Komisja Europejska krytycznie o polskim systemie ochrony zdrowia

W południe w Brukseli zaprezentowano „State of Health in the EU. Companion Report 2019”, raport analizujący stan obecny oraz kreślący wyzwania, stojące przed systemami ochrony zdrowia w krajach UE oraz Norwegii i Islandii. Różnice między krajami członkowskimi, pod wszystkimi względami, od poziomu finansowania po wskaźniki dotyczące długości życia, długości życia w zdrowiu, zaspokojenia potrzeb zdrowotnych, są olbrzymie.

Oprócz całościowego raportu KE opublikowała również profile dla poszczególnych krajów, w tym Polski. Nie mamy powodów do dumy. Komisja Europejska zwraca uwagę przede wszystkim na fakt, że Polacy żyją znacznie krócej niż przeciętni mieszkańcy UE. Co prawda średnia długość życia (77,8 lat) znacznie wzrosła od 2000 roku, jednak w tym samym czasie w podobnym tempie rosła również średnia długość życia w UE, Polska zaś od kilku lat wyraźnie nie skraca dystansu. Przeciwnie, pozytywne trendy w zakresie wydłużania średniej oczekiwanej długości życia odwróciły się. Polską niechlubną specyfiką są też duże różnice w dalszym trwaniu życia w podziale na płeć i poziom wykształcenia (kobiety żyją znacznie dłużej niż mężczyźni, osoby z wyższym wykształceniem – znacząco dłużej niż pozostali). Osobnym problemem jest jakość tego dłuższego życia – KE zwraca uwagę na rzecz, o której się głośno nie mówi: w Polsce objawy depresji zgłasza ponad połowa osób powyżej 65. roku życia, gdy średnia dla UE to 20 proc.

Polska na profilaktykę wydaje zaledwie 2 proc. środków przeznaczanych na zdrowie – ponad 2,5 razy mniej, niż średnia unijna. I również dlatego (choć nie jest to wyłącznie kwestia systemu, ale również indywidualnych wyborów Polaków), czynniki ryzyka nie działają na naszą korzyść. Odsetek palących papierosy się obniżył, ale nadal jest wyższy niż unijna średnia. Największym wyzwaniem wydaje się zła dieta i rosnące wskaźniki otyłości.

Problemem, od którego się wszystko zaczyna, są finanse. Polska wydaje na zdrowie 1,5 tys. EUR PPP, dwukrotnie mniej niż średnia unijna (ok. 3 tys. EUR PPP). Przeznaczany na ochronę zdrowia odsetek PKB (6,5 proc. wg Eurostatu, wydatki publiczne i prywatne) jest wyraźnie niższy niż średnia unijna (9,8 proc.).

Mamy też zdecydowanie najgorszą w UE sytuację, jeśli chodzi o kadry: najniższy wskaźnik lekarzy na 1000 mieszkańców (2,4) i jeden z najniższych w zatrudnieniu pielęgniarek (5,1).

To, co było „perłą w koronie” polskiej ochrony zdrowia, czyli statystyki dotyczące szczepień, też zaczyna się pogarszać, choć Komisja Europejska przyznaje, że wskaźniki dotyczące szczepień dzieci są „bardzo wysokie”, a polski program szczepień ochronnych funkcjonuje dobrze. Problemem jest to, jak radzimy sobie z nowymi wyzwaniami. - W ostatnich latach rośnie jednak niechęć do szczepień a od 2010 roku odnotowuje się wyraźne spadki wskaźników wyszczepialności przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (-4 proc.), odrze (-5 proc.) i WZW typu B (-7 proc.) – wskazuje raport, akcentując, że „Z wyjątkiem DTP3 wskaźniki uodpornienia dzieci są obecnie poniżej średniej UE oraz poniżej celu WHO wynoszącego 95 proc.”

Na zawstydzająco niskim poziomie są szczepienia przeciw grypie. W szczególnie wrażliwej populacji seniorów (część z nich korzysta z bezpłatnych szczepień, część z refundowanych w połowie szczepionek) jest zaszczepionych 10 proc. osób – 4,5 razy mniej niż średnia unijna (44 proc.).