Prezydium NRL na posiedzeniu 31 maja 2019 r. przyjęło stanowiska:
STANOWISKO w sprawie projektu rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
STANOWISKO w sprawie projektu zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zmieniającego zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie chemioterapia
STANOWISKO w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
STANOWISKO Nr 55/19/P-VIII PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 31 maja 2019 r. w sprawie projektu rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, o którym powiadomił Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski pismem z dnia 23 maja 2019 r., znak: SZUZ.0212.3.2019.KM, zgłasza następujące uwagi do przedłożonego projektu.
Prezydium zwraca uwagę, że wątpliwości budzi tryb i sposób informowania przez lekarza poradni specjalistycznej lekarza kierującego o sposobie leczenia pacjenta w poradni specjalistycznej. Zmieniany § 12 załącznika do rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej nie określa w jasny sposób jak często lekarz specjalista ma informować lekarza kierującego, a mianowicie czy ma to robić na poszczególnych etapach leczenia, po kolejnych wizytach czy dopiero po zakończeniu leczenia. Wydaje się, że właściwszym byłoby jasne sformułowanie, że lekarz specjalista informuje lekarza kierującego już po ustaleniu rozpoznania i sposobu leczenia.
Ponadto w ocenie Prezydium wątpliwości budzi brzmienie ust. 5 pkt § 12 załącznika do ww. rozporządzenia, w kontekście decydowania przez lekarza specjalistę o braku możliwości samodzielnego zweryfikowania ordynowanych leków przez lekarza kierującego. Jeżeli lekarz specjalista uzna brak możliwości samodzielnego zweryfikowania zaordynowanych leków, wówczas ciąży na nim obowiązek precyzyjnego informowania lekarza kierującego o przebiegu leczenia, w tym o ordynowanych lekach. Przedmiotowa kwestia leży w sferze umiejętności lekarza kierującego, i jako tak nie powinna być oceniana przez lekarza specjalistę. Należy przy tym zaznaczyć, że sama idea informowania przez lekarza specjalistę lekarza kierującego o przebiegu leczenia jest dobrą praktyką. Nie powinna jednak przybierać ona charakteru obligatoryjnego, ani tym bardziej nie powinno być to sankcjonowane, zwłaszcza w kontekście bardzo nieprecyzyjnych przepisów w tym zakresie.
Ponadto proponowana zmiana regulacji nie precyzuje co powinno się stać z informacją przekazaną przez lekarza specjalistę lekarzowi kierującemu, w jakiej formie powinna być ona przekazana. W tym przypadku można zaproponować rozwiązanie polegające na przekazaniu informacji lekarzowi kierującemu przez lekarza specjalistę za pośrednictwem pacjenta, a fakt przekazania przedmiotowej informacji powinien zostać odnotowany w dokumentacji medycznej.
Uwagi szczegółowe:
W § 12 ust. 4 proponuje się zastąpienie sformułowania „jest obowiązany pisemnie poinformować” na „powinien pisemnie poinformować”;
W § 12 ust. 5 pkt 2 proponuje się uzupełnienie treści przepisu poprzez wprowadzenie następującego sformułowania: „o ile w stanie zdrowia nie zajdą istotne zmiany”.
Prezydium zwraca także uwagę, że nakładanie kar finansowych jest w istocie karaniem pacjentów, a nie świadczeniodawców.
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po raz kolejny wyraża także swój sprzeciw w sprawie wyznaczania zbyt krótkich terminów do zaopiniowania aktów prawnych. Naczelna Rada Lekarska jako samorząd zawodu zaufania publicznego zbudowana jest na zasadzie współdziałania członków organów Naczelnej Izby Lekarskiej oraz okręgowych izb lekarskich. Każdy wpływający projekt musi być zatem wysłany do członków Naczelnej Rady Lekarskiej i do okręgowych izb lekarskich, którym przysługuje prawo wyrażenia stanowiska w przedmiocie projektowanych aktów prawnych. Przesyłanie projektów z tak krótkim terminem do ich zaopiniowania, de facto pozbawia Naczelną Radę Lekarską prawa do zajęcia rzeczowego stanowiska w wyznaczonym terminie.
STANOWISKO Nr 56/19/P-VIII PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 31 maja 2019 r. w sprawie projektu zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zmieniającego zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie chemioterapia
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po zapoznaniu się z projektem zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zmieniającego zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie chemioterapia, zamieszczonym na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia, nie zgłasza uwag do przedstawionego projektu zarządzenia.
STANOWISKO Nr 57/19/P-VIII PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 31 maja 2019 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wyraża stanowczy sprzeciw wobec zmiany treści art. 155 kodeksu karnego dokonanej w uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 16 maja 2019 r. ustawie o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.
Ustawa z dnia 16 maja 2019 r. podwyższa zagrożenie karne za przestępstwo nieumyślnego spowodowania śmierci określone w art. 155 kodeksu karnego z dotychczasowego zakresu od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności i określa je w zakresie od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności.
