Za nami 60. Krajowa Konferencja Pulmonologów i Mikrobiologów

Program jubileuszowej edycji Konferencji obejmował trzy ścieżki: pulmonologiczną, mikrobiologiczną i zarządczą. Taki układ sprzyjał realnej wymianie doświadczeń gabinetu, laboratorium i administracji szpitalnej oraz nadawał tegorocznej, jubileuszowej edycji wymiar przekrojowy.

W części klinicznej pierwszego dnia wyróżniały się wątki zakażeń i praktyki diagnostyczno-terapeutycznej. Omawiano aktualną epidemiologię gruźlicy, nowe testy molekularne dla Mycobacterium tuberculosis, a także zasady różnicowania i leczenia zakażeń dolnych dróg oddechowych. W agendzie znalazły się zagadnienia diagnostyki obrazowej, istotne w codziennej pracy – postępowanie wobec incydentalnie wykrytych zmian w tomografii komputerowej klatki piersiowej u pacjentów po infekcjach – oraz uporządkowanie postępowania w chorobach opłucnej: kwalifikacji do torakochirurgii, strategii przy wysiękach i standardów w przewlekłym kaszlu. Wątek chorób naczyniowych objął z kolei diagnostykę i stratyfikację ryzyka zatorowości płucnej, a także miejsce nowych terapii w zapaleniach naczyń. W dalszej części dnia wróciły wątki schorzeń obturacyjnych: aktualizacja wytycznych GOLD dla POChP, ścieżki terapii astmy z akcentem na dobór i deeskalację leczenia wziewnego oraz praktyczne prowadzenie chorych z rozstrzeniami oskrzeli – od antybiotykoterapii celowanej po rehabilitację oddechową. Dyskutowano również rolę spirometrii jako badania wiodącego i sposób jej uzupełniania o pletyzmografię. Uzupełnieniem były zagadnienia ostrych stanów w onkologii płuc oraz nowe techniki bronchoskopii interwencyjnej – od procedur paliatywnych po zaawansowaną diagnostykę.

Drugiego dnia środek ciężkości przesunął się ku chorobom śródmiąższowym płuc. Omówiono m.in. zasady kwalifikacji do terapii antyfibrotycznych, a także praktykę prowadzenia chorych w programach lekowych B87 i B135. Dużo uwagi poświęcono zmianom śródmiąższowym wykrywanym przypadkowo (ILAs – interstitial lung abnormalities), ich naturalnemu przebiegowi, monitorowaniu i momentowi interwencji. W bloku dotyczącym zapalenia płuc z nadwrażliwości porządkowano diagnostykę – wywiad środowiskowy, panele serologiczne, bronchoskopię z BAL i biopsję – oraz algorytmy leczenia i planowanie terapii w płucach z nadwrażliwości. W odniesieniu do sarkoidozy przedmiotem rozmów były konkretne dylematy diagnostyczne i kliniczne: rozpoznanie na podstawie obrazu radiologicznego i histologii, różnicowanie z gruźlicą i chorobami nowotworowymi, wskazania do włączenia glikokortykosteroidów, rola leków immunomodulujących i monitorowanie zajęcia narządów. Osobny segment dotyczył immunoprofilaktyki w pulmonologii – w tym nowych możliwości w profilaktyce zakażeń RSV u dorosłych z chorobami przewlekłymi i u pacjentów wysokiego ryzyka. Silnie reprezentowane były również „techniczne” aspekty badań czynnościowych.

Wykładowcy omawiali kwalifikację do leczenia operacyjnego raka płuca na podstawie PFT, interpretację wyników z wykorzystaniem tzw. etnicznie neutralnych wartości należnych oraz pierwsze doświadczenia ze sztuczną inteligencją wspierającą ocenę testów. Wspólnym mianownikiem była standaryzacja kryteriów i ich przełożenie na decyzje terapeutyczne w skali kraju, tak aby wyniki przekładały się na porównywalne ścieżki postępowania w różnych ośrodkach.

Równolegle toczyła się intensywna ścieżka mikrobiologiczna. Łączyła ona przegląd zintegrowanego algorytmu diagnostyki gruźlicy – od pobrania materiału po raportowanie – z wątkami pediatrycznymi (specyfika mikrobiologii u dzieci i analiza ognisk epidemicznych) oraz częścią poświęconą gruźlicy lekoopornej, w której omawiano zastosowanie narzędzi molekularnych do szybkiego wykrywania oporności i praktykę wdrażania schematów leczenia. Rozwinięto temat utajonego zakażenia gruźlicą (LTBI): skalę zjawiska w Polsce, kryteria kwalifikacji do diagnostyki u dzieci i interpretację wyników IGRA/T-SPOT u osób z chorobami współistniejącymi. Wątek mykobakterioz (wywołanych przez prątki nie gruźlicze) objął zarówno aktualną epidemiologię, jak i dobór metod laboratoryjnych oraz doświadczenia w różnicowaniu rodzajów zakażeń.

