Choć zakaz sprzedaży napojów energetycznych osobom poniżej 18. roku życia obowiązuje w Polsce od 2024 roku, pierwsze badania sugerują, że jego realny wpływ na zwyczaje młodzieży może być mniejszy, niż oczekiwano. Co pokazują najnowsze dane?
Czy zakaz sprzedaży energetyków młodzieży działa? Są już pierwsze dane
Opublikowano 4 listopada 2025 13:41
Fot. Getty Images/iStockphoto
Z tego artykułu dowiesz się:
- Zakaz sprzedaży napojów energetycznych młodzieży w Polsce może nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Badania pokazują, że aż 41% uczniów nadal sięga po energetyki, mimo wprowadzenia regulacji.
- W szkołach średnich odsetek pijących energetyki jest alarmujący. W tej grupie aż 47,1% nastolatków przyznaje się do regularnego spożywania tych napojów.
- Przepisy są łatwe do obejścia, co budzi niepokój. Niemal 60% młodzieży stwierdza, że zakaz nie stanowi przeszkody w zdobywaniu energetyków, a sprzedawcy rzadko pytają o wiek.
- Eksperci apelują o większe działania edukacyjne. Wskazują na potrzebę wsparcia dla rodziców, szkół i samych nastolatków w zakresie zdrowych wyborów żywieniowych.
Czy zakaz sprzedaży energetyków młodzieży naprawdę działa? W 2024 roku Polska wprowadziła przepisy ograniczające dostęp do napojów energetycznych osobom niepełnoletnim. Miała to być odpowiedź na rosnącą popularność tych produktów wśród młodych ludzi i obawy o ich zdrowie. Aby ocenić pierwsze efekty regulacji, zespół ekspertów Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, pod kierunkiem dr hab. Reginy Wierzejskiej, przeprowadził ankietę wśród blisko 1700 nastolatków w wieku 12–17 lat z trzech województw: mazowieckiego, łódzkiego i lubelskiego.
Choć zakaz miał ograniczyć spożycie, wyniki badania wskazują na jedynie niewielką zmianę. W miesiącu poprzedzającym badanie aż 41% uczniów zadeklarowało picie energetyków. W szkołach średnich odsetek ten był jeszcze wyższy – 47,1%, podczas gdy w szkołach podstawowych wyniósł 21,6%. Co istotne, ponad 10% nastolatków pije je codziennie lub kilka razy w tygodniu.
W praktyce okazuje się, że przepisy są łatwe do obejścia. Niemal 60% badanych stwierdziło, że zakaz sprzedaży energetyków nie stanowi żadnego problemu w ich zdobyciu. Najczęściej w zakupach pośredniczą dorośli – głównie starsi koledzy. Równie niepokojące jest to, jak rzadko sprzedawcy faktycznie wymagają potwierdzenia wieku klientów. Spośród nastolatków próbujących samodzielnie kupić napój w sklepie tylko 19,3% zawsze zostało poproszonych o dokument.
Eksperci podkreślają, że wprowadzenie zakazu jedynie w niewielkim stopniu ograniczyło spożycie energetyków przez młodzież. Zdaniem autorów raportu konieczne jest wzmocnienie działań edukacyjnych skierowanych do nastolatków, rodziców i szkół. Jednocześnie badacze zaznaczają, że wyniki pochodzą z trzech województw, dlatego jest zbyt wcześnie, by formułować ogólnokrajowe wnioski dotyczące skuteczności regulacji.
Publikacja została przygotowana pod redakcją dr hab. Reginy Wierzejskiej, profesor NIZP PZH – PIB.
Źródło: NIZP PZH - PIB
