Zespół policystycznych jajników dotyka nawet 1 na 10 kobiet w wieku rozrodczym. Wiele z nich nie miesiączkuje regularnie, nie owuluje lub zmaga się z nadmiarem androgenów (męskich hormonów), co skutecznie utrudnia zajście w ciążę. Tu właśnie wchodzi metformina – mała tabletka o dużym znaczeniu klinicznym.
Walka z insulinoopornością – przyczyną wielu zaburzeń
Insulinooporność to nie tylko problem metaboliczny. U kobiet z PCOS nadmiar insuliny pobudza jajniki do produkcji androgenów, takich jak testosteron. Efekt? Brak owulacji, zaburzenia miesiączkowania, a czasem nawet trudności z utrzymaniem ciąży.
Metformina zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, co prowadzi do:
- obniżenia poziomu insuliny,
- zmniejszenia stężenia androgenów,
- przywrócenia owulacji i regularnych cykli.
To działanie sprawia, że wiele kobiet po kilku miesiącach terapii zaczyna miesiączkować i owulować spontanicznie – co stanowi pierwszy krok do naturalnego poczęcia.
Mniej testosteronu = większa szansa na zapłodnienie
Obniżenie stężenia insuliny to dopiero początek. Metformina zmniejsza też aktywność komórek tekalnych jajnika, które produkują androgeny. A mniejsza ilość testosteronu to:
- lepsze dojrzewanie komórek jajowych,
- wyższa jakość śluzu szyjkowego,
- lepsze warunki do zapłodnienia i implantacji zarodka w endometrium.
Dane pokazują, że u kobiet z PCOS stosujących metforminę częstość owulacji wzrasta nawet 2–3 razy w porównaniu z okresem przed leczeniem.
Uporządkowana gospodarka hormonalna
W PCOS oś hormonalna: podwzgórze – przysadka – jajnik często funkcjonuje w sposób chaotyczny. Zbyt wysoki poziom LH (hormonu luteinizującego) powoduje przewagę androgenów nad estrogenami.
Metformina pomaga przywrócić równowagę LH/FSH, co:
- wspiera dojrzewanie pęcherzyków,
- reguluje owulację,
- poprawia cykliczność miesiączek – a to fundamentalny warunek zajścia w ciążę.
Zmniejszenie stanu zapalnego – cichy sprzymierzeniec płodności
PCOS to nie tylko kwestia hormonów. To także przewlekły stan zapalny niskiego stopnia, który wpływa negatywnie na jakość komórek jajowych i funkcjonowanie endometrium.
Metformina ma działanie:
- przeciwzapalne – obniża poziom CRP, TNF-α i IL-6,
- antyoksydacyjne – chroni komórki jajowe przed stresem oksydacyjnym.
Te efekty poprawiają środowisko nie tylko do zapłodnienia, ale też do utrzymania ciąży w pierwszych jej tygodniach.
Spadek masy ciała – często klucz do owulacji
Nie wszystkie kobiety z PCOS mają nadwagę, ale u tych, które ją mają – nawet niewielka redukcja masy ciała (5–10%) potrafi przywrócić naturalną owulację.
Metformina:
- ułatwia utratę kilogramów,
- zmniejsza apetyt na węglowodany,
- stabilizuje poziom glukozy, co razem poprawia efektywność terapii płodności i zmniejsza ryzyko poronień.
Statystyka, która daje nadzieję
Badania pokazują, że u kobiet z PCOS leczonych metforminą:
- owulacja powraca u 40–70% pacjentek,
- wskaźnik ciąż klinicznych wzrasta nawet do 30–50% w ciągu 6–12 miesięcy,
- częstość powikłań wczesnej ciąży (poronień) ulega redukcji.
Choć metformina nie jest cudownym lekiem, który działa natychmiast u każdej kobiety, to u ogromnej grupy pacjentek stanowi realne i bezpieczne wsparcie w staraniach o dziecko, a to jednak wiele kobiet, zwłaszcza po uzyskaniu zdrowej ciąży umieszcza ją w kategorii cud – leków.
