Założenia projektu ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa

Sytuacja finansowa większości szpitali publicznych w Polsce jest zła, a niekiedy bardzo zła, co powoduje z jednej strony trudności w zachowaniu płynności udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w tych placówkach, a z drugiej strony, jest przyczyną radykalnych niekiedy opóźnień w płatnościach np. za dostawy leków czy sprzętu do szpitali. Niewątpliwie sytuacja ta wymaga naprawy; jednakże środki, jakie w tym celu przewidziano w projekcie ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa (którego nową wersję opublikowano 9 maja b.r.) są co najmniej kontrowersyjne.

Podstawowy zarzut, jaki był wysuwany pod adresem projektu ustawy po jego opublikowaniu, to ten, że projekt nie rozwiązuje podstawowego problemu, z jakim borykają się szpitale w Polsce, tj. problemu niedofinansowania ochrony zdrowia. Celem ustawy ma być, zgodnie z jej art. 5: modernizacja i poprawa efektywności działalności podmiotu szpitalnego, wsparcie rozwoju podmiotu szpitalnego, optymalizacja jego działalności, dostosowanie działalności podmiotu szpitalnego do potrzeb zdrowotnych, wprowadzenie lub ulepszenie zarządzania procesowego podmiotem szpitalnym, a w razie potrzeby, naprawa działalności podmiotu szpitalnego, w tym poprzez restrukturyzację jego zadłużenia. Jednakże wszystkie te działania nie wyeliminują całkowicie skutków niedofinansowania nawet najlepiej prowadzonych placówek. Do projektu ustawy, pierwotnie opublikowanego pod koniec 2021r., zgłoszono niemal 1.800 uwag, w większości krytycznych, w których odnoszono się m.in. do tej słabości projektowanej regulacji. Czy nowa wersja ustawy uwzględnia uwagi dotyczące tego aspektu funkcjonowania szpitali? Niestety nie, bowiem zdaniem autorów projektowanej regulacji, „w przypadku jednostek funkcjonujących w podobnych warunkach ekonomiczno-finansowych duże znaczenie ma sposób zarządzania jednostką i kompetencje osób odpowiedzialnych za kierowanie poszczególnymi szpitalami” (z Raportu z konsultacji publicznych i opiniowania). Dlatego projekt ustawy koncentruje się właśnie na kwestiach zarządzania szpitalami oraz na uregulowaniu działań naprawczych w podmiotach leczniczych, a nie na otoczeniu prawno-finansowym, w jakim szpitale funkcjonują, w tym zwłaszcza na często zaniżonej przez Narodowy Fundusz Zdrowia wycenie świadczeń.

Jakie zatem rozwiązania, służące polepszeniu rentowności i funkcjonowania szpitali, proponuje projekt ustawy modernizacji i poprawie efektywności szpitalnictwa?

Utworzenie nowej instytucji – Agencji Rozwoju Szpitali, której Prezes będzie organem prowadzącym postępowania w sprawach z zakresu modernizacji i poprawy efektywności szpitalnictwa. W projekcie ustawy uregulowano zasady funkcjonowania i organizację Agencji Rozwoju Szpitali, a także kompetencje jej Prezesa.
Kategoryzację szpitali wg ich sytuacji finansowej. Każdy szpital (nazywany w projekcie ustawy „podmiotem szpitalnym”) będzie co trzy lata podlegał obowiązkowej ocenie i przyznaniu jednej z kategorii: A, B, C i D, które będzie nadawał Prezes Agencji Rozwoju Szpitali. Poszczególne kategorie oznaczają:
- A - podmiot szpitalny w dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej, który tworzy plan rozwojowy podmiotu szpitalnego kategorii A;
- B - podmiot szpitalny wymagający wdrożenia działań optymalizacyjnych, który tworzy plan rozwojowy podmiotu szpitalnego kategorii B albo w stosunku do którego Agencja prowadzi postępowanie naprawczo-rozwojowe, na jego wniosek;
- C - podmiot szpitalny wymagający wdrożenia działań naprawczo- rozwojowych, w stosunku do którego Agencja prowadzi postępowanie naprawczo-rozwojowe;
- D - podmiot szpitalny wymagający pilnego wdrożenia działań naprawczo- rozwojowych, w stosunku do którego Agencja prowadzi postępowanie naprawczo-rozwojowe oraz w przypadku podmiotu szpitalnego działającego w formie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej Prezes Agencji uprawniony jest do powoływania i odwoływania kierownika tego podmiotu, a w przypadku podmiotu szpitalnego działającego w formie spółki Prezes Agencji uprawniony jest do ustanowienia zarządcy.
Tworzenie planu rozwojowego dla podmiotów szpitalnych z kategorią A lub B (uwzględniającego m.in. dostosowanie jego działalności do lokalnych, regionalnych i krajowych potrzeb zdrowotnych); oraz prowadzenie postępowania naprawczo-rozwojowego w stosunku do podmiotów szpitalnych z kategorią C lub D.
Środki ochronne oraz środki naprawczo-rozwojowe, które miałyby obowiązywać w ramach postępowania naprawczo-rozwojowego. Do tych pierwszych będzie się zaliczać ochrona przed wypowiedzeniem umów (za wyjątkiem obligatoryjnego wypowiedzenia przez Prezesa NFZ umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, zgodnie z planem naprawczo-rozwojowym) oraz ochrona przed egzekucją. Ten drugi aspekt ustawy ma ogromne znaczenie dla wszystkich dostawców usług czy towarów do szpitali. Albowiem, zgodnie z projektem ustawy (art. 72): Od dnia obwieszczenia o wszczęciu postępowania naprawczo-rozwojowego, przez okres 12 miesięcy, egzekucja z majątku podmiotu szpitalnego nie może być prowadzona; a postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku podmiotu szpitalnego wszczęte przed dniem obwieszczenia, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem obwieszczenia na okres 12 miesięcy. Z kolei środki naprawczo-rozwojowe to, między innymi: restrukturyzacja zatrudnienia, odstąpienie od umów, restrukturyzacja majątku, czy przeprofilowanie działalności.
Możliwość zmiany kierownika podmiotu szpitalnego o kategorii C przez Prezesa Agencji Rozwoju Szpitali.