Zdaniem NIK w Polsce nie wprowadzono skutecznych mechanizmów, które motywowałyby szpitale korzystające w latach 2005-2014 ze wsparcia ze środków publicznych, do podejmowania restrukturyzacji. Pomoc z budżetu państwa przekazana szpitalom na ograniczenie ich zadłużenia, nie wymuszała konsekwentnej realizacji planów restrukturyzacji. Z kolei pomoc finansowa i rzeczowa przekazywana szpitalom przez podmioty publiczne nie była uzależniona od wdrożenia działań naprawczych. W efekcie zewnętrzne wsparcie nie wpływało znacząco na poprawę wyników finansowych szpitali. Decydujący wpływ na skuteczność restrukturyzacji skontrolowanych szpitali, miała nie skala uzyskanego wsparcia lecz racjonalizacja kosztów działalności.
Pomimo przeznaczenia znacznych środków publicznych na oddłużenie łączne zadłużenie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (wśród których największy udział mają szpitale) wynosi ok. 10 mld zł. Analiza zobowiązań samorządowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej wskazuje, że stan ich zobowiązań nie ulega istotnym zmianom (7,6-7,8 mld zł w latach 2010-2014) r. Inna jest natomiast struktura zobowiązań: zauważalny jest spadek zobowiązań wymagalnych i wzrost zobowiązań długoterminowych. Ustalenia kontroli NIK wskazują, że zmniejszający się stan zobowiązań wymagalnych w większości przypadków wynika nie z poprawy sytuacji szpitali ulepszających sposób zarządzania, ale z restrukturyzacji zadłużenia, czyli finansowania długów nowymi zobowiązaniami długoterminowymi.
Jak podkreśla NIK, należy zwrócić uwagę, że środowisko osób odpowiedzialnych za zarządzanie i nadzór nad publicznymi szpitalami upatruje główne przyczyny złej sytuacji finansowej szpitali w niedoszacowaniu przez publicznego płatnika niektórych świadczeń zdrowotnych. Podnoszone są też kwestie niedostosowania struktury szpitali do lokalnych potrzeb zdrowotnych. W świetle ustaleń niniejszej kontroli należy również zwrócić uwagę na jakość zarządzania szpitalami oraz brak skutecznego nadzoru ze strony podmiotów tworzących.
Stwierdzone w trakcie kontroli NIK istotne zagrożenia dla stabilności sytuacji finansowej szpitali w długiej perspektywie to również znaczna skala zobowiązań długoterminowych oraz nieuwzględnianie w kosztach działalności obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne personelu medycznego, zatrudnionego dodatkowo na umowach cywilnoprawnych.
Źródło: NIK
