Finlandia jest przykładem kraju bogatego, gdzie dieta w coraz większym stopniu składa się z produktów wysokoprzetworzonych, dużych ilości soli i cukru oraz tłuszczy nasyconych przy niskim udziale tłuszczy nienasyconych. Dieta ta pojawia się już we wczesnym etapie życia, u małych dzieci, co często oznacza u dorosłych problemy z układem krążenia oraz możliwość powstania cukrzycy typu 1 i 2 1,2
Aby temu zapobiec, w 1989 roku uruchomiono w tym kraju eksperymentalny program Special Turku Coronary Risk Factor Intervention Project (STRIP)3. Program ten miał ten objął 1116 zdrowych dzieci od 7 miesiąca życia do 20 roku.
Połowa z dzieci znalazła się, przydzielana losowo, w grupie badawczej, zaś połowa w grupie kontrolnej. W grupie kontrolnej rodzice i później dzieci otrzymywali zwykła edukację na temat zdrowia i zdrowego żywienia, jakiej udziela się w fińskich szkołach rodzenia, klinikach pediatrycznych oraz w szkole. W grupie badawczej dzieci były systematycznie badane i tworzono dla nich adresowane, jednostkowe doradztwo dietetyczne. Miało ono na celu wprowadzenie do ich menu od najwcześniejszego etapu zdrowej żywności, głównie tłuszczów nienasyconych, które zastąpiłyby powszechnie używane tłuszcze nasycone oraz zmniejszenie zużycia produktów zawierających sól i cukier, tak by uniknąć w późniejszym wieku chorób układu krążenia oraz cukrzycy typu 1 i typu 24.
Dzieci, nastolatki później młodzi dorośli z obu grup byli badani aż do lat 2015-2018 przy czym zapraszano ich do badań kontrolnych w wieku 26 lat. Uczestniczyło w nich 551 uczestników programu. Efekty były bardzo pozytywne5. U 26 latków z programu stwierdzono niższy poziom cholesterolu ogólnego oraz LDL niż w grupie kontrolnej, niski poziom glukozy w badaniach cukrzycowych oraz zmiany fenotypowe, wyraźnie zmniejszające zagrożenie chorobami układu krążenia i cukrzycą typu 2 bez żadnych ubocznych negatywnych skutków dla rozwoju psychosomatycznego czy neurologicznego.
Pozytywne zmiany widoczne były także w wieku 26 lat, 6 lat po zakończeniu programu. Jego efektem będą tworzone właśnie rekomendacje żywieniowe uwzględniające różne typy fizyczne i przemianę materii u dzieci - pierwsze tego typu szczegółowe dedykowane programy zdrowego żywienia.
1.Sacks FM, Lichtenstein AH, Wu JHY, et al. Dietary fats and cardiovascular disease: a presidential advisory from the American Heart Association. Circulation 2017; 136: e1–23.
2.Räsänen L, Ahola M, Kara R, Uhari M. Atherosclerosis precursors in Finnish children and adolescents. VIII. Food consumption and nutrient intakes. Acta Paediatr Scand Suppl 1985; 318: 135–53.
3.Simell O, Niinikoski H, Rönnemaa T, et al. Cohort profile: the STRIP Study (Special Turku Coronary Risk Factor Intervention Project), an infancy-onset dietary and life-style intervention trial. Int J Epidemiol 2009; 38: 650–55.
4.Rees K, Dyakova M, Wilson N, Ward K, Thorogood M, Brunner E. Dietary advice for reducing cardiovascular risk. Cochrane Database Syst Rev 2013; 12: CD002128.
5. Pahkala K, Laitinen TT, Niinikoski H, Kartiosuo N, Rovio SP, Lagström H, Loo B-M et al.Effects of 20-year infancy-onset dietary counselling on cardiometabolic risk factors in the Special Turku Coronary Risk Factor Intervention Project (STRIP): 6-year post-intervention follow-up. The Lancet Child & Adolescent Health, 2020; 4 (5): 359
