Debata Medexpressu: opieka farmaceutyczna remedium na nieefektywność ochrony zdrowia

Gośćmi Medexpressu są: Anna Janiczek, prezes Zarządu, PZU Zdrowie, prof. Andrzej Fal, kierownik Kliniki Alergologii, Chorób Płuc i Chorób Wewnętrznych, CSK MSWiA, Krzysztof Łanda, lekarz, założyciel Fundacji Watch Health Care, w latach 2015-2017 podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, obecnie prezes Medinvest Scanner.

• Pandemia bardzo przyspieszyła dostęp do telemedycyny. Teraz już wiemy, że teleporady mogą zastąpić wizyty stacjonarne. Placówki PZU w czasie trwania pandemii były cały czas otwarte zgodnie z reżimem sanitarnym. Mimo przestrzegania zasad bezpieczeństwa nastąpił odpływ pacjentów.
• Telemedycyna spełnia swoją pierwotną funkcję, która ma za zadanie odciążenie systemu ochrony zdrowia oraz ma celu poprawę dostępności usług.
• Dobrze się stało, że w czasie pandemii wdrożona została e-recepta czy e-skierowanie. Tele-porada będzie dobrze funkcjonować w momencie kontynuacji procesu terapeutycznego. Nikt na razie nie wyobraża sobie jednak pierwszej wizyty u pulmonologa, czy kardiologa w formie teleporady. Na pewno będziemy iść kierunku teleporad, ponieważ zarówno organizacyjnie, jak i finansowo jest to uzasadnione, natomiast 20 % porad będzie odbywać w formie stacjonarnej. Większość lekarzy przy świadczeniu teleporady ma wątpliwości co do sytuacji, kiedy bardzo istotnie zmienia się stan pacjenta.
• Dostępność do rehabilitacji spadła o 65 %, konsultacja u pulmonologa – 55%, jeśli chodzi o kardiologię interwencyjną spadek wynosi 30%. Ww. dane pokazują, że ochrona zdrowia nie poradziłaby sobie bez konsultacji telefonicznych.
• Pandemia pokazała nieefektywność systemu ochrony zdrowia. Opieka farmaceutyczna mogłaby by być remedium na niedoskonałości systemu i świetnie się sprawdzi, nie tylko w dobie pandemii, ale i po.
• Telerehabilitacja hybrydowa u pacjentów po ostrych zespołach wieńcowych została wpisana do koszyka świadczeń gwarantowanych i w ostatnim czasie mocno się rozwinęła. Można śmiało stwierdzić, że pacjenci po zawałach są dobrze rehabilitowani.
• Telemedycyna to nie jest tylko relacja pomiędzy pacjentem a lekarzem. Wkracza również w relacje farmaceuty z pacjentem, ale również na linii farmaceuta – lekarz. Potrzebne jest stabilne prawo, które umożliwi farmaceutom sprawowanie świadczenia opieki farmaceutycznej. Obecnie te możliwości są bardzo ograniczone.
• Opieka farmaceutyczna w Polsce jest postulowana od kilkudziesięciu lat. Ustawa o zawodzie farmaceuty może wprowadzić nowe rozwiązania.
• W dobie pandemii okazało się, że lekarzy mamy za mało. Farmaceuci ze swoją ogromną wiedzą nie powinni być sprowadzani tylko do roli sklepikarza, ale powinni świadczyć opiekę farmaceutyczną, jak np. przeglądy apteczne, przedłużanie recept w chorobach przewlekłych, które już wcześniej zostały wypisane przez lekarza, czy podstawowe szczepienia.
• Wykonywanie podstawowej diagnostyki przez farmaceutę pozwoliłoby wykryć chorobę na znacznie wcześniejszym etapie.
• Korzyścią dla systemy w przypadku wprowadzenia opieki farmaceutycznej może być zmniejszenie tłoku do lekarzy, których mamy niedobór oraz prowadzenie działań profilaktycznych.
• Widoczne jest podzielenie środowiska farmaceutycznego. Większość jest entuzjastycznie nastawiona do zmian, ale nadal część farmaceutów chce pozostać przy roli sprzedawcy.
• System ochrony może skorzystać na wprowadzeniu opieki farmaceutycznej. Efektywne przeglądy apteczne mogą zmniejszyć nadmiar kupowanych leków.
• PZU Zdrowie posiada 130 placówek własnych, 2 tys. placówek współpracujących w 600 miastach oraz POZ z kilkuset tysiącami pacjentów. Rozwiązania e-zdrowia łatwiej się wprowadza na większą skalę, wykorzystując zasoby informatyczno-technologiczne placówek. Pacjenci mogą korzystać z portalu „Moje PZU” gdzie mogą sami zapisać się na wizytę, czy poprosić o wystawienie recepty oraz zamówienie leków do apteki.
• Opieka farmaceutyczna to jest konglomerat różnych elementów, które mogą być w różny sposób finansowane. Niektórzy twierdzą, że jeśli na podstawie ustawy opieka farmaceutyczna będzie świadczeniem zdrowotnym, to najlepszym źródłem finansowania byłby NFZ. Można się pokusić też o takie rozwiązanie, że źródłem finansowania będzie Ministerstwo Zdrowia lub jednostki samorządu terytorialnego. Za niektóre elementy pacjenci mogliby płacić, jak np. za raporty apteczne, czy wybrane konsultacje farmaceutów. Niektóre apteki mogłyby finansować niektóre elementy z tej opieki z własnych środków, które już posiadają.
• Do dalszych źródeł finansowania należy zaliczyć opiekę dyspensyjną. Za dodatkowe ubezpieczenie taka opieka świadczona byłaby bezpłatnie. Banki również mogłyby się włączyć w finansowanie niektórych elementów opieki farmaceutycznej.
• Pozostawienie inwestycji w e-zdrowie przez państwo już miało miejsce i nie przyniosło dobrych doświadczeń. Inwestycyjnie rynek powinien pozostać otwarty. Infrastruktura oraz usługi szybciej się rozwiną, wymuszając konkurencję.
• PZU Zdrowie coraz bardziej rozwija swoje centrum telemedyczne, rekrutując lekarzy. Jakość świadczonych teleporad jest różna. Może wynikać to z faktu, że lekarze nie są przygotowani do obsługi pacjentów przez telefon. Kierunek rozwoju e-zdrowie jest jeden – IoT, internet rzeczy. Pacjent będzie posiadać w domu urządzenia, które będą się łączyć z lekarzem.
• Pandemia pokazała niewydolność systemu ochrony zdrowia w wielu państwach, ale może przede wszystkim unaoczniła, że kwestie zdrowia powinny być ważnym elementem polityki zdrowotnej państwa.
• Kryzys liczby pracowników ochrony zdrowia, który obnażył się w czasie pandemii wpłynie na to, że farmaceuci poszerzą swoją obecność na pierwszej linii kontaktu z pacjentem. Byłby to jeden z pozytywów pandemii, której doświadczamy.
• Rynek farmaceutyczny będzie przeżywał duże zmiany, które muszą się wiązać ze zmianami legislacyjnymi. Jeżeli wiele rzeczy możemy otrzymywać kurierem, to leki też mogą być do nas przysłane. Jeżeli informacje finansowe mogą być przekazane przez naszego opiekuna w banku, to możemy oczekiwać, że za jakiś czas będziemy mogli porozumiewać się z farmaceutą i ustalać strategię za pomocą zdalnej komunikacji.