Projektowane rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie stypendiów ministra właściwego do spraw zdrowia dla studentów stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 458 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie
wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”.
Przepis art. 458 ust. 2 ustawy zobowiązuje ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania oraz sposobu wypłacania stypendiów ministra właściwego do spraw zdrowia dla studentów wykazujących się znaczącymi osiągnięciami naukowymi związanymi ze studiami lub znaczącymi osiągnięciami
sportowymi;
2) rodzajów osiągnięć i sposobu ich dokumentowania;
3) maksymalnej liczby stypendiów;
4) maksymalnej liczby wysokości stypendium;
5) wzoru wniosku o przyznanie stypendium.
Dotychczas zagadnienia będące przedmiotem projektowanego rozporządzenia były uregulowane w rozporządzeniu ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanych studentom (Dz. U. poz. 1050). Wymienione rozporządzenie utraciło moc z dniem 1 października 2018 r. na podstawie art. 169 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669, z późn. zm.), uchylającego z tym dniem ustawę z dnia 27 lipca 2015 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.), na podstawie której było wydane wymienione rozporządzenie.
Projektowane rozporządzenie nie będzie jedynym aktem normatywnym regulującym zagadnienia związane z przyznawaniem stypendiów studentom wykazującym się znaczącymi osiągnięciami naukowymi związanymi ze studiami lub znaczącymi osiągnięciami sportowymi, ponieważ zgodnie z art. 458 ust. 2 pkt 1 ustawy minister obrony narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych, minister sprawiedliwości, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, minister właściwy do spraw gospodarki morskiej oraz zgodnie z art. 363 pkt 2 ustawy minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, każdy w zakresie swojej właściwości określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe kryteria i tryb przyznawania oraz sposób wypłacania stypendiów dla studentów, w stosunku do studentów nadzorowanych uczelni. W przypadku ministra właściwego do spraw zdrowia właściwość w zakresie przyznawania stypendiów za znaczące osiągnięcia związane ze studiami, o których mowa w art. 359 ust. 1 ustawy, została zawężona do osiągnięć naukowych związanych ze studiami, lub znaczących osiągnięć sportowych, z pominięciem osiągnięć artystycznych, Wynika to z faktu, iż w uczelniach nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia, nie prowadzi się kształcenia na kierunkach artystycznych, co stanowi przesłankę do zawężenia zakresu przedmiotowego osiągnięć uprawniających przyznanie stypendium, do osiągnięć naukowych lub sportowych.
W projektowanym rozporządzeniu:
1) określono szczegółowy katalog znaczących osiągnięć naukowych i sportowych studenta, które będą brane pod uwagę przy ocenie wniosków o przyznanie stypendiów dla studentów, zwanych dalej „stypendiami”;
2) określono sposób dokumentowania znaczących osiągnięć naukowych i sportowych; przewiduje się, że wszystkie osiągnięcia będą dokumentowane przez studenta w postaci pisemnej; określono formę i rodzaje dokumentów potwierdzających uzyskanie
poszczególnych osiągnięć;
3) określono szczegółowy tryb przyznawania stypendiów, przesądzając, że:
a) wniosek o przyznanie stypendium składa się do ministra właściwego do spraw zdrowia, zwanego dalej „ministrem”, w terminie do dnia 31 października; wnioski o przyznanie stypendiów będą składane przez rektorów uczelni medycznych nadzorowanych przez ministra,
b) wniosek składa się w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego podpisem zaufanym albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym, za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej ministra,
c) poszczególne wnioski o przyznanie stypendium będą oceniane w pierwszej kolejności pod względem formalnym, a następnie zostaną poddany ocenie merytorycznej, z uwzględnieniem kryteriów przyznawania stypendiów, określonych w § 2 i § 3 projektowanego rozporządzenia,
e) wnioski o przyznanie stypendiów będą oceniane merytorycznie, za pomocą metody punktowej; na podstawie tej oceny sporządzone zostaną listy rankingowe wniosków o przyznanie stypendiów według liczby przyznanych punktów,
f) minister będzie podejmował decyzje o przyznaniu stypendiów oraz o ich wysokości, w terminie do dnia 30 kwietnia;
4) określono, odrębnie dla każdego rodzaju znaczących osiągnięć, kryteria merytoryczne, którymi będzie kierował się minister przy podejmowaniu rozstrzygnięć dotyczących przyznania stypendiów;
