Według raportów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz badaczy z różnych ośrodków naukowych, od początku pandemii odnotowano globalny wzrost przypadków zaburzeń lękowych o około 25%. W szczególności młodzież i osoby starsze były narażone na negatywne skutki izolacji i ograniczonego dostępu do opieki psychologicznej - dodaje dr hab. Grajek.
Przyczyny rosnącego zapotrzebowania na pomoc psychologiczną
Pandemia działała jak katalizator, który uwypuklił istniejące już wcześniej problemy w systemach opieki zdrowotnej na całym świecie. Istnieje kilka głównych przyczyn wpływających na wzrost zapotrzebowania na usługi zdrowia psychicznego:
- Ograniczenia w kontaktach międzyludzkich i lockdowny przyczyniły się do wzrostu poczucia osamotnienia, zwłaszcza wśród osób starszych i młodzieży;
- Utrata pracy, zamykanie firm i pogorszenie sytuacji materialnej zwiększyły poziom stresu i lęku;
- Nadmiar informacji, często sprzecznych, dotyczących pandemii, szczepień i obostrzeń, potęgował stres;
- Wiele osób straciło bliskich w wyniku COVID-19, co prowadziło do traum i przedłużonej żałoby.
Skutki długoterminowe i wyzwania systemowe
Wzrost liczby osób potrzebujących wsparcia psychologicznego stawia przed systemami opieki zdrowotnej nowe wyzwania. W wielu krajach obserwuje się niedobór specjalistów, takich jak psychologowie i psychiatrzy, co skutkuje długimi czasami oczekiwania na wizytę. Problemem jest również nierówny dostęp do usług zdrowia psychicznego - zarówno ze względu na bariery ekonomiczne, jak i geograficzne, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. Zjawisko to ma również istotny wpływ na gospodarkę. - Z badań wynika, że problemy ze zdrowiem psychicznym są jedną z głównych przyczyn obniżonej produktywności w miejscu pracy oraz zwiększonej absencji chorobowej - dodaje dr n. o zdr. Karolina Sobczyk - pracownik Zakładu Ekonomiki i Zarządzania w Ochronie Zdrowia WZPB SUM.
Pozytywne zmiany i innowacje
Pandemia przyspieszyła rozwój nowych form wsparcia psychologicznego, takich jak telemedycyna i terapie online. Platformy oferujące konsultacje psychologiczne na odległość stały się dostępne dla szerszego grona odbiorców, umożliwiając łatwiejszy dostęp do pomocy, zwłaszcza w sytuacjach nagłych. Wzrosła także świadomość społeczna dotycząca znaczenia zdrowia psychicznego. Coraz więcej osób otwarcie mówi o swoich doświadczeniach, co pomaga w przełamywaniu stygmatyzacji. - Kampanie społeczne i programy edukacyjne przyczyniają się do zmiany postrzegania pomocy psychologicznej jako formy dbania o dobrostan, a nie oznaki słabości - kontynuuje dr Sobczyk.
W obliczu rosnącego zapotrzebowania konieczne jest podjęcie szeroko zakrojonych działań systemowych. Eksperci wskazują na potrzebę zwiększenia nakładów na szkolenie specjalistów, rozszerzenia dostępu do bezpłatnej pomocy psychologicznej oraz wdrożenia programów profilaktycznych, skierowanych zwłaszcza do dzieci, młodzieży i grup szczególnie narażonych. - Choć pandemia COVID-19 była bezprecedensowym wyzwaniem dla zdrowia publicznego, uwidoczniła także, jak istotne jest dbanie o zdrowie psychiczne na równi ze zdrowiem fizycznym. Rozwój systemu wsparcia w tej dziedzinie to nie tylko inwestycja w jakość życia obywateli, ale także w stabilność i dobrobyt całych społeczeństw - konkluduje dr hab. Grajek.
Źródło: Śląski Uniwersytet Medyczny
