Po burzy jaka rozpętała się w związku z projektowaną zmianą przepisów dotyczących samorządowych programów polityki zdrowotnej resort zdrowia wyjaśnia o jakie zmiany chodzi.
Samorządowy program polityki zdrowotnej, jeżeli uzyska pozytywną opinię prezesa AOTMiT, będzie mógł być realizowany i finansowany. Program będzie mógł być realizowany i finansowany również w przypadku, kiedy opinia prezesa będzie warunkowo pozytywna, lecz wówczas – przed wdrożeniem do realizacji i finansowania – będzie istniał obowiązek usunięcia „warunku” wskazanego w opinii prezesa. Należy jasno powiedzieć, że czym innym jest wdrożenie do realizacji programu, a czym innym jest finansowanie programu - wyjaśnia MZ.
Projekt przepisów dotyczących programów polityki zdrowotnej obecnie procedowany w Sejmie zakłada jedynie, że za naruszenie dyscypliny finansów publicznych będzie uważane zaciągnięcie zobowiązania w związku z realizacją programu w dwóch przypadkach:
kiedy nie pozyskano opinii Prezesa AOTMIT co do projektu tego programu (przyp. w ogóle wymaganej opinii nie zasięgnięto); gdy projekt programu uzyskał negatywną opinię.
W projektowanych przepisach jest mowa o doprecyzowaniu, w jakiej sytuacji mamy do czynienia z naruszeniem dyscypliny finansów publicznych, a nie – o kontrolowaniu wydatków samorządów.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami istnieje obowiązek uzyskiwania opinii Prezesa AOTMiT dotyczących projektów programów polityki zdrowotnej, jednak zdarza się, że takie opinie nie są uzyskiwane i tym samym programy są uruchamiane, realizowane i finansowane, mimo braku np. dowodów naukowych na skuteczność działań.
Porównanie obecnego stanu prawnego z zaproponowanymi zmianami
Aktualnie
Art. 48a ustawy o świadczeniach (…) wskazuje na konieczność uzyskania opinii Agencji przed rozpoczęciem realizacji programu polityki zdrowotnej (ppz), przy czym proces ten nie jest dokładnie opisany. Brakuje określenia:
- jak powinien być zbudowany program, jakie elementy należy uwzględnić w projekcie, co powodowało, że do oceny wpływały projekty różnej jakości
- jak przebiega proces oceny i jakie jest postępowanie w przypadku, gdy opis w projekcie nie spełnia wymogów konstrukcji programu i nie może zostać właściwie oceniony
- (w sposób precyzyjny) kiedy opinia Agencji nie jest wymagana
- roli opinii Agencji, która nie jest wiążąca – nawet w przypadku oceny negatywnej
Ponadto nie ma obowiązku sprawozdawania realizacji i wyników programu, tym samym nie wiadomo jakie działania są podejmowane na terenie kraju, a co za tym idzie, czy finanse publiczne są wydatkowane w sposób właściwy.
Proponowane zmiany
Korekta zidentyfikowanych braków:
Wskazano dobrą praktykę w zakresie budowania programu poprzez określenie jego elementów oraz narzucenie obowiązku na Agencję w zakresie wydawania rekomendacji dla problemów zdrowotnych przedstawiających modelowe rozwiązania – to wszystko ułatwi przygotowywanie ppz
Opisano proces wewnętrzny oceny i opiniowania projektu (tak, jak ma to miejsce przy innych zadaniach Agencji), w celu umożliwienia właściwej oceny, zwiększenia transparentności decyzji
Wprowadzono obowiązek utworzenia repozytorium z dokumentami dostępnymi do informacji publicznej w celu zwiększenia transparentności i umożliwienia zdobywania wiedzy na przykładach projektów już ocenionych
Wprowadzono zapis, że opinia Agencji jest wiążąca dla samorządów, co pozwoli na realizację tylko uzasadnionych działań i umożliwi również kontrolę finansową
Wprowadzono konieczność raportowania realizacji ppz do Agencji, co pozwoli na uzyskanie pełnego obrazu działań na terenie kraju. Agencja będzie odpowiedzialna za analizy w tym zakresie (dotychczas takie dane nie były zbierane i nie było wiadomo, jakie działania w zakresie zdrowia publicznego są w rzeczywistości prowadzone)
Wskazano okoliczności wymagające zaprzestania prowadzenia pzz przez samorządy (np. kiedy działania nie są uzasadnione w świetle dowodów naukowych), co pozwoli na racjonalną gospodarkę finansową.
W obecnej konstrukcji prawnej, obowiązującej od sierpnia 2009 roku, czego nie zmieniamy, AOTMiT w zakresie opiniowania programów pzz jest niezależny od Ministerstwa Zdrowia.
Źródło: MZ
