Podczas zorganizowanej z okazji Europejskiego Tygodnia Szczepień konferencji w NIZP PZH-PIB prof. Wysocki mówił o szczepieniach jako rodzinnej odpowiedzialności za zdrowie najbliższych. Jak podkreślał, choroby wirusowe i bakteryjne nie szanują granic wiekowych.
Szczepienie starszych członków rodziny jest szczególnie ważne, gdy w domu pojawia się noworodek – dzieci do 5-6 miesiąca życia nie mają wykształconej odporności, a przeciw niektórym chorobom mogą być wręcz szczepione w drugim półroczu życia lub nawet później (np. przeciw ospie wietrznej). W przypadku tej choroby najczęstszym źródłem zakażenia niemowląt jest starsze rodzeństwo, uczęszczające do przedszkola. Dla niemowlaka ospa wietrzna zawsze stanowi poważne zagrożenie. - Jeśli kobieta zachoruje na ospę w pierwszej połowie ciąży dziecko może urodzić się z ciężkimi wadami. A noworodki z ospą trafiają na oddziały z powikłaniami, które trudno opanować — mówi profesor Wysocki.
Strategia kokonowa to nic innego, jak zabezpieczenie najmłodszego, pozbawionego własnej odporności, członka rodziny przez zaszczepienie wszystkich, którzy mają z nim bliski kontakt – w niektórych krajach (USA) odwiedziny w domu, w którym jest niemowlę, są często poprzedzane prośbą ze strony rodziców o zaszczepienie się na groźne dla niego choroby (krztusiec, grypa etc.). Zaszczepienie w sposób istotny ogranicza transmisję wirusa.
Ważnym aspektem profilaktyki szczepiennej jest immunizacja kobiet w ciąży. Dotyczy to zwłaszcza grypy i krztuśca. Szczepienia chronią matkę, ale też — dzięki przenikaniu przeciwciał przez łożysko — dają dziecku pasywną odporność na pierwsze miesiące życia. Jak mówił ekspert, w przypadku grypy redukcja zachorowań u dzieci przez pierwsze cztery miesiące po porodzie sięga 50 proc. Dla krztuśca, według przeglądu 22 badań, skuteczność ochrony przed hospitalizacją sięga nawet 94 proc., a przed zgonem — aż 95 procent.
Ochrona działa też w drugą stronę. Wiadomo, na przykład, że na grypę chorują przede wszystkim dzieci i to one są głównym rezerwuarem wirusa – mówiąc inaczej, przynoszą go do swoich domów, zarażając pozostałych członków rodziny. Dzieci powinny być więc szczepione żeby chronić przede wszystkim seniorów. Ponieważ jednak w Polsce szczepienia przeciw grypie wśród najmłodszych to „margines marginesów”, seniorzy muszą (powinni) zadbać sami o siebie. - Dziadkowie powinni się szczepić, jeśli mają kontakt z wnukami — mówił prof. Wysocki.
Innym przykładem pozytywnego sprzężenia są szczepienia przeciw pneumokokom, które nie tylko chronią dzieci przed ciężkimi infekcjami, ale mogą też obniżać liczbę zapaleń płuc u dorosłych, zaś w grupie seniorów pneumokokowe zapalenia płuc są bardzo groźne. Pozytywne skutki szczepień dzieci dla seniorów udowodnił program szczepień w Kielcach, gdzie odnotowano spadek zachorowań również wśród osób starszych. Jednak, jak przyznał prof. Wysocki, pełne wyeliminowanie problemu pneumokoków u dorosłych przez szczepienie dzieci się nie udało. Dlatego seniorzy również powinni korzystać z dostępnych dla nich szczepień przeciw tym bakteriom.