5) określono kryteria podmiotowe przyznawania stypendiów; w przypadku stypendium – mającego charakter motywacyjny – przyjęto kryterium postępów w procesie kształcenia; uniemożliwi to równocześnie przyznawanie stypendiów osobom, które np. powtarzają rok studiów albo nie uzyskały wpisu na kolejny rok studiów; stypendium ma mieć charakter prestiżowy, a osoba nagrodzona powinna pozytywnie wyróżniać się na tle innych studentów, ponadto przyznanie stypendiów studentom, którzy nie zaliczyli roku studiów, przerywali studia lub uzyskali tzw. zaliczenie warunkowe, przeczyłoby idei nagradzania najzdolniejszych studentów w kraju;
6) określono maksymalną liczbę stypendiów – minister będzie mógł przyznać nie więcej niż 50 stypendiów; liczba stypendiów została utrzymana na poziomie określonym w dotychczasowym stanie prawnym;
7) ustalono maksymalną wysokość stypendiów, która nie będzie mogła przekroczyć 17 000 zł; wysokość stypendium została podwyższona z 15 000 zł do 17 000 zł; w ocenie projektodawcy wysokość ta jest adekwatna do rangi osiągnięć studenta odbywającego studia w uczelniach medycznych i nie powinna się różnić od wysokości analogicznego stypendium, określonego przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki;
8) uregulowano sposób wypłacania stypendiów, przesądzając, że stypendium będzie wypłacane przez uczelnię medyczną, której wnioskodawca jest rektorem, ze środków finansowych przekazanych na ten cel przez ministra; wypłata stypendium nastąpijednorazowo, w terminie 14 dni od dnia zaksięgowania środków na rachunku bankowym uczelni; wypłata stypendiów nastąpi na wskazany przez studenta rachunek bankowy albo
rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, albo w gotówce. Należy zauważyć, że wnioski o przyznanie stypendiów na rok akademicki 2019/2020 będą składane zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 1 projektowanego rozporządzenia, w terminie do dnia31 października 2019 r. (termin rozpatrzenia tych wniosków to 30 kwietnia 2020 r.). Zostanie zatem zapewniona ciągłość przyznawania stypendiów, gdyż zgodnie z art. 274 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wnioski o przyznanie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia na rok akademicki 2018/2019 były składane w terminie do dnia 15 października 2018 r., a stypendia – według
nowych zasad określonych w projektowanym rozporządzeniu, będą przyznawane dopiero na rok akademicki 2019/2020 – zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy, który stanowi, że przepisy dotyczące przyznawania stypendiów dla studentów, będą stosowane od dnia 1 lipca 2019 r.
Dodatkowo projektowane rozporządzenie w § 15 ust. 3 rozporządzenia przewiduje, że we wnioskach o przyznanie stypendiów w 2019 r. jako znaczące osiągnięcie naukowe studenta może zostać przedstawione autorstwo lub współautorstwo artykułu naukowego opublikowanego w czasopiśmie naukowym ujętym w wykazie czasopism naukowych ogłoszonym przez ministra właściwego do spraw nauki zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2018 r. poz. 87). Przyjęcie takiego rozwiązania jest spowodowane tym, że nie zostały jeszcze zakończone prace związane z przygotowaniem wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, o którym mowa w § 2 pkt 2 projektowanego rozporządzenia. Analogiczne rozwiązanie w powyższej kwestii zostało wprowadzone w § 17 ust. 3 rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia
1 kwietnia 2019 r. w sprawie stypendiów ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki dla studentów i wybitnych młodych naukowców (Dz. U. poz. 658).
Proponuje się, aby projektowane rozporządzenie weszło w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1523, z późn. zm.)
w uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na
przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. Wejście w życie rozporządzenia z dniem następującym po dniu jego ogłoszenia jest podyktowane koniecznością określenia znaczących osiągnięć, kryteriów i wymogów formalnych w zakresie przyznawania stypendiów, tak aby wnioskodawcy mieli wystarczającą ilość czasu na przygotowanie wniosków i skompletowanie składanej wraz z nimi dokumentacji.
Szybkie wejście w życie projektowanej regulacji działa zatem na korzyść podmiotów, których dotyczy, a jej wprowadzenie z dniem następującym po dniu ogłoszenia nie stanowi naruszenia zasad demokratycznego państwa prawnego.
Należy wskazać, że nie ma możliwości podjęcia alternatywnych w stosunku do projektowanego rozporządzenia środków umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu.
Projektowane rozporządzenie nie wymaga przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji lub uzgodnienia.
Projektowane rozporządzenie nie podlega notyfikacji zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039 oraz z 2004 r. poz.
597).
Projektowane rozporządzenie nie dotyczy majątkowych praw i obowiązków przedsiębiorców lub praw i obowiązków przedsiębiorców wobec organów administracji publicznej.
Projektowane rozporządzenie nie wpływa na działalność mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców.
Źródło: RCL
