Dokument identyfikuje obszary, w których może dochodzić do naruszenia praw pacjentów i standardów udzielania świadczeń zdrowotnych oraz określa elementy systemu ochrony zdrowia, wymagające dalszej poprawy i zmian na korzyść pacjentów.
Od 10 lat u Rzecznika Praw Pacjenta funkcjonuje ogólnopolska bezpłatna infolinia, której celem jest wsparcie pacjentów, udzielanie informacji, wskazanie możliwości rozwiązania pojawiających się problemów oraz szeroko rozumianej edukacji.
W latach 2015-18 eksperci dyżurujący na infolinii odebrali przeszło 199 640 połączeń.
Spośród wszystkich rodzajów świadczeń udzielanych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego najwięcej zgłoszeń na infolinię dotyczy:
- leczenia szpitalnego,
- ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,
- podstawowej opieki zdrowotnej,
- opieki psychiatrycznej,
- stomatologii
- rehabilitacji leczniczej.
Obszary te stanowią 90 proc. wszystkich zgłoszeń w omawianym okresie.
Najczęściej pojawiająca się tematyka telefonicznych zgłoszeń, kierowanych do Rzecznika Praw Pacjenta w latach 2015-18 w poszczególnych zakresach:
1) Leczenie szpitalne – zgłoszenia dotyczą m.in. długiego czasu oczekiwania na uzyskanie świadczenia zdrowotnego, braku skuteczności leczenia, zastrzeżeń do procesu leczniczo-diagnostycznego oraz warunków sanitarnych – ok. 34 proc. wszystkich zgłoszeń.
2) Ambulatoryjna opieka specjalistyczna – m.in. problem z dostępem do lekarza specjalisty, w tym długi czas oczekiwania na uzyskanie świadczenia; problemy z dostępem do badań diagnostycznych, w tym z zastosowaniem tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego – ok. 22 proc. wszystkich zgłoszeń.
3) Podstawowa opieka zdrowotna – m.in. brak możliwości uzyskania pomocy medycznej w dniu zgłoszenia, odmowa rejestracji na wizytę w późniejszym terminie oraz odmowa wizyty w domu pacjenta. – ok. 17 proc. wszystkich zgłoszeń.
4) Stomatologia - m.in. brak dostępu do wysokiej jakości materiałów stomatologicznych i możliwości kanałowego leczenia w ramach ubezpieczenia zdrowotnego zębów trzonowych i przedtrzonowych. Rozmówcy sygnalizowali także zastrzeżenia do jakości protez wykonanych w ramach NFZ oraz wskazywali na brak możliwości złożenia reklamacji i uzyskania niezależnej opinii w zakresie prawidłowego jej wykonania. – ok. 4 proc. wszystkich zgłoszeń.
5) Opieka psychiatryczna – m.in. nieuzasadniona hospitalizacja, uwagi do trybu leczenia farmakologicznego, odmowy kwalifikacji do leczenia na oddziale oraz zastrzeżenia do standardów i warunków leczenia na oddziale (np. dotyczących wyżywienia) – ok. 4 proc. wszystkich zgłoszeń.
6) Rehabilitacja lecznicza – m.in. długi czas oczekiwania na rehabilitację leczniczą we wszystkich rodzajach rehabilitacji – ok. 4 proc. wszystkich zgłoszeń.
Jak wynika z raportu w zakresie praw pacjenta najwięcej sygnałów dotyczy prawa do świadczeń zdrowotnych, w tym warunków udzielania świadczeń, prawa do dokumentacji medycznej, prawa do informacji, tajemnicy informacji związanych z pacjentem i wyrażenia zgody oraz prawa do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza.
W raporcie rzecznik wskazuje także obszary wymagające pilnych działań:
1) Skrócenie czasu oczekiwania na udzielenie świadczenia zdrowotnego w poszczególnych rodzajach świadczeń.
2) Zwiększenie dostępu do świadczeń zdrowotnych dla dzieci i młodzieży na psychiatrycznych oddziałach dziecięcych.
3) Zwiększenie dostępu oraz podniesienie poziomu koordynacji w leczeniu rehabilitacyjnym.
4) Podniesienie jakości opieki zdrowotnej nad osobami w podeszłym wieku.
5) Utworzenie ogólnopolskiej bazy wiedzy o problemach zdrowotnych.
6) Skoordynowanie wsparcia i opieki nad pacjentami nieporadnymi i niesamodzielnymi.
7) Uregulowanie odpowiedzialności zawodowej pozostałego personelu udzielającego świadczeń zdrowotnych.
8) Wprowadzenie możliwości dopłaty do wyższej jakości wyrobu medycznego.
9) Przyspieszenie prac nad wdrożeniem e-zdrowia.
10) Podniesienie jakości żywienia w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych całodobowo.
11) Wdrożenie modelu szybkiej i adekwatnej rekompensaty za utracone zdrowie.
12) Podniesienie poziomu etyki pracownika medycznego.
Załącznik do raportu stanowi przygotowana przez NIZP-PZH analiza badań ankietowych przeprowadzonych za pośrednictwem infolinii rzecznika, a dotycząca opinii pacjentów na temat powstania jednego wiarygodnego źródła informacji w ochronie zdrowia.
Po analizie odpowiedzi respondentów badania, w których wyraźnie zaznaczono główne źródło poszukiwania informacji o zdrowiu w Internecie, warto zastanowić się nad stworzeniem certyfikowanej platformy informacyjnej. Obecnie w Polsce nie funkcjonuje portal wiedzy, w którym znajduje się szerokie spektrum autoryzowanych informacji z zakresu zdrowia. Stworzenie takiego miejsca z rzetelnymi informacjami byłoby pomocne zarówno dla lekarzy, jak i dla pacjentów poprzez wspieranie pacjentów z najczęstszymi problemami zdrowotnymi i nawigowanie pacjenta w systemie ochrony zdrowia. Dodatkowo materiały podlegałyby rzetelnej walidacji naukowej we współpracy ze środowiskami pacjenckimi pod kątem zrozumienia ich przez osoby o niższych kompetencjach zdrowotnych.
- Jestem przekonany, że przygotowany raport będzie kolejnym, ważnym krokiem do podjęcia skutecznych działań zmierzających do wzmocnienia ochrony praw pacjentów w Polsce – powiedział Bartłomiej Chmielowiec – Mam nadzieję, że jego lektura będzie stanowić drogowskaz, a także impuls do dalszych pozytywnych zmian w tym obszarze – dodał Rzecznik Praw Pacjenta.
Źródło: Rzecznik Praw Pacjenta
