Jesteś w ciąży? Powinnaś zbadać cukier.

Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego - każda kobieta w ciąży podczas pierwszej wizyty ginekologicznej powinna mieć zlecone oznaczenie z krwi żylnej - stężenia glukozy na czczo. W żadnym wypadku wynik takiego badania nie może opierać się na pobraniu krwi włośniczkowej i ocenie stężenia glukozy za pomocą glukometru. Ocena stężenia glukozy we krwi żylnej w początkowym okresie ciąży ma na celu wczesne wykrycie zaburzeń gospodarki węglowodanowej, w razie potrzeby ich wyrównanie, a tym samym zredukowanie ryzyka rozwoju powikłań związanych z hiperglikemią w ciąży.

Obecnie za prawidłowe wartości stężenia glukozy w ciąży przyjmuje się inne wartości, niż te dotyczące pozostałej części populacji. W przypadku mężczyzn oraz kobiet nie będących w ciąży, prawidłowe poranne wartości glikemii powinny mieścić się w zakresie 70-99 mg/dl.

Dla kobiet ciężarnych zakres prawidłowych wartości glikemii jest nieco węższy i wynosi od 70 mg/dl do 91 mg/dl. Jeśli więc poranna glikemia jest prawidłowa, zaleca się wykonanie doustnego testu tolerancji glukozy (OGTT z 75 g glukozy) standardowo pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży.

W sytuacji, gdy w przebiegu ciąży u ciężarnej pojawią się objawy mogące sugerować hiperglikemię, takie jak np.: wzmożone pragnienie, wielomocz czy osłabienie, należy niezależnie od jej zaawansowania, w miarę możliwości jak najszybciej wykonać test OGTT.

Zatem w przypadku kobiety będącej w ciąży już stężenie glukozy wynoszące ≥ 92 mg/dl uważa się za nieprawidłowe, a w przypadku stwierdzenia glikemii na czczo w zakresie 92-125 mg/dl zaleca się pilne wykonanie testu OGTT.

Również w przypadku kobiet w ciąży, które należą do grupy ryzyka rozwoju cukrzycy ciążowej, już w trakcie pierwszej wizyty ginekologicznej lekarz prowadzący powinien zlecić wykonanie testu.

Do czynników uznawanych za czynniki ryzyka zalicza się m.in.: ciążę po 35. roku życia, urodzenie dziecka o masie ciała > 4000 g, poród noworodka z wadą rozwojową, czy zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie.

Czynniki ryzyka to również współistniejące choroby, takie jak nadwaga, otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz zespół policystycznych jajników. Wielorództwo, czy rodzinny wywiad w kierunku cukrzycy typu 2 oraz rozpoznanie cukrzycy w poprzednich ciążach także zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń gospodarki węglowodanowej w aktualnej ciąży.

Oceniając wyniki testu, zaleca się stosowanie „jednostopniowej” diagnostyki, co oznacza, że wystarczy, iż w teście OGTT podwyższone będzie stężenie glukozy w dowolnym z trzech punktów „krzywej cukrowej”, tj. na czczo ≥ 92 mg/dl, po godzinie ≥ 180 mg/dl lub po dwóch godzinach od spożycia roztworu glukozy ≥ 153 mg/dl. W każdym z przedstawionych przypadków lekarz prowadzący zobligowany jest do postawienia rozpoznania cukrzycy ciążowej i wdrożenia odpowiedniego postępowania.

Tabela 1. Obowiązujące kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej na podstawie wyników OGTT z 75 g. glukozy (według WHO 2013.)