Czerniak w liczbach
W Polsce każdego roku diagnozowanych jest około 50 000 przypadków nowotworów skóry, z czego ponad 4 000 to czerniaki. Niestety, 1300-1400 przypadków wykrywa się w stadium zaawansowanym. Wskaźniki przeżywalności w Polsce zauważalnie pną się w górę, co może być efektem dostępności nowoczesnych programów lekowych dla polskich pacjentów. Znaczenie z pewnością ma też diagnozowanie czerniaków na ich wczesnym etapie zaawansowania, co jest możliwe dzięki budowaniu świadomości nt. znaczenia profilaktyki wtórnej, o co od lat dba Akademia Czerniaka. Pomimo dostępności nowoczesnych terapii i wzrostu przeżywalności, edukacja na temat profilaktyki wciąż pozostaje kluczowa.
Profilaktyka kluczem do sukcesu
Eksperci podkreślają, że czerniak to jedyny nowotwór, który można dostrzec gołym okiem. Regularne badanie znamion oraz przestrzeganie zasad ochrony przed słońcem mogą uratować życie. Prof. dr hab. med. Piotr Rutkowski, specjalista w dziedzinie onkologii, podkreśla, że mimo postępów w leczeniu, najważniejsze jest zapobieganie.
- Chociaż obecnie mamy wszystkie potrzebne narzędzia, pozwalające na skuteczne leczenie pacjentów z czerniakami, to chcielibyśmy, aby ci pacjenci w ogóle nie musieli z nich korzystać. Utrzymanie chorego przy życiu, o dobrej jakości i z dobrym samopoczuciem, jest wielce satysfakcjonujące i jest to oczywiście główny cel naszej pracy. Jednak bardzo byśmy chcieli, żeby tych chorych było jak najmniej, a problem czerniaka rozwiązywany był już na poziomie właściwej profilaktyki. Realia wyglądają jednak inaczej, dlatego razem z Akademią Czerniaka już od kilkunastu lat edukujemy społeczeństwo nie tylko na temat tego, jak zmniejszyć ryzyko rozwoju czerniaka, ale też, jak go rozpoznać i właściwie i szybko zareagować. A mamy na to duże szanse, które powinniśmy wykorzystać, ponieważ czerniak to jedyny nowotwór, który rozwija się dosłownie przed naszymi oczami. Podkreślamy to właśnie teraz, podczas 14. już edycji Tygodnia Świadomości Czerniaka. Znajomość własnych znamion, pozwalająca zauważyć różnicę w ich wyglądzie, w wyniku rozwoju nowotworu, czy też regularne kontrole u dermatologa lub chirurga onkologa obowiązują wszystkich, bez względu na wiek, płeć, wykonywany zawód czy posiadane hobby. I choć niektóre grupy mają większe predyspozycje do rozwoju czerniaka, tak naprawdę może on dosięgnąć wszystkich – przekonuje prof. dr hab. med. Piotr Rutkowski, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Pełnomocnik Dyrektora ds. Narodowej Strategii Onkologicznej i Badań Klinicznych, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy Warszawa, Przewodniczący Zespołu Ministra Zdrowia ds. Narodowej Strategii Onkologicznej, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, Przewodniczący Rady Agencji Badań Medycznych, Przewodniczący Rady Naukowej Akademii Czerniaka.
ABCDE czerniaka – 5 liter, które ratują życie:
- A-symetria: znamię wyraźnie asymetryczne, rozlewające się na jedną stronę.
- B-rzegi: poszarpane, nieregularne krawędzie znamienia.
- C-olor: niejednolity kolor, np. czarny, czerwony, różnobarwny.
- D-uży rozmiar: średnica większa niż 5-6 mm.
- E-wolucja: zmiany w wyglądzie, powiększanie się, swędzenie, pękanie, pojawianie się nowych znamion wokół.
Złote zasady ochrony skóry przed czerniakiem:
- Unikaj słońca w godzinach 11:00-16:00.
- Używaj kremów z filtrem SPF 30+ (twarz – SPF 50).
- Noś odzież ochronną, kapelusz i okulary z filtrem UV.
- Unikaj solarium – korzystanie z niego zwiększa ryzyko czerniaka nawet o 75%!
- Regularnie badaj znamiona u dermatologa, a także samodzielnie kontroluj skórę raz w miesiącu.
Kampania, która uczy i ratuje
Akademia Czerniaka nie tylko promuje profilaktykę, ale też edukuje w zakresie rozpoznawania wczesnych objawów czerniaka. W ramach kampanii „Cała Polska sprawdza znamiona” oraz „Dni Świadomości Czerniaka” oferowane są bezpłatne badania dermatologiczne. Wczesne wykrycie zmiany nowotworowej daje ogromną szansę na pełne wyleczenie – dlatego warto poświęcić chwilę na sprawdzenie własnych znamion.
Ochrona przez cały rok
Czerniak nie jest jedynie problemem letnim – ochrona przed promieniowaniem UV powinna być stosowana przez cały rok. Skóra pamięta każde oparzenie, dlatego warto dbać o nią niezależnie od pory roku. Proste nawyki ochronne mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju czerniaka i uratować życie.
