Rząd planuje rozszerzyć katalog chorób zawodowych o nowotwory związane z narażeniem na azbest – raka jajnika oraz raka żołądkowo-jelitowego. Zmiany dostosowują polskie przepisy do unijnych standardów i odpowiadają na rosnącą liczbę zachorowań rozpoznawanych po zakończeniu pracy w zawodach narażonych na działanie tego niebezpiecznego pyłu. Do konsultacji przekazano Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych.
Nowe choroby zawodowe w polskich przepisach
Opublikowano 26 czerwca 2025 07:33
Fot. Thinkstock/Getty Images
Z tego artykułu dowiesz się:
- Rząd wprowadza zmiany w katalogu chorób zawodowych, dodając raka jajnika i raka żołądkowo-jelitowego związane z azbestem. To odpowiedź na rosnącą liczbę zachorowań, które często ujawniają się wiele lat po zakończeniu pracy.
- Nowe przepisy mają na celu dostosowanie polskiego prawa do unijnych standardów. Projekt rozporządzenia ma na celu lepszą ochronę pracowników narażonych na niebezpieczny pył azbestowy.
- Osoby dotknięte nowotworami azbestozależnymi będą mogły ubiegać się o świadczenia. Zmiany umożliwią dostęp do zasiłków i odszkodowań, co ma ogromne znaczenie dla zdrowia i finansów byłych pracowników.
- Nowelizacja nie obciąży obecnych pracodawców dodatkowymi kosztami. Główne zagrożenie dotyczy byłych zakładów, gdzie ryzyko wystąpienia chorób jest szczególnie wysokie.
- W planach są kolejne zmiany dotyczące ochrony zdrowia związanej z azbestem. Nowa ustawa ma rozszerzyć katalog zakładów, które mogą ubiegać się o świadczenia, co zwiększy ochronę byłych pracowników.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad nowelizacją rozporządzenia Rady Ministrów z 2009 roku dotyczącego chorób zawodowych. Projektowana zmiana ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2023/2668, która aktualizuje przepisy dotyczące ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na azbest. Kluczową zmianą jest rozszerzenie listy chorób zawodowych o raka jajnika i raka żołądkowo-jelitowego – schorzenia powiązane z ekspozycją na azbest.
Dlaczego to ważne?
Choć większość firm, w których pracownicy mieli styczność z pyłem azbestu, została już zlikwidowana, choroby azbestozależne często ujawniają się dopiero wiele lat po zakończeniu zatrudnienia. Z danych Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera wynika, że w ciągu dwóch dekad przebadano ponad 8 tysięcy byłych pracowników z 28 zakładów – u 143 osób wykryto choroby nowotworowe, głównie raka płuca i międzybłoniaka opłucnej.
Dodanie nowych jednostek chorobowych do wykazu nie tylko lepiej odzwierciedla rzeczywiste ryzyko zawodowe, ale umożliwia również uzyskanie świadczeń – takich jak zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, jednorazowe odszkodowanie czy renta – osobom dotkniętym tymi schorzeniami oraz ich rodzinom.
Zmiany bez dodatkowych obciążeń dla pracodawców
Projekt nie powinien generować dodatkowych kosztów dla obecnych pracodawców. Największe narażenie dotyczy byłych zakładów pracy, a większość przypadków zachorowań wykrywana jest po zakończeniu kariery zawodowej. Ochrona dotyczy więc przede wszystkim byłych pracowników, którzy często latami nie mieli świadomości, że ich problemy zdrowotne są skutkiem wcześniejszej pracy w warunkach szkodliwych.
Kolejne zmiany w drodze
Niezależnie od nowelizacji rozporządzenia, w toku są również prace nad nową ustawą o wyrobach zawierających azbest. Ma ona jeszcze pełniej wdrożyć unijne standardy ochrony zdrowia, a także poszerzyć katalog zakładów pracy, których byli pracownicy mogą ubiegać się o jednorazowe odszkodowania i świadczenia przedemerytalne – z 18 do 29 podmiotów.
Źródło: RCL
