które pomogą funkcjonować w czasie upałów, na przykład tworzenie klimatyzowanych (lekko klimatyzowanych, temperatura powinna być w nich niższa o 4-5 stopni od tej na zewnątrz, w przeciwnym razie klimatyzacja zwiększa problem a nie pomaga go rozwiązywać) miejsc wytchnienia, choćby w budynkach publicznych (urzędy, domy kultury, biblioteki etc.). Posłowie apelowali o międzyresortowe zalecenia dotyczące projektowania budynków użyteczności publicznej, zwłaszcza DPS-ów i szpitali, z uwzględnieniem potrzeby klimatyzacji i nawiewów. - Powinno się uwzględniać klimatyzację, poidełka z wodą i przestrzenie chłodzące – nawet jeśli są to tylko zalecenia, a nie obowiązki – przekonywał. – To nie muszą być nakazy, wystarczą wytyczne, ale one muszą się pojawić – przekonywał Marek Wójcik, ekspert Związku Miast Polskich.