W sesji krótkich doniesień młodzi badacze prezentowali prace oryginalne i opisy przypadków.

– Sesja mikrobiologiczna była tak licznie oblegana, że część osób musiała czekać na miejsca. Krótkie doniesienia sprawdziły się i będziemy rozwijać tę formułę – podsumował przewodniczący Komitetu Naukowego, dr hab. Adam Nowiński. – To konferencja interdyscyplinarna – tak ją planujemy i taką ją uczestnicy dostają.

Trzecią osią programu była część dla kadry zarządzającej. Rozmawiano o pracach nad Narodowym Programem Profilaktyki i Leczenia Gruźlicy 2026–2030, modelach organizacji pracy klinicznej i laboratoryjnej oraz o zarządzaniu zasobami w szpitalu wyspecjalizowanym. Doświadczenia dużych ośrodków konfrontowano z realiami szpitali regionalnych. Ważnym elementem były wystąpienia organizacji pozarządowych i administracji – m.in. o wnioskach z programu „Gruźlica w Polsce” realizowanego przez Lekarzy bez Granic, o znaczeniu komponentu socjalnego w terapii oraz o obszarach, w których współpraca instytucji publicznych i NGO przyspiesza proces leczenia. Przedstawiono też rolę WHO w koordynacji działań przeciwgruźliczych i wskazano zadania priorytetowe na najbliższe lata.

Kulminacją tegorocznej edycji była część wyróżnień. W sali głównej wręczono nagrodę „Razem dla Przyszłości Pulmonologii” firmie GSK. – To nie tylko szczepionki, ale także leczenie biologiczne, terapia wziewna. Portfolio produktów GSK jest niezbędne w naszej codziennej pracy. (…) Współpraca z partnerami komercyjnymi pozwala nam tworzyć tak istotne spotkania – powiedział dr hab. Adam Nowiński wręczając wyróżnienie.

– Bardzo dziękuję za ten ogromny zaszczyt w imieniu firmy, którą mam przyjemność reprezentować. Mamy zaszczyt wspomagać Państwa i Państwa pacjentów nie tylko w profilaktyce, ale i w leczeniu – powiedziała dr Małgorzata Olszewska, reprezentująca GSK.

Instytut uhonorował też swoich wieloletnich partnerów dyplomami z podziękowaniami. Przyznano je Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Lekarzom bez Granic (MSF) „za wsparcie i zaangażowanie w działania na rzecz leczenia gruźlicy w Polsce, w szczególności za pomoc udzieloną uchodźcom wojennym z Ukrainy oraz wkład w rozwój diagnostyki i leczenia gruźlicy wielolekoopornej”.

– To dyplom nie dla mnie, ale dla całego Biura Krajowego WHO i… dla każdego z Państwa. Pracujemy we wspólnej, dobrej sprawie – podkreśliła dr Nino Berdzuli, dyrektor Biura WHO w Polsce.

– Bardzo dziękuję za to wyróżnienie. Za tą całą pracą stoi grupa ludzi, którzy zrobili wszystko, aby wesprzeć pacjentów; jestem bardzo wdzięczna za tę współpracę – powiedziała dr Joanna Ładomirska, odbierając dyplom w imieniu MSF.

W rozmowie kuluarowej dr Berdzuli opisała obszary wspólnych działań WHO z polskim środowiskiem – w tym z Instytutem – które pomogły przeorientować opiekę nad chorymi na gruźlicę na tryb ambulatoryjny, zapewnić ciągłość leczenia uchodźców z Ukrainy i jednocześnie wzmocnić odporność systemu na wahania migracyjne. – To dobry moment na ogólnokrajowe wdrożenie modelu opieki ambulatoryjnej z wykorzystaniem zdalnego monitorowania, przy równoczesnym zapewnieniu równego dostępu do innowacyjnych terapii, także w gruźlicy wielolekoopornej – zaznaczyła.

Krajowa Konferencja Pulmonologów i Mikrobiologów pozostaje miejscem, w którym tradycja spotyka się z aktualnością: od algorytmów diagnostycznych i standardów badań czynnościowych po organizację opieki i partnerstwo z instytucjami krajowymi oraz międzynarodowymi. Dwudniowy, bogaty merytorycznie i różnorodny format ułatwia lekarzom, mikrobiologom i menedżerom ochrony zdrowia powrót do pracy z konkretnymi rozwiązaniami.

– Chcemy, by po zakończeniu obrad każdy wyjeżdżał z konkretnymi narzędziami do pracy: algorytmem, procedurą, pomysłem na reorganizację. I, sądząc po frekwencji na poszczególnych sesjach, ten cel został osiągnięty – podsumowuje dr hab. Adam Nowiński.