Baza pełni funkcje informacyjne i edukacyjne, a korzystanie z jej zasobów umożliwia łatwy wgląd w asortyment produktów, które mogą być źródłem szkodliwych izomerów trans w diecie, co pozwala na dokonywanie właściwych wyborów żywnościowych.
Izomery trans kwasów tłuszczowych nienasyconych występują naturalnie w niektórych produktach spożywczych (np. w przetworach mlecznych czy wołowinie). Ich istotnym źródłem w diecie współczesnego człowieka stała się żywność wytwarzana przemysłowo (izomery mogą powstawać w procesie utwardzania tłuszczów roślinnych).
Badania naukowe dowodzą, że izomery trans wykazują wyłącznie niekorzystne działanie na zdrowie człowieka. Są uznanym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, miażdżycy, nowotworów złośliwych (zwłaszcza raka prostaty) oraz cukrzycy typu 2. Prawdopodobnie mogą także wpływać na bezpłodność, powodować zaburzenia laktacji i sprzyjać astmie oskrzelowej.
„Zmiana technologii produkcji żywności wymaga globalnych regulacji na rzecz reformulacji produktów spożywczych - komentuje prof. dr hab. Mirosław Jarosz, Dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia - Wiele takich działań ma już miejsce i dobrze, że tak się dzieje. Niemniej jednak
absolutnie kluczową rolę w prewencji chorób przewlekłych spełnia rzetelna edukacja. Instytut Żywności i Żywienia od 20 lat podejmuje działania badawcze i informacyjne, upubliczniając dane o szkodliwym działaniu izomerów trans oraz ich wysokiej zawartości w niektórych produktach spożywczych, takich jak ciastka czy dania fast food.”
Historia aktywnych działań IŻŻ na rzecz zmniejszenia zawartości izomerów trans w diecie Polaków obejmuje przede wszystkim badania nad zawartością izomerów trans w produktach spożywczych. Opracowano metodologię ich oznaczania, upubliczniane są dane naukowe oraz prowadzone na szeroką skalę konsultacje z przemysłem oraz działania edukacyjne. Istotnym przełomem prac IŻŻ w tym obszarze jest obecnie utworzenie w ramach zadania 3.1.7 Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 ogólnodostępnej elektronicznej Bazy danych dotyczących izomerów trans w środkach spożywczych, wraz z funkcjonalną wyszukiwarką.
Baza izomerów trans, utworzona i udostępniona w pierwszej swojej części przez Instytut Żywności i Żywienia w kwietniu 2018 roku, pełni funkcje informacyjne i edukacyjne, prezentując dane dotyczące zawartości izomerów trans (wartości średnie, minimalne i maksymalne) w produktach spożywczych. W celu skutecznej oceny oraz świadomej redukcji izomerów trans w diecie, w bazie dostępne są wartości w g/100 g, g/porcję oraz g/cały produkt.
Korzystanie z zasobów e-Bazy umożliwia konsumentom w łatwy sposób sprawdzenie, jaka jest zawartość izomerów trans w poszczególnych produktach spożywczych, co z kolei daje szansę wyboru takich produktów, które albo nie zawierają w ogóle izomerów trans, albo zawierają ich
stosunkowo niewiele.
Obecnie w bazie dostępne są dane dla 568 produktów z 7 kategorii: koncentraty spożywcze, mleko i przetwory mleczne, produkty typu fast food, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia, tłuszcze roślinne, wyroby cukiernicze i ciastkarskie, ziarna zbóż i produkty zbożowo-mączne.
W kontynuacji prac baza będzie powiększana o inne kategorie (w tym słodkie kremy do smarowania, pączki i drożdżówki czy zupy z makaronem typu nudle). Docelowo planowane jestutworzenie ok. 20 kategorii, prowadzone będą również stałe badania aktualizacji i weryfikacji
danych już umieszczonych.
Informacje udostępnione w e-Bazie IŻŻ mogą być także wykorzystane do prowadzenia badań naukowych - m.in. oceny narażenia na izomery trans w różnych grupach populacyjnych oraz oceny korelacji pomiędzy pobraniem izomerów trans z dietą a ryzykiem zachorowalności
i umieralności z różnych przyczyn, przede wszystkim na skutek chorób sercowo-naczyniowych.