Powyższe zmiany budzą olbrzymi niepokój środowiska lekarskiego, ponieważ przepis art. 155 kodeksu karnego znajduje zastosowanie w sprawach dotyczących tzw. błędów medycznych. Pomimo że czyn z art. 155 kodeksu karnego popełnić może każdy, to jednak lekarze z uwagi na charakter podejmowanych czynności zawodowych, ciągłe balansowanie na granicy życia i śmierci pacjentów w walce o to życie, są grupą zawodową szczególnie narażoną na odpowiedzialność przewidzianą w tym przepisie.
Lekarz, który popełni przestępstwo z art. 155 Kodeksu karnego, powinien ponieść prawnokarne konsekwencje swego czynu. Konsekwencje te powinny być jednak adekwatne do okoliczności zarówno jego popełniania, jak i postawy tego lekarza. Sąd orzekający w takiej sprawie musi mieć pozostawioną szerszą swobodę wymiaru kary, tak aby była ona sprawiedliwa i adekwatna do stopnia zawinienia, okoliczności, w jakich doszło do popełnienia czynu i postawy lekarza.
Podniesienie do 1 roku dolnej granicy możliwej sankcji karnej za przestępstwo nieumyślnego spowodowania śmierci w znaczący sposób zmniejszy możliwość orzekania przez sąd kary pozbawienia wolności w takim wymiarze, który pozwoli na zastosowanie wobec sprawcy warunkowego zawieszenia wykonania takiej kary. Stosownie do treści art. 69 kodeksu karnego sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności, pod warunkiem, że została orzeczona w wymiarze nieprzekraczającym 1 roku.
Oznacza to, że w świetle omawianej nowelizacji zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy nieumyślnego spowodowania śmierci będzie możliwe jedynie wówczas, gdy sąd wymierzy mu karę w najniższym przewidzianym treścią art. 155 kodeksu karnego wymiarze.
Co równie istotne, podwyższenie górnej granicy wymiaru kary pozbawienia wolności do lat 10 całkowicie wykluczy możliwość zastosowania art. 37a kodeksu karnego, przewidującego możliwość orzeczenia kary ograniczenia wolności lub grzywny zamiast kary pozbawienia wolności. Przepis art. 37a kodeksu karnego, zarówno w brzmieniu obecnie obowiązującym jak i zmienionym przez Sejm, daje bowiem możliwość wymierzania takich kar zamiast kary pozbawienia wolności jedynie w przypadku skazania sprawcy za przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 8 lat pozbawienia wolności. Po wejściu w życie ustawy z 16 maja 2019 r. sąd skazując osobę za nieumyślne spowodowanie śmierci nie będzie miał zatem co do zasady możliwości wymierzenia innej kary niż kara pozbawienia wolności, nawet w sytuacji, gdy taka kara lepiej spełni swoje cele.
Obawa przed niemalże automatycznym zastosowaniem wobec lekarza bezwzględnej kary pozbawienia wolności, w sposób oczywisty będzie kształtować postawy lekarzy. Obawa ta będzie, siłą rzeczy, skłaniać ich do minimalizowania ryzyka poniesienia tak ukształtowanej odpowiedzialności karnej, w tym ograniczania czasu pracy oraz zwiększenia asekuracji diagnostycznej i terapeutycznej, co zmniejszy znacznie skuteczność leczenia pacjentów.
Wprowadzone z nadmiernym pośpiechem zmiany prawa karnego, czego dowodem jest m.in. liczba poprawek zgłoszonych do ustawy przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej, będą stanowiły silny bodziec wzmacniający postawy określane jako tzw. medycyna asekuracyjna. Regulacje te będą bowiem oddziaływać nie tylko na tych lekarzy, których spotka osobista i zawodowa tragedia niedochowania wymaganej staranności i nieumyślne doprowadzenie do śmierci pacjenta, ale również na wszystkich lekarzy stających np. przed decyzją o wykonaniu zabiegu metodą skuteczniejszą, choć obarczoną większym ryzykiem wystąpienia skutków niepożądanych, lub wykonaniu tego zabiegu metodą teoretycznie bezpieczniejszą, choć mniej skuteczną z terapeutycznego punktu widzenia.
W dłuższej perspektywie można się także spodziewać, że młodzi lekarze nie będą zainteresowani kształceniem się i pracą w tych dziedzinach medycyny, w których wszelkie działanie niezgodne ze sztuką lekarską obarczone jest wyższym niż w innych dziedzinach ryzykiem doprowadzenia do śmierci pacjenta.
Społeczne konsekwencje opisanej powyżej zmiany, które dotyczą przecież także innych grup zawodów medycznych, w szczególności pielęgniarek, czy ratowników medycznych, nie zostały jednak przez rząd i ustawodawcę dostrzeżone lub zostały zbagatelizowane. Nadzwyczajny pośpiech przy uchwalaniu ustawy przez Sejm uniemożliwił samorządowi lekarskiemu zwrócenie ustawodawcy uwagi na te konsekwencje.
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej jednoznacznie negatywnie ocenia opisane powyżej zmiany prawa karnego i wzywa do podjęcia wszelkich możliwych działań w celu ich odwrócenia.
Źródło: NIL
